Bakixanovun
Yüklə 279,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
| AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI U MƏHƏMMƏD FÜZULİ adına ƏLYAZMALAR İNSTİTUTU MÖHSÜN NAĞISOYLU ABBASQULU AĞA BAKIXANOVUN “RİYAZÜL-QÜDS” ƏSƏRİ “Elm və təhsil” Bakı -2014 1 2 Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu elmi şurasının 22 yanvar 2014-cü il tarixli 1 №-li iclasının qərarı ilə nəşr olunur. Redaktorlar: Nəsib GÖYÜŞOV filologiya üzrə elmlər doktoru Raqub KƏRİMOV filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Möhsün Nağısoylu. A.Bakıxanovun “Riyazül-qüds” əsəri. Bakı: “Elm və təhsil”, 2014, 174 səh. Təkmilləşdirilmiş, əlavələr edilmiş ikinci nəşr. Kitab görkəmli maarifçi şair və yazıçı Abbasqulu ağa Bakıxanovun “Riyazül-qüds” əsərinə həsr olunmuş ilk müstəqil elmi araşdırmadır. Monoqrafiyada “Riyazül-qüds” klassik- sərbəst tərcümə nümunəsi kimi araşdırılır, əsərin dil-üslub və bədii xüsusiyyətləri tədqiq olunur. 3 Abbasqulu Ağa Bakıxanovun 220 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, milli ictimai fikrin, elmin və mədəniyyətin inkişafına dəyərli töhfələr vermiş Abbasqulu Ağa Bakıxanovun 220 illik yubileyinin keçirilməsini təmin etmək məqsədi ilə qərara alıram: 1. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası və Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi ilə birlikdə, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təkliflərini nəzərə almaqla, Abbasqulu Ağa Bakıxanovun 220 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbirlər planını hazırlayıb həyata keçirsin. 2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etsin. İlham Əliyev, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 4 Bakı şəhəri, 12 fevral 2014-cü il. KİTABIN İÇİNDƏKİLƏR ÖN SÖZ..........................................................................3 I FƏSİL. «RİYAZUL-QÜDS» KLASSİK MƏQTƏL NÜMUNƏSİ KİMİ.................................................................8 1.1.Kərbəla vaqiəsi və bu mövzuda yazılan əsərlər........8 1.2. «Riyazül-qüds» haqqındakı məlumatlara baxış.......15 1.3. «Riyazül-qüds»ün əlyazması haqqında...................21 1.4. «Riyazül-qüds»ün yazılma səbəbi və qaynaqları.....31 1.5. «Riyazül-qüds»ün mövzusu və məzmunu, quruluşu və janrı.....................................................................................40 II FƏSİL. «CƏLAÜL-ÜYUN» və «RİYAZUL-QÜDS»: MƏTNLƏRİN MÜQAYİSƏLİ TƏHLİLİ............................48 2.1. Məhəmməd Bağır Məclisi və onun «Cəlaül-üyun» əsəri haqqında................................................................48 2.2. «Riyazül-qüds»: tərcümə, yoxsa orijinal əsər? Məsələyə A.Bakıxanovun münasibəti...........................52 2.3. «Cəlaül-üyun» və «Riyazül-qüds»: oxşar cəhətlər. «Riyazül-qüds»ün tərcümə xüusiyyətləri.........65 2.4. «Cəlaül-üyun» və «Riyazül-qüds»: fərqli cəhətlər...94 III FƏSİL. «RİYAZUL-QÜDS»ÜN DİL-ÜSLUB VƏ BƏDİİ XÜSUSİYYƏTLƏRİ................................................101 Birinci bölmə. «Riyazül-qüds» və «Hədiqətüs-süəda»: səsləşmə məqamları...............................................................101 İkinci bölmə. «Riyazül-qüds»ün dil-üslub və bədii sənətkarlıq xüsusiyyətləri..................................................... 125 NƏTİCƏ......................................................................155 ƏDƏBİYYAT.............................................................158 5 Xülasə (rus dilində)......................................................165 Xülasə (ingilis dilində).................................................167 Əlavələr........................................................................168 ÖN SÖZ Hər hansı bir söz sənətkarının həyat və yaradıcılığı, dünyagörüşü haqqında tam və dolğun, düzgün və dəqiq nəticələr əldə etmək, qəti fikir söyləmək üçün onun qələmindən çıxan bütün əsərlər hərtərəfli şəkildə öyrənilməli, geniş təhlil süzgəcindən keçirilməlidir. Bu məsələdə həmin şair və yazıçının yaşadığı zaman və məkanın bütün incəlikləri, tələb və istəkləri göz önünə alınmalı, ən başlıcası isə obyektivlik, qərəzsizlik əsas götürülməlidir. Məlum olduğu kimi, Azərbaycan ədəbiyyatşü- naslığında bu məsələdə son illərədək həm açıq-aşkar bir boşluq özünü göstərmiş, həm də dövrün məlum qadağa və əngəlləri üzündən müəyyən dərəcədə birtərəfliyə, qərəzçiliyə yol verilmişdir. Belə ki, ayrı-ayrı klassik şair və yazıçıların bəzi əsərləri, xüsusilə də dini mövzuda qələmə aldıqları kitabları dövrün ideoloji baxışları üzündən diqqətdən kənarda qalmış, daha doğrusu, nə araşdırılmış, nə də nəşr edilmişdir. Dahi söz ustadı Məhəmməd Füzulinin qüdrətli qələmindən çıxmış «Hədiqətüs-süəda» («Xoşbəxtlər bağı») əsərinin taleyi buna nümunə ola bilər. Məlum olduğu kimi, bu böyük söz sənətkarının sözügedən əsəri Azərbaycanda yalnız ölkəmiz müstəqillik qazanandan sonra, yəni 1993-cü ildə ilk dəfə tam şəkildə nəşr edilmiş (29), son illərdə isə haqqında iki monoqrafıya (47; 54) yazılmışdır. XIX əsrin görkəmli Azərbaycan maarifçi yazıçısı, şairi və alimi, ensiklopedik zəka sahibi Abbasqulu ağa Bakıxanovun «Riyazül-qüds» («Cənnət bağları») əsərinə də indiyədək bu mövqedən yanaşılmış və o məhz sırf dini məzmun daşıdığına görə lazımı səviyyədə Yüklə 279,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|