Boshqarish sistemalarining elementlari va qurilmalari

 
Dinamik xarakteristika: 
sistemaning bir turg’un holatidan kirish va 
chiqish kattaliklarining qiymatlari boshqa bo’lgan ikkinchi holatga o’tadi 
dinamik rejim yoki o’tkinchi jarayon deyiladi, ya’ni kirish kattaligi x va chiqish 
kattaligi y lar vaqt davomida o’zgaradi. x va y kattaliklarning o’zgarish jarayoni 

---

30 
qaysidir 
t
=
t
o’z 
vaqt chegarasidan boshlanadi va inersion va noinersion rejimlarda 
bajarilishi mumkin. Inersionlik bo’lmagandagi x va y ning o’zgarish jarayoni 
1.8a-rasmda keltirilgan grafik bilan tavsiflanadi. 
1.8-rasm.Kirish kattaligini sakrashsimon o’zgarishida elementdagi o’tish 
jarayoni: 
a – inersionlik bo’lmaganda; b,v – inresionlik mavjud bo’lganda. 
Inersionlik mavjud bo’lganda y ni x ning o’zgarishiga nisbatan 
o’zgarishining kechikishi kuzatiladi. Bu holatda 0 dan x0 gacha kirish 
kattaligining sakrashsimon o’zgarishida (1.8b-rasm) chiqish kattaligi y 
o’rnatilgan qiymat y
o’rt 
ga birdaniga erishmaydi, o’rnatilgan qiymatga erishish 
vaqti mobaynida o’tish jarayoni sodir bo’ladi. Bunda o’tish jarayoni 
aperiodik(tebranishsiz) so’nuvchi (1.8b-rasm) yoki tebranishli so’nuvchi (1.8v-
rasm) bo’lishi mumkin. 
Avtomatik elementlarning o’tkinchi jarayondagi holati, o’tish (переходная) 
xarakteristikalari bilan ifodalaniladi. O’tish xarakteristikasi deb, kirish kattaligi 
sakrab (keskin) o’zgarganda, chiqish kattaligining vaqtiga bog’liqligiga y(t) 
aytiladi. 

---

31 
1.9- rasm. Avtomatik elementlarining o’tish xarakteristikalari. 
O’tish xarakteristikalari inertsiyasiz, inertsiyalik va tebranuvchan bo’lishi 
mumkin. Avtomatik elementlarning ishonchliyligi deb, ularning eksplyuatatsiya 
jarayonida ishlash qobiliyatini saqlash xususiyati tushuniladi. Ishonchliylikka 
baxo berishda, “buzilish” (“оtkаz”) tushunchasi ishlatilinadi.