BoğAZİÇİ. Boğaz-iÇİ, eski çağlardaki isimleri ile, pontus Euzinus ( Karadeniz) ve Propontis
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
bir yer de vardı. Bu iki mevki Sultaniye 'yi takip eden bir sayfiye yeridir. Bâzi reisülküttâb ve kazasker mazûlîerinin burada yalıları vardı. Hezarpâre Ahmed Paşa 'nın bir sarayı da burada idi; hattâ Paşa-Bahçesi adı da bu zatın bahçesinden gelmiştir. Bir aralık İncir- Köyü 'nde çoğalan kahvehaneler „erbab-ı fısk-ı fücura bir melce' olduğu" düşünülerek, yıktırılmıştı ( Vâsıf, I, 146). Burada bostancı-başılardan Sinan Ağa 'nın yaptırıp, sonradan, yine bostancı-başılardan bulunup, sadrâzam kethüdası olan Dürzi Hüseyin Ağa (ölm. 1173) 'nın bir mektep ilâvesi ile yenilediği İncir-Köyü camii vardır. Incirli-Köy 'ün cenubunda bulunan Paşa-Bahçesi eskiden yalnız hıristiyanlar tarafından meskûn iken, bilâhare Mustafa III. 'nın burada mektep, çeşme ve hamam ile birlikte bir de cami inşasından sonra türklerin de rağbet ettiği bir semt olmuş, devlet ricalinden bir çoğu burada bağ, bahçe ve yalı yaptırmışlardır. Paşa-Bahçesi 'nde eskiden mevcud şişehâne bugün asrî bir cam fabrikasına tahavvül etmiştir. Bundan başka burada, 1932 'den itibaren, inhisarlar idaresinin müskirat fabrikası bulunmaktadır. Ç u b u k l u . Katangion, Çubuklu koyu ve Oxyrros Kanlıca 'nın şimâlindeki burundur ve bu sonuncusu Gillius 'ta Magnum Glari olarak gösterilmiştir. Çubuklu, eskiden Akimitlerin manastırı ile meşhur idi. Çubuk lülesi yapıldığından veya Bayezid II. ile oğlu Selim I. arasında geçen bir hâdiseden dolayı, bu ismi alan bu semtte, eskiden beri Çu-buklu-Bahçe denilen bîr has bahçe ve bostancı ve neferlerine mahsus bir kışla vardı ve bu mesire civarındaki çubuklu-ocağı mescidi, bostancı-başılardan ağa-babası Halil Ağa tarafından yapılmıştı (adı hakkında bk. Evliya Çelebi, I,
465). Çubuklu 'da köşk, havuz ve güzel bir çeşme inşası ile Çubuklu deresini güzelieştire-rek, Feyzâbâd mesiresini tesis eden ve şenlendiren Damad İbrahim Paşa oldu. Kavuzun başında şâir Vehbi 'nin tarihini (1134) ihtiva eden bir taş vardı. Çubuklu 'da Keçecizâde İzzet Molla 'nın yaptırdığı (1238) diğer bîr çeşme ve Abdülmecid devri mâliye nazırlarından Rıfat Paşa 'nın tesis ettiği bir mahalle vardır. Rıfat Paşa, bu semti şenlendirmek maksadı ile, bayır üzerinde halka parasız arazi vermiş ve bu suretle Çubuklu 'nun imârına gayret göstermişti. Tepede Mısır hidivi Abbas Hilmi Paşa 'nın da güzel bir köşkü vardı ki, bülbülleri ile meşhurdu ve ilk baharda bir çokları bülbül dinlemek için, kayıklar ile buraya gelirlerdi. Bu köşk son zamanlarda İstanbul belediyesi tarafından satın alınmıştır. K a n l ı c a . Uzun düz sahili, Phrixou limen ismini taşırdı. Burada, Hesychias 'a göre, Iason tarafından tesis edilip, bilâhare yenilenen Ar-temis adak yeri bulunuyordu (PauIy-Wissowa). Bundan sonra Chalkedonlulara âit olan ve Gillius 'ta Plaka tesmiye edilen Phiela ( Kanlıca körfezi) geliyordu. Tournefort ( Dionysios 'a atfen) 'a göre, eski Ciconium kasabasının mevkii Manoli körfezinin (Kanlıca körfezi) hemen yakınındadır ve Cornion denilmektedir. Mamafih bu addaki Trakyalı bir koloniye tarafından kurulmuş olan bu şehrin Kikonion (Çengel-Köyü ) olduğu da tahmin edilmektedir(Pauly-Wissova). Bundan sonra gelen burun, şeklinden dolayı, Lembos adını almıştır. Burası Moltke haritasında, bir aralık Kıbrıs muhassıllığı da yapan kazasker Tahsin Efendi 'ye âit olduğu için, Kıbrıs-muhassılı olarak gösterilmektedir ki, Anadolu- Hisarı ile körfez arasındaki burundur. 6âS BOĞAZİÇİ. Bu semt adını, her hâlde kağnı arabası kullandıklarından dolayı, Kanglı ( Kaygılı) tesmiye olunan ( Nemeth Gyula, A Honfoglalâ magyar-sâg
mensup kimselerin bu yer ile her hangi bir surette alâkaları bulunmasından almıştır. Daha istanbul 'un fethinden önce, boğazın Ana- dolu kıyısına sahip olan türklerin bu mevkie bu addaki türk kabîlesi mensuplarını iskân etmiş olmaları ihtimâl dışında değildir. Hammer 'in bu ismi, kan kelimesinden teşkil edilmiş kanlı sıfatı ile münasebettar görmesi ( Hammer ), bir hata olsa gerektir. Eski vakfiyelerde Kanhcak olarak geçmesi de bu kanaati kuvvetlendirecek mâhiyettedir. Burası eskiden beri, bir sayfiye yeri olarak, çok rağbet gören bir semt idi. Kanunî devri ricalinden olup, 976 ( 1568 ) 'da Mısır valisi tâyin edilen İskender Paşa'nın 967 (1559/1560) 'de mimar Sinan 'a burada bir cami ve hamam yaptırması, XVII. asırda Evliya tarafından iki mektep, ibrahim Çelebi ve Emir Paşa yalıları gibi, bir çok yalıları bulunan 1200 evli ve bağlı bahçeli bir şehir olarak gösterilmesi, mevkiin harikulade nezaret.ve güzelliğinden dolayı, bu semtin türklerin Bağaziçi 'ne sahip oldukları ilk devirlerden itibaren kalabalık ve mâmur bir yer olduğunu izah eder. iskender Paşa camii sonradan, en sonuncusu 1942 'de olmak üzere, bir çok tamirler görmüştür (tafsilât için bk. Cabir Vada, Boğaziçi konuşuyor, s. 68 v.dd.). İskender Paşa ile oğlu Ahmed Paşa buradaki türbede medfundur. Yine camiin sağ tarafında, Bahcat al-fatâvâ müellifi şeyhülislâm Yenişehirli Abdullah Efendi ( ölm. H56)'nin mezarı vardır. Bundan başka sûfîlerden Sinan Efendi ( ölm. 974 ) 'nin yaptırdığı mescid burada idi
Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|