Biogaz qurilmasida samaradorlikni oshirish uchun qo’shimcha imkoniyatlardan foydalanish

BIOGAZ QURILMASIDA SAMARADORLIKNI OSHIRISH UCHUN QO’SHIMCHA IMKONIYATLARDAN FOYDALANISH

Hozirgi kunda mamlakatimiz iqtisodiyotini rivojlantirishdagi amalga oshirilayotgan keng kо„lamli islohotlarni kuchaytirish va modernizatsiya yо„lini qat‟iyat bilan davom ettirish yurtboshimiz SH.M.Mirziyoyev tomonidan bosh maqsad qilib belgilab berildi. Muqobil energiya manbalarining klassik turlaridan biri biomassa bо„lib, biomassa va turli organik chiqindilarni qayta ishlash orqali biogas olish, uni qayta ishlash bilan metan gazini hosil qilish, sо„ngra undan issiqlik va elektr energiyasi ishlab chiqarishni yо„lga qо„yish mumkin.

2019-2021-yillarda Oʻzbekiston Respublikasini innovatsion rivojlantirish strategiyasida Oʻzbekistonni 2030-yilgacha innovatsion rivojlantirishning maqsadli koʻrsatkichlari belgilangan. Tiklanadigan energiya manbalari (TEM) ushbu koʻrsatkichlarga erishishda koʻmaklashadi. Mamlakatimizda TEM joriy qilinishiga katta eʼtibor qaratil­moq­da. Xususan vazirligimiz tomonidan “TEM boʻyicha Agentlik tashkil etish haqida Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Qarori” loyihasi tayyorlandi. Tiklanadigan energiya manbalarining bir turi sifatida biogaz texnologiyalari barqaror va daromadli xarakterga ega.
Xozirgi paytda chiqindilar tarkibiga biostimulyator kirgizib, uni 15-20 da mezofil usuli bilan achitish texnologiyasi keng tarqalgandir. Mezofil usuli (past haroratli usuli) ning texnologik jarayonlari uzliksiz kechadi, chiqindilarni yig‟ishdan boshlab, biogas va biogomus olishgacha bo‟lgan barcha jarayonlar avtomatlashtirilgan va kompyuterlashtirilgandir. Gumus suyuq holatda qo‟llanilib, biogas hosil qilish ancha samarali hisoblanadi. Ammo bizning sharoitimizda biostimulyatorlar qo‟shib go‟ngni mezofil usulida achitib biogas va biogomus olish uchun samarali emas, chunki bu usul qo‟shimcha mablag‟ni talab qiladi, miqroorganizmlarni o‟strish va ularni saqlab qolish, ammo bizning sharoitimizda biostimulyatorlar qo„shib go„ngni mezofill usulida achitib biogaz va biogomus olish uncha samarali emas, chunki bu usul qo„shimcha mablag„ni talab qiladi, mikroorganizmlarni o„stirish va ularni saqlab qolish uchun maxsus laboratoriyalar ochishni taqozo etadi. Lekin mezofil usuli termofil (yuqori haroratli) usuliga nisbatan arzonroqdir. Chunki termofil usuli qo„shimcha issiqlik energiyasini talab qiladi, holbuki, yoqilg„i narxi kundan-kunga ortib bormoqda. Sanoati rivojlangan mamlakatlarda texnologik jarayonlarning samarali kechishi uchun qo„llaniladigan suvning sifati ular uchun qo„shimcha muammolarni tug„dirmaydi.