Bu layihə avropa
İttifaqi tərəfindən
maliyyələşdiriliB
Sülh proSeSlərİndə İctİmaİ
İştİrak və Çoxkanalli
dİplomatİya mexanİzmlərİ
dağlıq qarabağ münaqişəsi kontekstində Basklar
Ölkəsindən örnəklər
Understanding conflict. Building peace.
international alert
International Alert münaqişələrin sülhlə həlli yollarını tapmaqda yardımçı olur.
Biz sülhün əsaslarının təşəkkülü üzrə, demək olar ki, 30 illik təcrübəyə malik aparıcı beynəlxalq sülhməramlı
təşkilatlardan biriyik.
Biz müxtəlif bölgələrdə yerli cəmiyyətlərlə əməkdaşlıq edərək, onlara sülh quruculuğunda yardımçı oluruq.
Bundan əlavə, hökumətlərə, təşkilatlara və şirkətlərə sülhü müdafiə yönündə tövsiyələr veririk.
Səylərimiz sülhə təsir göstərən amillərə yönlənib ki, bunlardan dövlət idarəsi, iqtisadiyyat, gender
münasibətləri, sosial inkişaf, iqlimin dəyişməsi kimi üsulları, həmçinin yüksək riskli bölgələrdə kommersiya və
beynəlxalq təşkilatların rolunu göstərmək olar.
www.international-alert.org
International Alert Təşkilatı bu araşdırmanın aparılmasında göstərdiyi dəstəyə görə Avropa İttifaqına
minnətdarlığını bildirir. International Alert həmçinin adları sadalanan digər strateji sponsorlara da dəstəyə görə
təşəkkür edir: Böyük Britaniyanın Beynəlxalq İnkişaf Nazirliyi (UKAID); İsveçin inkişaf sahəsində beynəlxalq
əməkdaşlıq agentliyi (SIDA); Niderland Xarici İşlər Nazirliyi; İrlandiya Xarici İşlər və Ticarət Nazirliyi.
Bu hesabatda əksini tapmış fikirlər yalnız müəlliflərə məxsusdur və International Alert təşkilatı, EPNK və
sponsorların nəzər nöqtəsi, və ya siyasi mövqeyilə üst-üstə düşməyə bilər.
© International Alert 2014.
Müəllif hüquqları qorunur. Müəllifin tam adı və materialın götürüldüyü mənbə göstərilmədən bu nəşrin heç bir hissəsi təkrar
is-tehsal oluna, elektron, mexaniki, fotosurəti çıxarma yazı vasitələri və bütün digər informasiya saxlama və çıxarma sistemləri də
daxil olmaqla, istənilən formada, və ya istənilən vasitə ilə ötürülə, ya da istənilən başqa formada istifadə oluna bilməz.
Maket D.R. ink, www.d-r-ink.com
Üz qabığındakı foto: Kilsənin içində qoca Gernika ağacı. Gernika ağacı – kölgəsində Basklar Ölkəsinin əvvəlki və indiki liderlərinin
Bask xalqına sədaqət andı içdikləri palıddır. @Gérard Rancinan/Sygma/Corbis
mündəricat
2
International Alert
Müəlliflər haqda
3
Müqəddimə
4
Giriş
5
Basklar Ölkəsindən örnəklər: demokratiya münaqişənin həlli mexanizmi kimi
12
Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması ilə müqayisəli təhlilin işığında Bask “nicatı”
16
Sülh çağırışı: terrorla üz-üzə
21
“Bask münaqişəsinin transformasiyasında sosial medianın, qeyri-rəsmi
beynəlxalq vasitəçiliyin və Aİ-nin CBC proqramlarının rolu”
24
Madridin mərkəzi hakimiyyəti və Bask milli muxtariyyəti arasında qarşılıqlı
fəaliyyət təcrübəsi və Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin gələcək
nizamlanması prosesi ilə mümkün paralellər
28
Sülh Proseslərində İctimai İştirak və Çoxkanallı Diplomatiya Mexanizmləri
3
müəlliflər haqda
Mikael Zolyan - Ermənistandan olan tarixçi və politoloq, Yerevan Regional Araşdırmalar Mərkəzinin
analitiki. Həmçinin hazırda V.Bryusov adına Yerevan Dövlət Linqvistika Universitetində dərs deyir. Mikael
Zolyanın elmi maraq dairəsinə millətçilik və etnik məsələlər, etnosiyasi münaqişələr, demokratikləşmə
prosesləri və ictimai hərəkatlar daxildir. Mikael Ermənistan və onun hüdudları kənarında işıq üzü görmüş
bir sıra məqalələrin müəllifidir.
Qeqam Baqdasaryan 1998-ci ildə Dağlıq Qarabağda azad KİV-in mərkəzinə çevrilmiş qeyri-hökumət
təşkilatı olan Stepanakert press-klubunun prezidentidir. 2004-2008-ci illərdə populyar olmuş “Demo”
müstəqil qəzetinə rəhbərlik edib, hazırda isə “Analitikon” aylıq analitik jurnalının baş redaktorudur.
Əvəz Həsənov – Humanitar Araşdırmalar Cəmiyyətinin direktorudur. Bu qeyri-hökumət təşkilatı insan
haqları və azadlıqlarının müdafiəsi yolu ilə demokratik dəyişikliklərə nail olmağa və vətəndaşların vətəndaş
cəmiyyətinin formalaşdırılmasında daha davamlı iştirakını təmin etməyə çalışır. Vətəndaş cəmiyyətinin
ən fəal nümayəndələrindən olan Əvəz Həsənov “Azərbaycanda insan haqları” jurnalının redaktorudur və
Ermənistandan olan tərəfdaşlarla görüş və dialoqlarda mütəmadi iştirak edir.
Masis Mailyan Dağlıq Qarabağda qeyri-hökumət tərəfdaşlığı və analitik mərkəz olan Xarici Siyasət və
Təhlükəsizlik üzrə İctimai Şuranın (FSPC) sədridir. Təcrübəli siyasətçi və diplomat olan Masis Mailyan
Track I danışıqlarında, Track II forumlarında, Qafqaz regionu və erməni-türk münasibətlərinə dair siyasi
ekspertlərin diskussiyalarında iştirak edib. Dağlıq Qarabağ və regional problemlər haqda çoxsaylı məqalə
və analitik hesabatların müəllifidir.
İlqar Vəlizadə politoloq və jurnalistdir, siyasi, iqtisadi ekoloji mövzuda 200-dən çox məqalənin və bir
neçə monoqrafiyanın müəllifidir. 1994-cü ildə Bakı Dövlət Universitetini siyasi və iqtisadi coğrafiya
ixtisası üzrə bitirdikdən sonra regional siyasət, geoiqtisadi və etnik münaqişələrə dair araşdırmalar üzrə
ixtisaslaşıb. Daha əvvəl “Publicity” PR agentliyinin yaradıcısı və direktoru, həmçinin “Professional” sosial-
siyasi jurnalının yaradıcısı və baş redaktoru olub. 2007-ci ildən indiyə qədər RİA-Novosti agentliyinin
Azərbaycan Respublikasındakı filialının direktor müavini, həmçinin Bakıdakı “Novosti” Beynəlxalq
Mətbuat Mərkəzinin direktorudur.