Bilmediklerimi oğluma öğreteceğim. Kaderde bir köşe başında ölü olarak uyanmak

Dilin temel görevi aynı dili konuşan insanlar arasında anlaşmayı sağlamaktır. Anlatılmak istenilenler dilin kurallarına uygun olarak açık, yalın, anlaşılır biçimde ifade edilirse anlaşma tam olur. Aksi hâlde yanlış anlaşılmalar, söyleyiş yanlışları ve anlatım bozuklukları ortaya çıkar.

• Dilin temel görevi aynı dili konuşan insanlar arasında anlaşmayı sağlamaktır. Anlatılmak istenilenler dilin kurallarına uygun olarak açık, yalın, anlaşılır biçimde ifade edilirse anlaşma tam olur. Aksi hâlde yanlış anlaşılmalar, söyleyiş yanlışları ve anlatım bozuklukları ortaya çıkar.

1. Mantık ve bilgi bakımından doğruluk

• 1. Mantık ve bilgi bakımından doğruluk

• 2. Dil bilgisi bakımından doğruluk

• 3. Açıklık

• 4. Duruluk

• 5. Yalınlık

• 6. Akıcılık

Cümlenin düşünce, mantık ve bilgi bakımından doğruluğu tutarsızlıklardan, düşünce eksikliklerinden ve bilgi yanlışlıklarından arındırılmasıyla mümkündür.

• Cümlenin düşünce, mantık ve bilgi bakımından doğruluğu tutarsızlıklardan, düşünce eksikliklerinden ve bilgi yanlışlıklarından arındırılmasıyla mümkündür.

• Bütün bildiklerimi ve bilmediklerimi oğluma öğreteceğim.
• Kaderde bir köşe başında ölü olarak uyanmak da var.
• Baharın en güzel aylarından biridir nisan, mayıs.
• Beni duymayan arkadaşlar lütfen ellerini kaldırsın.
• Trafik kazasında hayatını kaybedenlere baş sağlığı dilendi.
• Cenazede sayıları on binin üzerinde yedi bin güvenlik görevlisi vardı.

İlerleyen saatlerde tekrar birlikte olacağız.

• İlerleyen saatlerde tekrar birlikte olacağız.

• Bu oyunun yarısı % 90 kafayla ilgilidir.

• Alıcı kılığındaki polislere yakalandı..

• Geçtiğimiz hafta bir toplantı yapıldı.

• Arabada hava yastığı varsa hiçbir şey olmaz.

• Herkes müzik dinlemekten hoşlanır.

• Okulda başarılı olan herkes hayatta da başarılı olur.

• Bugün derse kimse gelmedi.

• Sen beni hiç dinlemezsin ki.

Cümlenin kuruluşunda yer alan kelime ve kelime grupları dilin kurallarına göre oluşturulmalı, ögeler birbiriyle uyum içinde bulunmalı, cümlede eksiklik olmamalıdır.

• Cümlenin kuruluşunda yer alan kelime ve kelime grupları dilin kurallarına göre oluşturulmalı, ögeler birbiriyle uyum içinde bulunmalı, cümlede eksiklik olmamalıdır.

Dilimize Arapçadan çokluk biçimiyle giren beyanat (beyanlar), efkâr (fikirler), erzak (rızıklar), enbiya (nebiler, peygamberler), evliya (veliler), maruzat (arz edilenler) gibi kelimeler zaten çokluk bildirdiklerinden bunların Türkçe çokluk ekiyle (-lar, -ler) ikinci kez çokluk yapılması yanlıştır.

• Dilimize Arapçadan çokluk biçimiyle giren beyanat (beyanlar), efkâr (fikirler), erzak (rızıklar), enbiya (nebiler, peygamberler), evliya (veliler), maruzat (arz edilenler) gibi kelimeler zaten çokluk bildirdiklerinden bunların Türkçe çokluk ekiyle (-lar, -ler) ikinci kez çokluk yapılması yanlıştır.

Dilde olmayan gramer biçimleriyle kelimeler oluşturmak da yanlıştır:

• Dilde olmayan gramer biçimleriyle kelimeler oluşturmak da yanlıştır:

• abicim (ağabeyciğim), alolaşırız (telefonlaşırız), ayıpsın (ayıp ediyorsun), bakkalcı (bakkal), bi drink aliim (bir şey içeyim), bissürü (bir sürü), çirkinletmek (çirkinleştirmek), demincek (demin), erdemliği (erdemliliği), free takıl- (-), fulle, ful yap (doldur, tamamla), geçebilemedi (geçemedi), hacın (haccın), hanımdan muhtar (hanım muhtar), haremlik (harem), icad ol- (icad olun-, icad edil-), iptal ol- (iptal edil-), kardeşâne (kardeşçe), kasapçı (kasap), napcaz (ne yapacağız), ne ki (ne var ki), özelliklen (özellikle), sericen (sereceksin), sordu kine (sordu ki), takıl bana (benimle gel), tayin ol- (tayin olun- tayin edil-), vericeyiz (vereceğiz), yaparaktan (yaparak),

yap- fiilinin yardımcı fiilmiş gibi kullanılması, başka fiillerin yerine kullanılması, gerekmediği hâlde kullanılması ve et- yardımcı fiilinin yanlış kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar:

• yap- fiilinin yardımcı fiilmiş gibi kullanılması, başka fiillerin yerine kullanılması, gerekmediği hâlde kullanılması ve et- yardımcı fiilinin yanlış kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar:

• ayar yap-( ayarla-), bekleme yap- (bekle-), bülten yap- (bülten çıkar-), dedikodu yap- (dedikodu et-), dersini yap- (dersini ver-), konuşma yap-(konuş-), dönüş yap- (dön-), yemek yap- (yemek pişir-), etki et- (etkile-), film yap- (film çevir-), gecikme yap- (gecik-), kuşku et- (kuşkulan-), şüphe et- (şüphelen-), umut et- (um-) gibi.

Son zamanlarda bilhassa batı dillerinden yapılan yanlış çevriler sebebiyle yap- fiilinin yanlış kullanılması gibi al- fiili de yardımcı fiilmiş gibi kullanılmaya başlanmıştır: banyo al-, duş al-, çay al- (çay iç-), istek al- (isten-), kahve al-, yenilgi al- (yenil-) vb. gibi.

• Son zamanlarda bilhassa batı dillerinden yapılan yanlış çevriler sebebiyle yap- fiilinin yanlış kullanılması gibi al- fiili de yardımcı fiilmiş gibi kullanılmaya başlanmıştır: banyo al-, duş al-, çay al- (çay iç-), istek al- (isten-), kahve al-, yenilgi al- (yenil-) vb. gibi.

Sen içeri (giriyorsun) ben dışarı doğru çıkıyorum. (yüklem eksikliği)

• Sen içeri (giriyorsun) ben dışarı doğru çıkıyorum. (yüklem eksikliği)

• Ekonomik kriz böyle devam ederse ben işimden (olacağım) sen de parandan olacaksın. (yüklem eksikliği)

• Sigarayı az, (içerim) içkiyi hiç içmem. (yüklem eksikliği)

• K. D. ın bankası kapatıldı ve (kendisi) hapse atıldı. (özne eksikliği)

• Hastanın kanlı gömleğini çıkarıp ( ) soydu. (neyi, kimi soydu?)

• Dişçi, çürük dişi çekip (çocuğu) eve yolladı. (nesne eksikliği)

Kitabın yeni baskısında yanlışlıklar düzeltilerek (kitap) yeniden basılmış. (nesne eksikliği)

• Kitabın yeni baskısında yanlışlıklar düzeltilerek (kitap) yeniden basılmış. (nesne eksikliği)

• Hukuk Fakültesinin inşaatı eylülde bitecek ve (bina) hizmete açılacak. (nesne eksikliği)

• Yaralılarla konuşan ve (gazetecilere) bilgi veren Sağlık Bakanıdır. (dolaylı tümleç eksikliği)

• Her zaman bizi güler yüzle karşılar, (bize) şeker verirdi. (dolaylı tümleç eksikliği)

Erbay ve Gürdal bu yıl sınava girecek.

• Erbay ve Gürdal bu yıl sınava girecek.

• “Karahanlı Türkçesi, XIV. yüzyılda gelişerek, Cengiz Han’ın ikinci oğlunun adı ile Çağatay devletini kurarak, Çağatay Türkçesi ismi altında, Çağatayca ve edebiyatını meydana getirir.” 

• Resmi ve İş Mektupları  (Resmî Mektuplar ve İş Mektupları)

• Çocuğun ne annesi yokmuş ne babası.

• “Dahası, ne o nezahet ve nükte ne de edep ve terbiye artık kalmamış; argo, yerini yavaş yavaş küfürlere bırakmıştır.” 

Trafik kurallarına uyun, (uymayanları) uyarın.

• Trafik kurallarına uyun, (uymayanları) uyarın.

• Herkes uyanıkken siz uyumayın, (uyuyanları) uyandırın.

• Bunlar akıllı işlerdir. (Akıllı sıfatı, iş ismine uygun değildir.)

• Geçen yıl sıfır kollu elbiseler modaydı.(kolsuz elbise)

• Sıfır hatayla projesini tamamladı. (Projesini hatasız tamamladı.)

• Babam manyak para gönderiyor.

• Korkunç güzel bir programdı. (Korkunç olan, güzel değildir.)

• Şarkılarınızı inanılmaz güzel buluyorum.

• Müthiş konserimize bekliyoruz. (müthiş: dehşetli, korkunç)

Yine aşık olmuş.(aşık: eklem yerindeki kemik, âşık: seven)

• Yine aşık olmuş.(aşık: eklem yerindeki kemik, âşık: seven)

• Bu yıl karınızı ortaklarınızla paylaştınız mı? (Bu yıl kârınızı ... biçiminde yazılmazsa paylaşılan kâr olmaz.)

• Farklı hizmet, karlı alış veriş.(Farklı hizmet, kârlı alış veriş.)

• Kendisini taktir ediyoruz.(taktir: damıtma, takdir: beğenip değer verme)

• Genç doktora şikâyetini anlattı.

• Gürültüden ürktüğü için Ali Ağa eşeğine yollu küfürler savurdu.

• Benim gibi çalışmazsan kazanamazsın.

Noktalama kuralları 

• Noktalama kuralları 

• ISBN numarası 

• Aşağıdaki bunlardan ikisi örnek olarak verilmiştir.

• Bu sahada sere veren yazarlar arasında... 

• Eğer kütüphanenin kapasitesi verilen konu için eterli değilse araştırmadan beklenen sonuç da yeterli olmaz. 

Edebî Türk Kavramı ve Bu Türlerde Türk Diliyle Verilmiş Örnekler 

• Edebî Türk Kavramı ve Bu Türlerde Türk Diliyle Verilmiş Örnekler 

• Bu bahiste, yalnız yapım ekleri incilenecektir. 

• İnsanlar ancak ana dillerinin derinliklerine nüfus edebilir. 

• Kelimelerin yanlış yerlerden hecelere ayrılması da büyük bir yanlışlıktır: bir-inin, ver-ilen, yer-inde 

Cümlede anlatılmak istenenin dinleyen veya okuyan tarafından kolayca anlaşılmasına açıklık denir.

• Cümlede anlatılmak istenenin dinleyen veya okuyan tarafından kolayca anlaşılmasına açıklık denir.

• Sen resim yapmayı benden çok seviyorsun.

• Sınav sonucuna itiraz süresi 15 nisanla 17 nisan arasında sona erecek.

• — S. D. in vücudunda estetik (ameliyat) var mı?

• — Hayır, vücudunda hiç estetik yok. (Bu ifadeden vücudunun güzel olmadığı anlamı da çıkabilir.)

80 bin civarında göz taramasından geçirilmiş ( ) hastamız var.

• 80 bin civarında göz taramasından geçirilmiş ( ) hastamız var.

• Uykusuz yola ( ) çıkmayın.

• Alkollü araç kullanmayın. (Aracı, alkollü kullanmayın.)

• Programımız için aldığınız yaraları ( ) gösterir misiniz?

• En doğal vatandaşın ( ) hakkını koruyamıyorlar.

• Dünya televizyonları tekrar tekrar vurulan sivilleri ( ) gösteriyor.

• Mobilyalarınız ücretsiz evinize ( ) teslim edilir.

• Su gibi şarapların ( ) içildiği düğünde olay çıktı.

Yeni eve ( ) geldim. (evin sıfatı söylenmek istenmiyorsa)

• Yeni eve ( ) geldim. (evin sıfatı söylenmek istenmiyorsa)

• Mazeretsiz sınava ( ) girmeyenler az değildi.

• Dünyanın ilk üç bıçaklı ( ) traş makinesi.

• 50’ye yakın Alman parlâmentosundan ( ) insan vardı orada.

• Çırılçıplak gazetecilere ( ) yakalanan M.U. olay çıkardı. (gazeteciler çırılçıplak değilse)

• Barış görüşmelerin uzaması savaşta ( ) askerin daha çok ölmesine sebep oldu.

Bu soğukta mutlaka sizler de üşüyor olmalısınız.

• Bu soğukta mutlaka sizler de üşüyor olmalısınız.

• Eminim seninle güreşmek onun için de kolay değildi galiba.

• Az da olsa kendimi tümüyle suçlu hissediyorum.

Eş anlamlı kelimeleri uygun olmayacak biçimde birbirinin yerine kullanmak bozukluğuna sebep olur:

• Eş anlamlı kelimeleri uygun olmayacak biçimde birbirinin yerine kullanmak bozukluğuna sebep olur:

• Komutan gidince askerler kafasız kaldı. (baş)

• Halının üzerine kara mürekkep döküldü. (siyah)

• Tanrıya ısmarladık. (Allaha ısmarladık)

• Allah misafiri. (Tanrı misafiri)

• Kız milleti değil mi? (-)

• Beni de düş kırıklığına uğrattın. (hayâl)

• Böyle çıplak nasıl şarkı söylenir, bilmem.* (sazlar olmadan)

• Reklâm aramız var şimdi onu izleyelim.

• Talihsiz bir kaza sonucu araba devriliyor.

Sel felâketinde ölü kaybı yoktur.

• Sel felâketinde ölü kaybı yoktur.

• Çok üzgün bir haberle bültenimizi sonluyoruz.

• Mehmet Âkif ölümünün 15. yılında törenlerle kutlandı.

• Dinleyicilerimiz bu programları tepkileriyle desteklesinler.

• Caddeleri kapsayan bu çamur bir an önce temizlenmeli.

• Çocuğun üstü başı çamurla bezenmişti.

• O gece şehrin ortasında bir ölü ölmüştü.

• Bu hastalıkta ölüm şansı oldukça yüksektir.

Atalarımız “zaman, nakittir” demişler. (vakit)

• Atalarımız “zaman, nakittir” demişler. (vakit)

• Sütten dili yanan ayranı üfleyerek içer. (yoğurdu, yer)

• Kafa kafaya vermeyince taş yerinden oynamaz. (Baş başa)

• Matematikten geçtiğini öğrenince etekleri tef çalmaya başladı.(zil)

• Kurt kocayınca ayının maskarası olurmuş. (köpeğin)

• Yangına ateşle gitti. (körükle)

• Anlayana sivrisinek az. (Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az.)

Bir cümlede gereksiz kelimelerin kullanılmamasına duruluk denir. Duruluğu engelleyen başlıca yanlışlıklar şunlardır:

• Bir cümlede gereksiz kelimelerin kullanılmamasına duruluk denir. Duruluğu engelleyen başlıca yanlışlıklar şunlardır:

• Fazlalık

• Hoşça kalın diyorum size.

• Bir cümle daha söylemek isteyeyim. (Bir cümle daha söyleyeyim.)

• Kurumuş olan çiçekleri vazodan çıkardım.

• Ne kadar ayıp, kulaklarımla duymasam inanmazdım.

• Karşılıklı selâmlaşıyoruz.

Fazlalık, genellikle eş anlamlı kelimelerin bir arada kullanılmasından kaynaklanır:

• Fazlalık, genellikle eş anlamlı kelimelerin bir arada kullanılmasından kaynaklanır:

• Akşam, hava kararmadan önce evde olmalıyım.

• Yarı karanlık, loş bir yerde oturdular.

• Size bir örnek daha vereyim meselâ.

• Hayat bir yaşam mücadelesidir.

• Problemi çözebilecek alternatif seçenekler sunulabilir aslında.

• Çocukların eğitim ve terbiyesiyle ilgilenmeliyiz.

• Yaklaşık iki yıla yakın bir zamandır Konya’da oturuyorlar.

• Sorunlarımızı çözmeden meselelerimizi halledemeyiz. İşte bütün problemimiz bu!..

Kısaltmalardan sonra, kısaltmaya dahil kelimenin tekrar söylenmesi fazlalıktır:

• Kısaltmalardan sonra, kısaltmaya dahil kelimenin tekrar söylenmesi fazlalıktır:

• ISBN numarası (International Standart Book Number numarası), ÖSS sınavı (Öğrenci Seçme Sınavı sınavı), ÖSYM merkezi (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi merkezi), GAP projesi (Güneydoğu Anadolu Projesi projesi), TBMM meclisi (Türkiye Büyük Millet Meclisi meclisi), ÜNTV televizyonu (Üniversite Televizyonu televizyonu) gibi.

Söylenmek istenilenin gereksiz süsleme ve özentilerden arındırılarak, herkesin bildiği kelimelerle en kısa yoldan fakat tam olarak ifade edilmesine yalınlık denir. Anlatımda yalınlığı engelleyen hususların başında garabet gelir.

• Söylenmek istenilenin gereksiz süsleme ve özentilerden arındırılarak, herkesin bildiği kelimelerle en kısa yoldan fakat tam olarak ifade edilmesine yalınlık denir. Anlatımda yalınlığı engelleyen hususların başında garabet gelir.

Bir ifadede, anlamı herkesçe bilinmeyen, alışılmamış kelimelerin kullanılmasına garabet denir. Böyle kelimelere de garip adı verilir.

• Bir ifadede, anlamı herkesçe bilinmeyen, alışılmamış kelimelerin kullanılmasına garabet denir. Böyle kelimelere de garip adı verilir.

• Çeşitli bilim dallarına ve mesleklere ait olup günlük dilde kullanılmayan, anlamı herkesçe bilinmeyen terimler garip sayılmaz.

• Garabet; anlamını herkesin kolayca kavrayamadığı kelimeleri bildiğini göstermek, aydın görünmek, kendini belli bir zümrenin üyesi gibi göstermek ve taklit gibi sebeplerle ortaya çıkar. Başlıca çeşitleri şunlardır:

Vaktiyle kullanıldığı hâlde günümüzde unutulmuş, kullanımdan düşmüş kelime ve şekilleri kullanmak:eleğimsağma (gök kuşağı), gözgü (ayna), iktifa et- (yetin-), sitâre (yıldız), tamu (cehennem), vabeste (bağlı), yazıklı (günahkâr) gibi.

• Vaktiyle kullanıldığı hâlde günümüzde unutulmuş, kullanımdan düşmüş kelime ve şekilleri kullanmak:eleğimsağma (gök kuşağı), gözgü (ayna), iktifa et- (yetin-), sitâre (yıldız), tamu (cehennem), vabeste (bağlı), yazıklı (günahkâr) gibi.

• Söylenişi değiştirilerek Türkçeleştirilmiş kelimelerin aslî şekliyle kullanılması da garabettir: auto (oto), card (kart), câmeşuy (çamaşır), laser (lâzer), mahabbet, mümkin, müşkil, mektûb, station (istasyon), wardrobe (gardırop) gibi.

Dile henüz tam manasıyla girmeyen yabancı kelimeleri kullanmak: agresif (saldırgan), computer (bilgisayar), correlation (karşılıklı ilgi), holigan (serseri), monopol (tekel), my darling (sevgilim), my Got (Allahım), partner (ortak), part-time (yarım gün), side effect (yan etki), siesta (öğle uykusu), software (yazılım), tayming (zamanlama), test et- (dene-) gibi.

• Dile henüz tam manasıyla girmeyen yabancı kelimeleri kullanmak: agresif (saldırgan), computer (bilgisayar), correlation (karşılıklı ilgi), holigan (serseri), monopol (tekel), my darling (sevgilim), my Got (Allahım), partner (ortak), part-time (yarım gün), side effect (yan etki), siesta (öğle uykusu), software (yazılım), tayming (zamanlama), test et- (dene-) gibi.

• Yabancı kelimelerle Türkçe kelimeleri gelişigüzel birleştirmek: anti-leke, çaykolik, derskolik, dokunmatik, ekolojik denge (çevre dengesi), kotasyon ver-, makro açı, save et- (kaydet-) gibi.

Yeni ortaya atılan fakat anlamı herkesçe bilinmeyen, benimsenmeyen kelimeleri kullanmak: ayırmaç (logo), andaç (muhtıra), başat (hakim), direngen (muannit), etik (ahlâkî), gömüt (mezar), saltık (mutlak) gibi.

• Yeni ortaya atılan fakat anlamı herkesçe bilinmeyen, benimsenmeyen kelimeleri kullanmak: ayırmaç (logo), andaç (muhtıra), başat (hakim), direngen (muannit), etik (ahlâkî), gömüt (mezar), saltık (mutlak) gibi.

• Nefret ve tiksinti uyandıran, müstehcen (edebe aykırı, yakışıksız) ve kaba kelimeler kullanmak da garabettendir.

Anlatımın önemli özelliklerinden birisidir. Cümlenin anlam ve ses bakımından pürüzsüz olması demektir.

• Anlatımın önemli özelliklerinden birisidir. Cümlenin anlam ve ses bakımından pürüzsüz olması demektir.

• a) Tekrarlama

• Bir ifadede gerek olmadığı hâlde aynı sözün iki defadan fazla kullanılması tekrarlama denen ahenk kusuruna yol açar:

• Geçen Ramazan Bayramı’nda Oktay’ı, Oktay’ın köydeki amcasını ve Oktay’ın büyük kardeşini de ziyaret ettik.

• Bu yıl okuyacağımız dersler arasında ortak dersler denen dersler de varmış.

• Televizyon kanallarında yeni program arayışı, aslında programlardan değil program içeriklerinden kaynaklanmaktadır.

Bir kelime grubunda veya cümlede aynı ekleri alan kelimelerin peş peşe sıralanmasından kaynaklanan bir ahenk kusurudur.

• Bir kelime grubunda veya cümlede aynı ekleri alan kelimelerin peş peşe sıralanmasından kaynaklanan bir ahenk kusurudur.

• Burkay’ın dayısının oğlunun çantasının fiyatı.

• Merdiveni dayayıp, kayısı ağacına çıkıp, kalınca bir dala oturup, kayısıları koparıp, sepetine doldurup, sepeti aşağı sarkıtıp yerdeki kovayı istedi.

• Sekretere sormadan, izin almadan, kapıyı vurmadan içeri girdi.

Bir kelime veya kelime grubundaki seslerin söyleyiş bakımından birbiriyle uyuşmaması, kulak tırmalayıcı olması, tenafür denen ses ve ahenk kusuruna yol açar. p, t; c, ç, j, s, ş, z gibi bazı seslerin birbirine yakın olması hem söyleyiş güçlüğü yarattır hem de kulağa da hoş gelmez: basınç ölçer, çürütücü, çeşmedeki çengel, eş zamanlı, İştaş Pasajı, sözcükcük, kırktırttı, koşullaştırılmışlık, olasılıklı, şaşalayış, tatsız tuzsuz gibi.

• Bir kelime veya kelime grubundaki seslerin söyleyiş bakımından birbiriyle uyuşmaması, kulak tırmalayıcı olması, tenafür denen ses ve ahenk kusuruna yol açar. p, t; c, ç, j, s, ş, z gibi bazı seslerin birbirine yakın olması hem söyleyiş güçlüğü yarattır hem de kulağa da hoş gelmez: basınç ölçer, çürütücü, çeşmedeki çengel, eş zamanlı, İştaş Pasajı, sözcükcük, kırktırttı, koşullaştırılmışlık, olasılıklı, şaşalayış, tatsız tuzsuz gibi.

• Yanıltmacalar ve bazı tekerlemeler de tenafüre örnek olarak gösterilirler: Bir berber bir berbere bre berber gel beraber bir berber dükkânı açalım demiş. u köşe yaz köşesi şu köşe kış köşesi ortada lâmba şişesi. Tuz ucuzudukça ucuzudu. Üç tas has hoş hoşaf.

Anlatım bozuklukları genellikle iyi bir cümlenin niteliklerini taşımayan cümlelerde ortaya çıkmaktadır. Cümle; açık, duru, yalın ve akıcı olmalı; mantık, bilgi ve dil bilgisi yanlışlarından arındırılmalıdır.

• Anlatım bozuklukları genellikle iyi bir cümlenin niteliklerini taşımayan cümlelerde ortaya çıkmaktadır. Cümle; açık, duru, yalın ve akıcı olmalı; mantık, bilgi ve dil bilgisi yanlışlarından arındırılmalıdır.

• “Nasıl olsa ne söylemek istediğim az çok anlaşılıyor” (veya seziliyor) mantığıyla hareket etmek aydın bir insana yakışmaz. Sağlam cümleler kurabilmek için Türkçe cümlenin yapısı iyi bilinmeli, zengin kelime hazinesine sahip olunmalı, bol bol okumalı ve dili iyi kullanmaya özen gösterilmelidir.

Üniversite eğitimi almış bir aydın (en azından) aşağıda sıralanan yanlışları yapmamalıdır:

• Üniversite eğitimi almış bir aydın (en azından) aşağıda sıralanan yanlışları yapmamalıdır:

• 1. Mantık yanlışları

• 2. Tamlama yanlışları: Sıfat tamlamalarında sıfat, tamlanan isme uygun olmalıdır. İsim tamlamalarında ise tamlanan isim tamlanan ekini mutlaka almalıdır: çocuk ayakkabı değil çocuk ayakkabısı.

• 3. Sıra yanlışlığı: Cümlede zarf olarak kullanılması gereken kelimelerin yerine dikkat edilmeli, bu kelimelerin sıfat yerinde kullanılmamasına özen gösterilmelidir: Ceketsiz sokağa çıkmayın. - Sokağa ceketsiz çıkmayın.

• 4. Fazlalık: Cümlenin anlamına katkısı olmayan kelimeler cümleden çıkarılmalıdır: Ucuz olmayan pahalı bir elbise almış.

Ne dediniz? Nasıl? Anlamadım? Lütfen yineler misiniz? Yine anlamıyorum. Neyse, sözlerinizden şunu çıkardım sonunda: Siz bana hava soğuk demek istiyorsunuz ama neden doğrudan doğruya hava soğuk demiyorsunuz? Amacınız yağmur ya da kar yağdığını anlatmaksa yağmur yağıyor, kar yağıyor deyin. Beni güler yüzlülüğümden dolayı beğeniyorsanız güler yüzlüsünüz deyin, yeter. Biliyorum, siz bu sözleri yavan ve açık buluyorsunuz, bu kadarını herkes söyler diyorsunuz. Bundan ne çıkar. Söylenen sözleri anlamak ya da herkes gibi konuşmak kötü mü?

• Ne dediniz? Nasıl? Anlamadım? Lütfen yineler misiniz? Yine anlamıyorum. Neyse, sözlerinizden şunu çıkardım sonunda: Siz bana hava soğuk demek istiyorsunuz ama neden doğrudan doğruya hava soğuk demiyorsunuz? Amacınız yağmur ya da kar yağdığını anlatmaksa yağmur yağıyor, kar yağıyor deyin. Beni güler yüzlülüğümden dolayı beğeniyorsanız güler yüzlüsünüz deyin, yeter. Biliyorum, siz bu sözleri yavan ve açık buluyorsunuz, bu kadarını herkes söyler diyorsunuz. Bundan ne çıkar. Söylenen sözleri anlamak ya da herkes gibi konuşmak kötü mü?

• La Bruyére

A. Aşağıdaki anlatım bozukluklarının sebeplerini yazınız.

• A. Aşağıdaki anlatım bozukluklarının sebeplerini yazınız.

• 1. Kutlamalar her yıl başka bir ilde kutlanacak.

• 2. Yine bir sürpriz yapıp eşiyle birlikte yat turuna çıkması sürpriz değil.

• 3. Yarı çıplak bir arabaya yaslanıp poz veriyor.

• 4. Aşağı indik, arabamızı çalınmış olarak bulduk.

• 5. Son günlerde bakıyoruz deli çılgını bir gündem var.

• 6. Bu kadar telefonla konuşmak çıldıratif bir durum.

B. Öğrencilerin sınav kâğıtlarından alınan aşağıdaki cümleleri, anlatım bozukluklarını düzelterek yeniden yazınız.

• B. Öğrencilerin sınav kâğıtlarından alınan aşağıdaki cümleleri, anlatım bozukluklarını düzelterek yeniden yazınız.

• 1. Bize göre doğru olan fikir genel olarak yanlıştır.

• 2. Gözünü dünyaya kapayan insan hayatta gerçekleri göremez.

• 3. SSK kurumunun açtığı labirentlik sınavına kaydımın yapılması için gereğini arz ederim.

• 4. Adam bıçağını maktüle soktu ve katil oldu.

• 5. İstediğiniz evraklar dilekcemin bitişiğindedir.

1. Uykusunda ölen bir insan, ertesi günün sabahına kadar bunun farkına varamaz, değil mi doktor?

• 1. Uykusunda ölen bir insan, ertesi günün sabahına kadar bunun farkına varamaz, değil mi doktor?

• 2. En genç olan oğlunuz, hani şu 20 yaşında olan, kaç yaşındaydı?

• 3. Resminiz çekilirken orada mıydınız?

• 4. Yalnız mıydınız, yoksa kendi başınıza mıydınız?

• 5. Savaşta öldürülen kardeşiniz miydi yoksa siz miydiniz?

• 6. Sizi öldürdü mü?

• 7. Çarpışma esnasında araçlar arasında ne kadar mesafe vardı?

• 8. Oradan ayrılana kadar orada mı kaldınız?

• 9. Kaç kere intihar etmeyi başardınız?

11. - Üç çocuğunuz var, değil mi?

• 11. - Üç çocuğunuz var, değil mi?

• - Evet.

• - Kaçı erkek?

• - Erkek yok.

• - Hiç kızınız var mı?

• 12. - Merdivenler alt bodruma iniyor dediniz, değil mi?

• - Evet.

• - Peki bu merdivenler yukarı da çıkıyor muydu?

• 13. - Bay ___, geçen yaz kusursuz bir balayına çıktınız, değil mi?

• - Evet, Avrupa'ya...

• - Eşiniz de sizinle geldi mi?

14. - İlk evliliğiniz niçin sona ermişti?

• 14. - İlk evliliğiniz niçin sona ermişti?

• - Ölüm sebebiyle.

• - Kim ölmüştü?

• 15. - Şüpheliyi tarif edebilir misiniz?

• - Orta boyluydu, sakalı vardı.

• - Erkek miydi yoksa kadın mi?

• 16. - Bugüne kadar kaç ölü üzerinde otopsi yaptınız, doktor?

• - Bugüne kadarki bütün otopsilerimi ölüler üzerinde yaptım.

17. - Bütün cevaplarınız sözlü olmak zorunda, anlaştık mı?

• 17. - Bütün cevaplarınız sözlü olmak zorunda, anlaştık mı?

• Şimdi, hangi okula gidiyorsunuz?"

• - Sözlü.

• 18. - Otopsiye başladığınız zamanı hatırlıyor musunuz?

• - Akşam 8.30 civarında başladık.

• - Bay___ o esnada ölü müydü?

• - Hayır, sandalyeye oturmuş neden otopsi yaptığımı merak ediyordu.

- Otopsiye başlamadan önce Bay ...'nin nabzına baktınız mı doktor?

• - Otopsiye başlamadan önce Bay ...'nin nabzına baktınız mı doktor?

• - Hayır.

• - Kalbini dinlediniz mi?

• - Hayır.

• - Nefes alıp almadığını kontrol ettiniz mi?

• - Hayır.

• - O halde siz otopsiye baslarken Bay … hâlâ yaşıyor olabilir, değil mi?

• - Hayır.

• - Nasıl bu kadar emin olabiliyorsunuz, doktor?

• - Çünkü adamın beyni masamın üstünde bir kavanozun içindeydi.

• - Yine de hasta hâlâ yaşıyor olamaz mıydı?

• - Evet, hatta şu anda bir mahkeme salonunda avukatlık yapıyor olabilir.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?

• 16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?

• A) Öyle lezzetli bir ürün elde ettik ki verilen zahmete değdi.

• B) O kadar tepki göstermeseydi arkadaşı ona kırılmayacaktı.

• C) Böyle büyük bir evde yaşamanın iyi yanları da var, kötü yanları da.

• D) Bütün bunlara neden olan kendisi değilmiş gibi davranıyordu.

• E) Yarışmaya ancak kendi seçtiği şiirle katılabileceğini söyledi.

• 17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?

• A) Sana söylediklerim doğru çıkmadı mı?

• B) Biz seninle her şeyi ortak paylaşmadık mı?

• C) En sıkıntılı günlerimde seni aramadım mı?

• D) O günlerde birbirimize destek olmadık mı?

• E) Onlar seni kırdığında en çok ben üzülmedim mi?

• 18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?

• A) Bu romanda yaşamda aradığını bulamayan insanların acısı yansıtılıyor.

• B) Yazar romanının ikinci bölümünde kendi başından geçenleri anlatıyor.

• C) Eleştirmenlerimiz bu yapıtın üzerinde yeterince durmamışlar.

• D) Kimi yazarlar bağlı bulundukları akımın sınırları dışında kalan yapıtlar da ortaya koymuşlardır.

• E) Adından söz ettiren bu romanda sanat ve yapısal yönden farklı bir dil kullanılmış.

Dönerimiz %100 hayvan etindendir.

• Dönerimiz %100 hayvan etindendir.

• Dikkat ısırıcı kurt köpeği vardır.

• Siz oturagoyun camiye gittim geliyom.

• En delikanlı tost burada, üstelik ayran dahil 1.000.000

• We aren't open because we're closed

• Hasta çocuk polikliniği

• Buraya park olmaz

"Bundan böyle sizlerle her hafta bu sayfalarda buluşacağız..."

• "Bundan böyle sizlerle her hafta bu sayfalarda buluşacağız..."

• Bak şimdi? Ne buluşması? En geç kaçta orada olacağız?

• Kaça kadar bekleyeceğiz? Yakınlara bir yere gelip cepten adres tarifi mi alacağız?

• Buluşacakmışız! Türkçede en sık taciz edilen sözcüklerden biri de "buluşma"dır.

• Radyoda buluşuruz, ekran başında buluşuruz, yeniden buluşmak dileğiyle ayrılırız...

• Buna ek bir şıklık daha var:

• Bundan böyle SİZLERLE buluşacağız.. Sizler ne demek?

• Siz zaten çoğul bir ifadeyken "sizler" ne oluyor?

• Sizler siz'den daha mı çok yani? Kusura bakmayın "bizler" böyle saçma

• sapan sorunlara kafa yoran küçük bir grubuz..

• Hiç üzülmeyin SİZLER BİZLER'den daha kalabalıksınız.

• Biz biziz, BİZLER bile değiliz!

Bakkalın telefonu sürekli meşgul çalıyordu.

• Bakkalın telefonu sürekli meşgul çalıyordu.

• Bir esnafın telefonu meşgul çalamaz, çalmamalıdır.

• Ama çalıyor işte...

• Aaa... Kapattılar.. Kaybettiniz.. Aslında yanlış söylemediniz.. Gerçekten de U çok sessiz bir harftir.. Bilhassa u ile ı en sessiz, en efendi harflerdir... Ama gelin görün ki sizin fiat palionuz gitti... Milyonların arasından sıyrılıp telefonu düşürebilme becerinize ve sürekli alo diyebilmenize ve belki de Türkçe'nin en sessiz harfini söylemenize rağmen