C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
15
reaktivliyindən asılı olaraq müxtəlif növ qızdırma əyrisi ilə özünü göstərməsi mümkündür. Bunula belə hər bir xəstəlik üçün daha xarakterik olaıı qızdırma tipləri vardır: Daimi qızdırma - febris coniinua - yüksək olur, səhər-axşam temperaturu arasındakı fərq l°-ni ötmür. Qarın yatalağı və səpgili yatalağın kəskin dövründə, bəzən malyariyanın başlanğıcda rast gəlinir.
temperatur fərqi l°-dən çox olsa da normaya düşmür, səhər temperaturu 37°-dən aşağı olmur. Brusellozda, paratiflərdə qeyd edilir.
artıq olur. Aşağı həddi azalaraq normaya düşür və yenidən yüksəlir. Malyariyada müşahidə edilir. Hektik, ya üzücü qızdırma - febris hectica - səhər və axşam temperaturu arasında fərq 2-4° olur. Gün ərzində 2-3 dəfə təkrarlanan temperatur yüksəlməsi (üşütmə ilə) və aşağı, normaya düşməsi (kəskin tərləmə ilə) qeyd edilir. Sepsisdə, meninqokokk infeksiyasında daha çox rast gəlinir Təhrif olunmuş qızdırma - febris inversus - səhər temperaturu axşamdan yüksək olur. Sepsisdə, vərəmdə müşahidə olunur. Düzgün olmayan qızdırma - febris irreqularis (atypica) - müəyyən qanunauyğunluq olmur. Temperatur gün ərzində bir neçə dəfə dəyişir. Qarın yatalağı, bruselloz, salmonelloz, qızılyeldə ola bilər.
birini əvəz edir. Qayıdan yatalaq üçün xarakterikdir. Dalğavari qızdırma - febris undulans - temperaturun yüksəlməsi və enməsi vaxtaşırı bir-birini əvəz edir. Brusellozda qeyd edilir. Bəzən xəstəliyin dövründən asılı olaraq bir neçə tip qızdırma əyrisi meydana sıxır. Məsələn, qarın yatalağının kəskin dövründə daimi, yaxşılaşma dövründə isə zəiflədən, fasiləli qızdırma ola bilər. Bu və ya digər infeksion xəstəlikdə, hətta hər hansı bir infeksion xəstəliyin inkişafının avrı-avp-saədısləhr.indan. asılı olaraq perferik qanda - hemo-qrammada müəyyən diaqnostik əhəmiyyət daşıyan kəmiyyət və keyfiyyət dəyi- 17 şiklikləri baş verir. Bu dəyişikliklərin düzgün qiymətləndirilməsi diaqnozun qoyulmasında istiqamətverici rol oynaya bilər. Məsələn: visseral leyşmaniozda anemiya, hemoqlobinin azalması, rəng göstəricisinin düşməsi, leykopeniya, neytropeniya, aneozinofiliya fonunda nisbi limfositozun olması və EÇS-nin kəskin yüksəlməsi; infeksion mononukleozda limfo-monositlərin artması, ati- pik mononuklearlarm meydana çıxması; qarın yatalağının başlanğıc dövründə leykositoz, sonra isə leykopeniya; malyariyada qızdırma tutmaları təkrar olunduqca hemoqlobinin, eritrositlərin miqdarının azalması, EÇS-in artması. Beləliklə klinik məlumatlarla birlikdə hemoqramma xəstəliyin diaqnozunu, dövrünü. hətta ağırlıq dərəcəsini, ağırlaşmalarını təyin etməyə kömək edir.
meningitlərdə), ur o- (leptospirozda, böyrək sindromları ilə gedən hemorragik qızdırmalarda) downloaded from KitabYurdu.org
16
və koprositoqranvnada (bakterial dizeııteriyada, amöb dizen-teriyasında) əldə edilən məlumatlar da bir sıra infeksion xəstəliklərin diaqnozunun qoyulmasında istifadə oluna bilər. İnfeksion xəstəliklərin gedişində çox sayda müxtəlif klinik əlamətlər meydana çıxır və onlar hamsı eyni diaqnostik əhəmiyyət daşımırlar. Əksər hissəsi qeyh-
dövründə qeyd edildiyindən diaqnoz üçün əsas ola bilməz. Məsələn: zəiflik, halsızlıq, baş ağrısı, iştah və yuxunun pozulması, qızdırma, «ürək bulanma» və s. Odur ki, infeksion xəstəliklərdə təsadüf olunan əlamətlər qeyri-spesifik - ümumi vəpatoqnomonik olmaqla iki yerə bölünür. Paloqnomonik əlamət - ancaq müəyyən bir xəstəlik üçün xarakterik olub, həmin xəstəliyin diaqnozunun qoyulmasında həlledici rol oynayır. Məsələn, qızılcada - Filatov-Koplik ləkələri; güzazda - sardonik gülüş, opistotonus; qu-duzluqda hidrofobiya - sudan qorxma bu qəbildən olan əlamətlərdəndirlər. Bəzi laborator göstəricilər də - müxtəlif patoloji materiallarda törədicilərin aşkar edilməsi; qanda spesifik antigen və antitellərin təyini; mantu, antraksin, lulya- rin kimi dəri-allergik sınaqlar patoqnomik hesab edilə bilər. Böyük bir qrup əlamətlər var ki, onlar həm infeksion, həm də qeyri-in-feksion (cərrahi, terapevtik, nevroloji, onkoloji) xəstəliklərdə aşkar edilir. Məsələn, qarında ağrı, qanlı ishal bakterial və amöb dizenteriyasından başqa düz bağırsağın şişi, qeyri-spesifik xoralı kolit, bağırsaq infarktında da rast gəlinir. Qaraciyər və dalağın böyüməsi isə infeksion xəstəliklərlə bərabər, qaraciyərin xərçəngi, sirrozu, qan, ürək-damar xəstəlikləri zamanı da təsadüf edilə bilər. Bununla yanaşı dalağın böyüməsi, qanlı ishal, tenezmlər qrip zamanı heç vaxt qeyd edilmir. Bu baxımdan infeksion xəstəliklərin klinikasında eyni patogene-zə malik əlamətlər kompleksinin - sindromun təyin edilməsinin xüsusi rolu vardır. Diaqnostik əhəmiyyət daşıyan sindromlardan: intoksikasiya, hemorragik, meningial, kolitik, enteritik, hepatolienal, sanlıq və xolestazı göstərmək olar. Elə sindromlar var ki, onların təyin edilməsi diaqnostik əhəmiyyətlə yanaşı xəstəliyin ağırlıq dərəcəsini, proqnozunu müəyyənləşdirməyə və patogcnetik müalicəsini düzgün aparmağa imkan verir. Məsələn, bir çox xəstəliklərdə qeyd edilən intoksikasiya sindromunun diaqnostikada elə bir rolu olmasa da xəstəliyin ağırlığının, proqnozunun qiymətləndirilməsində, kompleks patogenctik müalicə tədbirlərinin müəyyənləşdirilməsində xüsusi əhəmiyyəti vardır. Meningial sindrom isə müxtəlif mənşəli meningitlərin diaqnozunun əsaslandırılmasında mühüm rol oynayır.
gələn zərərli maddələrin təsirindən baş verir. Üşütmə, qızdırma, ümumi zəiflik, halsızlıq, iştahsızlıq, yuxu pozğunluğu, baş ağrısı və s. əlamətlərlə özünü göstərir. Qarın yatalağı və səpgili yatalaqda «tifoz vəziyyət», VH-də kəskin qaraciyər ensefalopatiyası intoksikasiya sindromunun ən ağır, şiddətli təzahür formalarındandır.
əlaqədar olub, dəri və selikli qişalara, müxtəlif üzv və toxumalara qan sızma; burundan, diş dibindən, mədə-bağırsaqdan və s. qan axma; hematuriya qeyd edilir. VH-nin ağır formalarında, hemorragik qızdırmalarda, leptospi-rozda və s. xəstəliklərdə rast gəlinir. Meningial sindrom - kəllə daxili təzyiqin artması - likvorun hiperpro-duksiyası, beyinin ödemi - ilə əlaqədar olaraq baş verir. Kliniki praktikada 30-dan artıq meningial simptom downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|