Bipolar pozuntular üzrə klinik protokol
Yüklə 288,13 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Valproatla müalicənin aparılması
- Karbomazepin Effektivlik
- Karbomazepinlə müalicənin aparılması
- ANTİPSİXOTİK PREPARATLAR (NEYROLEPTİKLƏR) Olanzapin
- Digər atipik neyroleptiklər
30 valproatı daha üstün tuturlar. Tez-tez baş verən dövrlərə malik bipolyar pozuntusu olan xəstələrdə valproat həm monoterapiya, həm də litiumla birgə təyin edilmə zamanı yüksək effektivlik nümayiş etdirmişdir. Neyroleptiklər valproatla birlikdə təyin edildikdə onların ayrıca tətbiq olunmasına nisbətən daha yüksək terapevtik effekt əldə edilir.
►
Valproat və onun uzadılmış təsirə malik forması (Depakin- Xrono) kəskin maniakal, hipomaniakal və xüsusilə də qarışıq epizodların müalicəsi zamanı ilkin seçim preparatlarıdır. Valproatla müalicənin başlanmasına qədər qara ciyərlə bağlı və ya hematoloji pozulmaların olmasına diqqət yetirmək lazımdır. ►
Valproatla müalicə iki dəfə qəbul edilən kiçik dozalardan başlayır. Preparatın başlanğıc dozası gündə iki dəfə qəbul edil- məklə 250 mq ola bilər. Terapevtik effekt əldə edilənə qədər bu doza gündə 3-4 dəfə qəbul olunan 250-500 mq-a qədər artırıla bilər. ►
olduqda terapevtik effekt əldə edilir. Preparatın orta sutkalıq dozası 1000-2500 mq/sut təşkil edir (valproat üçün 3-4, onun uzadılmış təsirə malik forması üçün isə 2 dəfə qəbula bölünməklə). Minimal terapevtik doza 750 mq/sut, yaşlılar üçün maksimal doza isə sutkada 60 mq/kq-dır. ►
Kəskin maniakal vəziyyətdə olan pasiyentlərə sutkada 20 mq/kq hesabı ilə zərbə dozası təyin edilə bilər. Vəziyyətin sabitləşməsindən sonra preparatın dozası azaldıla bilər.
Effektivlik Kəskin maniakal epizodların müalicəsi zamanı karbomazepinin effektivliyi qeyri-müəyyəndir. ABŞ-ın Ərzaq və Dərmanlara Nəzarət üzrə Agentliyi və Britaniya Səhiyyə və Klinik Təcrübə Milli İnstitutu tərəfindən bipolyar pozuntu zamanı karbomazepindən istifadə olunması tövsiyə edilmir. Bipolyar pozuntuda profilaktik müalicə vasitəsi kimi karbomazepin litiuma nisbətən daha az effektivdir. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
31
►
toksikliyi ilə əlaqədar olaraq, bipolyar pozuntunun standart müalicəsində karbomazepindən istifadə olunması tövsiyə edilmir. Karbomazepin yalnız bipolyar pozuntusu olan xəstələrdə keçmişdə bu preparata qarşı yaxşı həssaslıq qeyd edildikdə, yaxud hər hansı digər preparat qeyri-effektiv olduqda təyin edilə bilər. ►
Karbomazepinin başlanğıc dozası 3-4 dəfəyə qəbul edilən 200- 600 mq/sut-dır. Dozanı hər gün 200 mq artırmaq olar, yaxud xəstənin vəziyyəti imkan verirsə, əlavə təsirlərdən qaçmaq üçün 3 gündən bir artırmaq məsləhət görülür. Orta terapevtik doza 800- 1000 mq, minimal 200 mq, maksimal isə 1600 mq təşkil edir. ►
Qanda terapevtik konsentrasiya 4-12 mkq/l-dir. Preparatın qəbuluna başladıqdan 5 gün sonra konsentrasiya səviyyəsi yoxlanıla bilər, lakin bu məcburi xarakter daşımır. ►
Karbomazepinlə müalicəni başladıqdan sonrakı ilk 2 ay ərzində hər 2 həftədən bir qara ciyər funksiyası müayinə olunmalıdır. Daha sonra bunu üç ayda 1 dəfədən az olmayaraq yerinə yetirmək lazımdır. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
32
Olanzapin Olanzapin atipik antipsixotik preparatdır, çünki terapevtik dozada neyrolepsiya törətmir. Olanzapinin əhvala sabitləşdirici təsiri ilk dəfə şizoaffektiv pozuntusu olan xəstələrdə müşahidə edilmişdir. Maniakal epizodların müalicəsində olanzapin plasebo ilə müqayisədə 10-15 mq/sut dozada effektivlik nümayiş etdirir, bu effektivlik litium və valproatın təsiri ilə müqayisə edilə bilər. Olanzapin litium və valproatla birlikdə təyin edildikdə effektivdir (A) [3]. Hospitalizasiya olunmuş xəstələrin olanzapinlə müalicəsini 15 mq/sut, ambulator xəstələrin müalicəsini isə 5-10 mq/sut dozadan başlamaq lazımdır. Maniakal epizodların müalicəsində olanzapinin daha yüksək dozalarının üstünlüyü aşkar edilməmişdir. Risperidon Risperidon da atipik antipsixotik preparatdır. Maniakal vəziyyətlərin müalicəsi zamanı risperidonun effektivliyi kifayət qədər yaxşı tədqiq edilməmişdir. Risperidonun sübut edilmiş antidepressiv xüsusiyyətləri ilə əlaqədar, onun kəskin maniakal epizodların müalicəsində tətbiqi müəyyən şübhələr oyadır. Risperidon maniya və hipomaniya törətmədən özünün əhval sabitləşdirici xüsusiyyətlərini də büruzə verir, bu isə bipolyar pozuntunun psixotik epizodlarının profilaktikasında ondan istifadə olunmasını cəlbedici edir. Risperidonun standart dozası 4-8 mq/sut-dır. Preparatın daha aşağı dozaları daha az terapevtik effektivlik nümayiş etdirir. 10 mq/sut-dan yuxarı dozalarda ekstrapiramid simptomların əmələgəlmə tezliyi neyroleptiklərin tətbiqi zamanı olan rəqəmlərə yaxınlaşır. Effektivliyin əldə olunmasında yüksək dozaların heç bir üstünlüyü yoxdur. Digər atipik neyroleptiklər Bipolyar pozuntunun müalicəsi zamanı ziprazidon, kvitiapin, klozapin və amisulpirid kimi digər atipik neyroleptiklərin effektivliyi barədə məhdud məlumatlar mövcuddur. Ənənəvi neyroleptiklər Bipolyar pozuntuların müalicəsində ənənəvi neyroleptiklərdən zuklopentiksol, qaloperidol, triflufenazin, levomepromazin istifadə Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
Yüklə 288,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|