Baki universitetiNİn xəBƏRLƏRİ №4 Humanitar
Yüklə 282,22 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2010 GÜRCÜSTAN AZƏRBAYCANLILARI ARASINDA KÖRPƏ UŞAQLARLA BAĞLI MƏRASİMLƏR
- ОБРЯДЫ, СВЯЗАННЫЕ С РОЖДЕНИЕМ РЕБЕНКА У АЗЕРБАЙДЖАНЦЕВ ГРУЗИИ (КОНЕЦ XIX-НАЧАЛО ХХ ВВ.)
- RITES CONNECTED WITH NEWLY BORN CHILDREN OF THE AZERBAIJANIS IN GEORGIA (LATE IN XIX-EARLY IN XX CENTURIES) A.T.ALIYEV
|
113 BAKI UNİVERSİTETİNİN XƏBƏRLƏRİ №4 Humanitar elmlər seriyası 2010 GÜRCÜSTAN AZƏRBAYCANLILARI ARASINDA KÖRPƏ UŞAQLARLA BAĞLI MƏRASİMLƏR (XIX ƏSRİN SONU- XX ƏSRİN ƏVVƏLLƏRİ) Ə.T.ƏLİYEV AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu Esed 61@mail.ru Məqalədə ilk dəfə olaraq Gürcüstan azərbaycanlıları arasında körpə uşaqlarla bağlı mərasimlər araşdırılır. Burada “ayağı sayalı olsun”, “adqoyma”, “qardaşlıq” və ya “bacı- lıq”, “diş hədiyinə yığışma”, “day durma”, “sünnət toyu” və “əlyuma” mərasimləri barədə geniş məlumat verilir. XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində Gürcüstan azərbaycanlıları arasında körpə uşaqlarla bağlı bir sıra mərasimlər mövcud olmuşdur. Bu mərasimlərdən ən mühümü ilk övladı dünyaya gələn ailələrdə evin birinci uşaq sakininin şərəfinə ke- çirilən “ayağı sayalı olsun” mərasimi idi. Uşaq doğulan günü keçirilən bu mərasimdə əsasən qohum-əqrəba və yaxın qonşular yığışıb şənlənər, dünyaya təzəcə gəlmiş körpəyə “ayağı sayalı, başı dövlətli olsun”, “Ay kimi doğsun, Gün kimi çıxsın” və s. kimi alqış-dualar edərdilər (12). Etnoqrafik səfər zamanı yaşlı adamların bu mərasim haqda söylədiyi fikirlər, sanki aşağıdakı şeir parçasında da öz əksini tapmışdır: Günün ağ olsun, doğan Gün, Vaxtım gül açıb, gül açıb. Bardaş qurub oturduğum Taxtım gül açıb, gül açıb (7, 128). Digər bir mərasim uşağa “adqoyma” idi. “Adqoyma” mərasimi uşağın doğulma- sının 3-5 və ya 7-ci günü xüsusi təntənə ilə qeyd edilərdi. Burada əsas söz yiyəsi uşağın ata babası və ata nənəsi sayılırdı. Mərasimdə əsasən qohum-əqrəba və qonşular iştirak edirdi. Əgər uşaq oğlan idisə, adını babası, qız idisə nənəsi qoyardı. Ad qoyarkən baba və ya nənə “ Bismillahir-rəhmani-rəhim”- deyib uşağı qucağına alar və nəzərdə tutulan adı üç dəfə uca səslə onun qulağına çağırardı. Bundan sonra tədbir iştirakçıları bir ağızdan “böyük oğlan (və ya qız) olsun” alqış-duası deyib, süfrə arxasına keçərdilər. Yaşlı adamların dediyinə görə (13), çox vaxt uşağa mərhum baba, nənə və ya ca- van ölmüş qohumlardan birinin adı qoyulardı. Bu zaman mərasimə molla çağrılırdı. Molla mərhumun ruhuna “Quran” oxuyub, “Bu gündən sənin adını nəvənə (və ya qar- daşın oğluna, qardaşın qızına) verdik, torpağın sanı yaşasın, ruhun onu qorusun” deyə- rək uşağı qucağına alar və üç dəfə uca səslə onun qulağına nəzərdə tutulan adı səsləndi- rərdi. Söyləmələrdən bəlli olur ki, nəzir-niyazla, ocağa, pirə qurban kəsməklə doğu- lan oğlan uşaqlarına islamı özündə təcəssüm etdirən-Tanrıverdi, Allahverdi, Pirverdi, Ocaqverdi, Xudaverdi, Yaradanqulu, Allahqulu, Məhəmməd, Əli, Həsən, Hüseyn və
114 s. kimi adlar qoyulurdu. Bununla yanaşı, uşağa doğulduğu vaxta, günə, aya münasib adlar da verilirdi. Məsələn, Bayram, Novruz, Məhərrəm, Qurban, İsmayıl, Nəbi, Xıdır, Oruc, Ramazan və s. Bu yönlü adətə Anadolu türklərində və çərkəzlərdə də rast gəlinir. Belə ki, nəzir-niyazla doğulmuş uşaqların yaşaması üçün Anadolu türkləri övladlarına “Dursun”, “Yaşar”, “Qalan”, çərkəzlər isə “Çera”(Yaşa), “Çeray” (Yaşasın) və s. kimi adlar qoyardılar (1, 328). Əhali arasında Oğuz, Ayxan, Orxan, Turan, Türkay, Türkan, Türkel və s. kimi türk mənşəli adlar da geniş yayılmışdı. Qızlara baharla (Bahar, Gülbahar, Yazagül, Yazgül, Maygül), islamla (Xədicə, Ayişə, Fatimə, Zeynəb, Əminə), eləcə də səma ci- simləri ilə (Ülkər, Günəş, Ulduz, Aycamal, Aybəniz, Aygün, Güntəkin, Aytəkin, Zöh- rə, Qəmər), quşlarla (Kəklik, Turac, Göyərçin) və heyvanlarla (Maral, Ceyran) bağlı adlar da seçərdilər. Ümumiyyətlə, belə adlar təkcə tədqiq etdiyimiz bölgələrdə yox, ümumazərbaycan türkləri arasında kifayət qədər idi (4, 167). Uşağın qırxı çıxdıqdan 5-10 gün sonra “qardaşlıq və ya “bacılıq” adlı mərasim də keçirilərdi. Məlumdur ki, xalqımız, eləcə də qonşu gürcülər arasında “qardaşlıq” və ya “bacılıq” olmaq adəti vardı. Əsasən ailədə tək olan oğlan uşağı 18-20 yaşa çatarkən şirin ünsiyyət qurub, inam bəslədyi oğlanla əllərini çərtib qanlarını bir-birinə qatışdırmaqla “qan qardaşlığı”, tək qız uşağı isə könlünə yatan qızla bir neçə nəfərin şahidliyi ilə əhd-peyman bağlayıb “əhd bacılığı” olurdu. Belə “qardaş-bacılıq” yüksək qiymətləndirilərək çox əziz tutulardı. Bu cür qiymətləndirmə özünü qardaş və ya bacılığın ailəsində dünyaya yeni uşaq gəlişində daha qabarıq göstərirdi. Yəni doğulan uşaq oğlan olardısa, körpənin atasının qardaşlığı, yox, əgər qız olardısa, anasının bacılığı ağır pay-püşklə onlara gələrdi. Qohum-qonşunun iştirak etdiyi “qardaşlıq” və ya “bacılıq” mərasimində ləziz yeməklərlə bəzədilmiş süfrə açılardı. Çox vaxt bu mərasimdə çalğıçılar dəstəsi də olurdu (14). Yeri gəlmişkən, bir məsələni də açıqlayaq ki, dünyaya yeni uşaq gəlişi ilə əlaqədar keçirilən “qardaşlıq” və ya “bacılıq” mərasimində açılan süfrəyə mütləq “xramuli” balığı da qoyardılar. Adı çəkilən balığın süfrədə olması həm “qardaşlıq” və ya “bacılıq” olduqları şəxsə sevginin, həm də onlardan mərasimdə iştirak edən hər hansı birinə bol ruzi arzulamağın əlaməti kimi qiymətləndirilirdi. Çünki əhali balığı artım, bolluq-firavanlıq rəmzi hesab edirdi. Özü də “xramuli” balığı dadına görə digər balıqlardan seçilərdi. AMEA- nın Z.M.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun elmi əməkdaşı Mədəd Quliyevin-Nurməmmədlinin verdiyi məlumata görə, orta əsrlərdən üzü bu yana köhnə Tiflisdə qaraçuxalılar (Meydan, Şeytanbazar və Ortaçala məhəllələrində yaşayan azərbaycanlılar) “qardaşlıq-bacılıq” mərasim süfrəsinə, eləcə də dost adına açılan süfrəyə mütləq motal pendiri, göy-göyərti, turp və “xramuli” balığı da qoyardılar. Gürcülər arasında bu balığa “tsotxali” (diri balıq) da deyilərdi. Uşağın ilk dişinin çıxması münasibətilə də mərasim keçirilərdi. Bu mərasim “diş hədiyinə yığışma” adlanardı. Əsasən ailə üzvləri və qohum-qonşu qadınları iştirak edən bu mərasimdə buğda, lobya və noxuddan hədik bişirilərək 7 evə payla- nardı. Qaydaya uyğun olaraq hədik qabı boş qaytarılmaz, içinə pul və ya şirniyyat qoyulardı. Söyləmələrə görə, hədik, uşağın qalan dişlərinin ağrısız və tez çıxmasına kömək edən vasitə sayılırdı. Udinlərdə isə ilk dişi çıxan uşağa “ balaca toy, diş toyu yapılır”dı (1,348).
115 Tədqiq etdiyimiz bölgələrin əhalisi uşağın ilk süd dişi düşdükdə isə onu sandı- ğın və ya yük yerinin arxasına ataraq “a siçan, süd dişimi sənə verirəm, balta dişini mənə ver” deyərdilər. Belə bir deyim, cüzi fərqlə qaraçay-balkarlarda da mövcud idi: Çıçxan! Çıçxan!-A siçan! A siçan! Əski tişimi al da,- köhnə dişimi al, Manqa djanqı tiş ber!- Mənə təzə diş ver! (10, 289). Bu adətə Sakit okeanın Raratonqa adasında yaşayan əhali arasında da əməl olunmuşdu (10, 289). Ailə arzusunun biri uşağın ayaq üstə (day-dik) durması və ilk addımını atması idi. Bu istəklə ana uşağın hər iki əlindən tutub ayağa qaldırır və avazla nəğmə oxuyurdu: Day dur, day dur, dayın gəlsin, Çömçələrdə payın gəlsin. Payızı, qışı neynirik? Balam, yazın, yayın gəlsin. Uşağın day durub, ilk addım atdığı gün baba və nənə qurban kəsdirib paylatdı- rardı. Dayısı isə ona “ağır” hədiyyə bəxş edərdi. Təkcə ailə üzvlərinin özləri qeyd edən bu mərasim xalq arasında “day durma” mərasimi adlanardı (15). Belə bir mərasim qaraçay-balkarlar, osetinlər, qabardinlər, və Orta Asiya türkləri arasında da qeydə alınmışdır (9, 175). Yuxarıdakı şeirdə uşağın “day dur”ması ilə dayının gəlməsinin arzulanması təsadüfi deyildir. Zənnimizcə, bu deyimdə anaxaqanlığından qalma izlər özünü göstərir. Həm də “ana müqəddəsdirsə, ülvidirsə, inancdırsa, ona tapınılırsa, deməli, ananın qardaşı da buna layiqdir” (5, 225), o da sevilib, əzizlənib, arzulanmalıdır. Nəzərə çatdıraq ki, Gürcüstan azərbaycanlıları arasında həm yeni doğulmuş, həm də yaşı tamam olmamış uşaqla əlaqədar keçirilən “ayağı sayalı olsun”, “qardaşlıq-bacılıq” və “day durma” mərasiminə Azərbaycan etnoqrafiyasında rast gəlmirik. Qeyd edək ki, uşağın bir yaşının tamamında dırnaqlarını tutub, saçını qırxardı- lar. Tutulmuş dırnaqları ayaq dəyməyən yerdə basdırar, saçı isə xam (istifadə olunma- mış) əski parçasına büküb divarın oyuq yerinə qoyardılar. İnama görə, dırnaq tapda- lansa uşağın barmaqları gödək qalar, saç tapdalandıqda isə uşaq huşsuz olar, yaddaşı pozular və baş ağrısından əziyyət çəkərdi. Onu da xatırladaq ki, uşağın ilk saçını qırxana bəxşiş verilərdi. Ailə üzvlərinə gəldikdə isə, həmin günü təntənə ilə qeyd edərdilər. Anadolu, Özbəkistan və Türkmənistanda uşağın ilk dırnağının kəsilməsi böyük se- vincə səbəb olardı. Hətta bu münasibətlə “dırnaq toyu” adlı mərasim də keçirilirdi (1, 334). Müsəlman türklərində, eləcə də türk olmayan müsəlmanlarda olduğu kimi, tədqiq etdiyimiz bölgələrdə oğlan uşaqları sünnət edilmiş və bu gün də edilməkdədir. Xalq arasında bu mərasim “kiçik toy” və ya “sünnət toyu” adlanır. Bəzən bu mərasimi islamla əlaqələndirir və uşağın yalnız sünnətdən sonra müsəlman olduğunu deyirdilər. Halbuki bu mərasimin islam dini ilə heç bir əlaqəsi yoxdur, ondan çox-çox qabaqların adətidir və yalnız sonralar şəriət tərəfindən islamlaşdırılmışdır (3, 90-91). Ədəbiyyat materialında qeyd edilir ki, “sünnət adəti uzaq keçmişdə isti ölkə- lərdə meydana gəlmişdir. O zaman adamlar şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etməyi heç təsəvvürlərinə də gətirmirdilər. Buna görə də kişilərin əksəriyyətində fimoz xəstə- liyi olur, yəni cinsi orqanın selikli qişasının iltibahı başlanırdı. Məhz bu istiqamətdə
116 qədim insan fimoz xəstəliyindən xilas olmağın yolunu sünnətdə tapmişdı. Sonralar din xadimləri bu şəxsi gigiyena üsulunu dini mərasimə çevirmişlər” (3, 88). Qədimdə yəhudilər arasında geniş yayılan və bəzi tədqiqatçılar tərəfindən səhv olaraq “vəhşi adət” (11, 73) adlandırılan bu mərasim, türklərdə islamdan çox əvvəl formalaşmış və xəzər, qıpçaq, kuman toplumlarının böyük bir hissəsində rəsmi ritual xarakteri daşı- mışdır (4, 173). Adı çəkilən mərasim dünyanın başqa xalqları arasında da var idi. Qə- dim yunan tarixçisi Herodotun açıqlamasına görə, bu mərasimi çox əski zamanlardan misirlilər, kolxlar və efioplar da icra etmişlər (3, 87). Etnoqraf H.Q.Qədirzadə “sünnət” sözünün geniş mənada anlamının, lüğəti mə- nasının “Allahın yolunu tutmaq, adət halına gətirilmiş rituallara, Peyğəmbərin buyruqlarına əməl etmək” olduğunu qeyd edir (4, 173). Gürcüstan azərbaycanlıları-türkləri arasında oğlan uşaqları 4-9 yaş arasında sünnət edilərdi. Bəzən müəyyən səbəbdən daha tez və ya gec sünnət edilənlər də olur- du. Adı çəkilən mərasimdə ən əziz, ən ali şəxs kirvə idi. Çünki sünnət zamanı uşağın qanı məhz onun üstə tökülürdü. Bu isə uşağın valideynləri, qohum-əqrəbası üçün də- yəri heç bir şeylə ölçülməyən, iki ailə və nəsil arasında qohumluq əlaqəsi yaradan “müqəddəs qan” hesab olunurdu (8, 19). Azərbaycanın qərb bölgəsində olduğu kimi (6,65), hətta kirvə ikinci ata sayılırdı. Etnoqrafik və ədəbiyyat materialları göstərir ki, uşaq sünnət yaşına çatana kimi kirvə seçilmiş olurdu. Kirvə seçərkən uşağın valideynləri bir-biri ilə məsləhətləşir və özlərinə münasib bildikləri adamı seçirlər. Uğurlu saydıqları günün birində onu evə dəvət edirdilər. Həmin şəxs gəldikdə ona süfrənin yuxarı (dör) başına keçməyi rica edən ev yiyəsi fikrini belə açıqlayardı: “Bu gündən siz bizim ailənin ən ali adamı- sınız. Siz ayaq qoyduğunuz yerə biz baş qoyarıq. Sayıb-seçib sizi balaca nökərinizə (uşağın adı çəkilirdi) kirvə tuturuq”. Çağırılan şəxs bu fikri çox razılıqla qarşılayar və əl tutub uşağın atası ilə öpüşərdi. Bu andan etibarən iki ailə arasında kirvə qohumluğunun təməli qoyulardı (8, 20). Bir neçə gündən sonra kirvənin ailəsi müxtəlif hədiyyələrlə uşağın görüşünə gələrdi. Kirvənin gəlişi münasibətilə erkəklər kəsilər, məclisə ağsaqqallar, ağbirçək- lər, qohum-qonşular dəvət olunardı. Məclis 3-4 saat davam edərdi. Kirvə sağollaşıb getdikdən 3-5 gün sonra onların gətirdikləri xonça teştləri, çamadanlar içərisi müxtəlif adda hədiyyələrlə geri qaytarılırdı. Müəyyən vaxtdan sonra uşağın ailəsində aşıq məclisi təşkil edilərdi. El-obanın təşrif buyurduğu bu “kiçik toy” məclisi üç gün davam edirdi. Dördüncü gün isə uşa- ğın sünnəti vurulurdu. Sünnəti vurularkən əl-ayağını tərpətməməsi üçün kirvə uşağı qucağında oturdub hər iki əlini tuturdu. Uşağın əli elə tutulurdu ki, onun ayaqları öz qolu və kirvənin əlləri arasında qalırdı. Qorxmasın deyə uşağın üzünə qırmızı kəlağa- yı tuturdular. Bu zaman dəllək ülgüclə onu sünnət edir və qanı saxlamaq üçün kəsil- miş yerə ələnmiş kül tökürdü. Bundan sonra uşağı yerinə uzadırdılar. Xalqın təsəvvü - rünə görə, artıq bu andan uşaq müsəlman sayılırdı. Bu münasibətlə kirvə və qohum- əqrəba uşağı təbrik edib hədiyyə verirdi. Həmin gün bir ağır hədiyyələr də ata boyun olurdu (16). Azərbaycanda olduğu kimi (4, 176), tədqiq etdiyimiz bölgələrdə uşaq sünnət edildikdən sonra “əlyuma” mərasimi keçirilərdi. Bu zaman kirvə əllərini uşağın atası- nın əllərinin üstə tuturdu. Kirvənin əllərinin üstən su tökürdülər. Uşağın atası əlini
117 kirvənin əllərindən süzülən su ilə yuyurdu. Sonra həmin vəziyyət əksinə təkrar olunurdu. Əlyumadan sonra kirvələr qucaqlaşıb öpüşürdü. Yaşlı adamların dediyinə görə, tək qorxulu hesab edildiyindən, uşaqları cüt sünnət edərdilər. Uşaq tək olardısa, sünnət edilərkən allaha dua edib bir xoruz da kəsərdilər. İnama əsasən cütlüyün birini xoruz əvəz etməklə, xətərdən sovuşulurdu. Adətən kəsilən xoruz dəlləyə çatardı. Bu adət Qaşqay türkləri arasında və Anadolunun bəzi bölgələrində də mövcud idi (2, 36-37). Sünnət mərasimindən bir neçə gün sonra kirvə uşağı qaldırmağa gələrdi. Xalq arasında buna “küldən çıxarma” deyilirdi. Həmin gün yenə də şadyanalıq məclisi qurulurdu. Müəyyən vaxt ötdükdən sonra isə uşağın ata-anası və qohum-əqrəbası çeşidli hədiyyələrlə kirvəgilə gedirdi. Bu gediş “kirvə qabaq qaytarması” adlanardı. Xatırladaq ki, iki ailə arasında mövcud olan kirvə qohumluğu nəsildən-nəslə ötü- rülürdü. Lazım gəldikcə köhnə kirvəlik təzələnirdi. Çünki kirvə ilə başqa istiqamətdən qohum olmaq (məs: qız alıb, qız vermək) yolverilməz idi. Xalqın dilində dolaşan “kirvə kirvənin damına çıxmır ki, torpaq tökülər” məsəli də məhz bu münasibətlə deyilmişdir. Beləliklə, aparılan tarixi-etnoqrafik araşdırma göstərir ki, XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində Gürcüstan azərbaycanlıları arasında körpə uşaqlarla bağlı mərasimlər, habelə kirvəlik ənənələri Azərbaycanda, eləcə də digər türkdilli xalqlarda olduğu kimi idi. Bununla belə, açıqlamağa çalışdığımız məsələ ilə ilişgili lokal- məhəlli xüsusiyyətlər də özünü göstərirdi.
1.
Kalafat Y. Balkanlardan Uluğ Türkistana. Türk Halk İnancları III-IV. Ankara: 2006, 556 s. 2.
Kalafat Y. Balkanlardan Uluğ Türkistana. Türk Halk İnancları II. Ankara: 2007, 406 s. 3.
Kərimov Q.M. Şəriət və onun sosial mahiyyəti. Bakı: Azərnəşr, 1987, 222 s. 4.
Qədirzadə H.Q. Ailə və məişətlə bağlı adətlər, inamlar, etnogenetik əlaqələr (Naxçıvan materialları əsasında). Bakı: Elm, 2003, 368 s. 5.
6.
Saleh Ş.M. Qazax-Ağstafa elləri. Bakı: Sabah, 1995, 134 s. 7.
Təhləli (Əliyev) Ə.T. Daş-divar durur arada. Bakı: Adiloğlu, 2002, 192 s. 8.
Təhləli-Əliyev Ə.T. Haqqın gözü tərəzidir...(etnoqrafik düşüncələr). Bakı: Azərnəşr, 2006, 60 s. 9.
Боташев М.Д. Установление искусственного родства при обрядах детского цикла у карачаевцев // Карачаевцы и балкарцы: язык, этнография, археология, фольклор (Серия “Кавказ: народы и культура”, вып. 1). М., 2001, с. 137-193. 10.
фольклорном контексте // Карачаевцы и балкарцы: язык, этнография, археология, фольклор (Серия “Кавказ: народы и культура”, вып. 1). М., 2001, с. 286-299. 11.
12.
Məlumatı Borçalı bölgəsinin Mameyi kənd sakini, 1898-ci il təvəllüdlü Əsmət Abdulla qızı Məmmədova vermişdir. 13.
Məlumatı Qarayazı bölgəsinin Ağtəhlə kənd sakini, 1919-cu il təvəllüdlü Salman Həmid oğlu Həsənov vermişdir. 14.
Məlumatı Qarayazı bölgəsinin Ağtəhlə kənd sakini, 1920-ci il təvəllüdlü Zinyət Həsən qızı Əliyeva vermişdir. 15.
Məlumatı Bolus bölgəsinin Darvaz kənd sakini, 1911-ci il təvəllüdlü Güllü Abbas qızı Məmmədova vermişdir. 16.
Məlumatı Borçalı bölgəsinin Yuxarı Saral kənd sakini, 1930-cu il təvəllüdlü İmran Əmralı oğlu Qələndərov vermişdir.
118 ОБРЯДЫ, СВЯЗАННЫЕ С РОЖДЕНИЕМ РЕБЕНКА У АЗЕРБАЙДЖАНЦЕВ ГРУЗИИ (КОНЕЦ XIX-НАЧАЛО ХХ ВВ.)
РЕЗЮМЕ
В представленной статье исследуются вопросы, связанные с вопросами обрядов, проводимыми с рождением ребенка в семьях азербайджанцев Грузии на основе обширно- го этнографического и научного материала. Здесь, также уделяется большое внимание институту кумовства, связанного с обрядом обрезания и отмечается его большое значе- ние. В результате исследования, автор приходит к выводу, что в данной зоне обряды, связанные с новорожденным, проводятся также как и в Азербайджане и у других тюркс- ких народов, но и имеют свои локальные особенности. Такими особенностями, присущи- ми для азербайджанцев Грузии являются обряды: “айагы саялы олсун”, “гардашлыг-бад- жылыг”, “дай дурма” и др.
The article investigates questions of rites concerning newly born children conducted in Azerbaijani and Georgian families on the basis of vast ethnographic and scientific materials. Greater attention is focused on the question of “kirvelik” connected with the rite of “circumci- sion”. The article underlines the importance of the rite. As a result of the investigations, the author comes to the conclusion that the rites for the newborn are accomplished in Georgia the same way as in Azerbaijan and in families of other Turkish people each having local pecularities such as “ayaghı sayalı olsun”, “gardashlıg- bacılıg”, “day durma”, etc. Yüklə 282,22 Kb. Dostları ilə paylaş:
|