BüYÜK Şİİr mi Cİns şİİr mi: cemal süreya’nin öZGÜNLÜk bağlamindaki poetik göRÜŞleri ÜzeriNE

---

BÜYÜK ŞİİR Mİ CİNS ŞİİR Mİ: CEMAL SÜREYA’NIN
ÖZGÜNLÜK BAĞLAMINDAKİ POETİK GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE
Özgür İldeş
*
MAJOR POETRY OR IDIOSYNCRATIC POETRY:
ON CEMAL SÜREYA’S POETIC VIEWS REGARDING ORIGINALITY
ÖZ: Bu makale, Cemal Süreya’nın “büyük şiir” ile “cins şiir” arasında yaptığı ayrım-
dan yola çıkarak, Süreya’nın “özgünlük” meselesi bağlamındaki poetik görüşlerini 
incelemekte ve değerlendirmektedir. İkinci Yeni akımının öncülerinden olan Cemal 
Süreya, bir şiirin güzel ya da büyük olmasının tek başına yeterli olamayacağını ve 
bir şiirde şairin bireyselliğinin, özdenliğinin ve özgünlüğünün açıkça görülebilmesi 
gerektiğini belirtmiştir. O, bu görüşüyle, geleneksel şiir anlayışına karşı, “modernist” 
temelde, bireysel özerklik ve özgünlüğü esas alan bir şiir anlayışı geliştirmiştir. Bu 
makalede, Süreya’nın “cins şiir” olarak adlandırdığı şiirlerin, ne türden poetik, politik, 
felsefî ve bilişsel temellerden hareketle ortaya çıktığı analiz edilerek, Süreya’nın 
poetikasında bireysel özerklik ve özgünlüğün kurucu vasıftaki önemine işaret 
edilmiştir. Makalede ayrıca, günümüz şiirinde İkinci Yeni akımının devam eden 
etkilerine kısaca değinilerek, İkinci Yeni’nin halen yaygın şekilde taklit edilmekte 
olan “standart”larının sabit ve durağan bir norma dönüştürülme çabalarının berabe-
rinde getireceği risklere dikkat çekilmiştir. Yazıda, bu tarz “taklitçi” bir yaklaşımın, 
Süreya’nın yazılarında dile getirmiş olduğu, bireysel yönelim ve özgünlük arayışının 
şiirsel üretim sürecinde daima esas belirleyici ve güdüleyici unsur olması gerektiği 
fikri ile temelde bağdaşmadığı ve Türkçe yazan şairlerin İkinci Yeni “geleneği”nin
ötesine geçebilecek farklı ve özgün üretimlere yönelmelerinin, Türk edebiyatını ve 
şiirini daha dinamik hale getireceği ve zenginleştireceği belirtilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Cemal Süreya, cins şiir, özgünlük, poetika, modernizm, Türk 
şiiri.
Yeni Türk Edebiyatı Dergisi, Sayı 13, Nisan 2016, s. 75-93.
* 
Yrd. Doç. Dr., Gazi Üniversitesi, Polatlı Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.

---

76
ÖZGÜR İLDEŞ
ABSTRACT: This article investigates and evaluates Cemal Süreya’s poetic views 
regarding “originality” with reference to his distinction between “major poetry” and 
“idiosyncratic poetry”. Cemal Süreya who is one of the pioneers of the Second New 
(İkinci Yeni) argued that a poem’s beauty or greatness could not suffice on its own 
and that one should be able to clearly observe a poet’s individuality, authenticity 
and originality in his or her poems. Having this view and following the “modernist” 
vein against the traditional poetic outlook, Süreya developed an understanding of 
poetry which relies on individual autonomy and originality. In the study, analyzing 
how and out of which poetic, political, philosophical and cognitive conditions an 
“idiosyncratic poetry” emerges; the constitutive importance of autonomy and origi-
nality in Süreya’s poetics is pointed out. In the article, after shortly mentioning the 
ongoing effects of the Second New on contemporary Turkish poetry, the reader’s 
attention is drawn to the risks of trying to transform the “standards” of the Second 
New that are imitated today into “fixed” and “static” norms. In the article, it is 
argued that such an “imitative” attitude does not in essence conform to Süreya’s 
argument expressed in his writings that individual style and originality should be 
the main determinant and motivational factor during the writing of poetry; and it is 
argued that the attempts of contemporary Turkish poets to produce “original” and 
“experimental” works that could go beyond the Second New tradition, will possibly 
dynamize and enrich the contemporary Turkish literature and poetry.