Azərbaycan türkləRİNİN



Yüklə 1,82 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/90
tarix19.07.2018
ölçüsü1,82 Mb.
#56766
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   90


downloaded from KitabYurdu.az
 

 
 
 
Q İ Y A S Ə D D İ N   Q E Y B U L L A Y E V 
 
 
 
 
 
 
 
AZƏRBAYCAN TÜRKLƏRİNİN 
 
TƏŞƏKKÜLÜ TARİXİNDƏN 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
AZƏRBA YCA N   DÖVLƏT NƏŞRİYYATI 
 
BAKI – 1994 


downloaded from KitabYurdu.az
 

Elmi redaktoru:  Yusif Yusifov  
Nəşriyyat redaktoru: Tariyel Cahangir 
Rəssamı:  Taleh Məlikov 
 
 
 
Qiyasə ddin Qe ybullaye v 
 
Azərbaycan  türklərinin təşəkkülü ta rixindən. 
Bakı, Azərnəşr. 1994. 248 səh. 
 
Q  0503020907 – 29 
      M – 651 (07) – 94 
 
5 – 94   
 
 
BBK 9( S 42) 
 
  I S B N  5-552-01387- 5   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
AZƏRNƏŞR 1994  
 
 
                             
MÜNDƏRİCAT 
Giriş----------------------------------------------------------------------------------  7 
I Fəsil.A zərbaycanlıların mənşəyi haqqında mövcüd konsepsiyası---------15 
II Fəsil. Azə rbaycan ərazisində ən qədim etnoslar---------------------------   42 
III Fəsil. Mannalar və Madaylar-------------------------- ---------------------   66 
IV Fəsil. Kimmerlə r, skiflər və saklar------------------- --------------------   130 
V  Fəsil. Albanla r və Atropatenlilə r---------------------- --------------------  210 
VI Fəsil. A zərbaycan dilinin təşəkkü lünə dair nəticə -----------------------  239 
 
 
 
Bədii redaktoru  R. Əzizova 
Te xniki redaktoru  Z. Nəcəfova 
Korrektorları  Z. Məmmədova, E. Feyzullayeva 
 
 
 
 
 
 


downloaded from KitabYurdu.az
 

R E D A K T O R D A N 
 
Azərbaycan  xalq ının  mənşəyi  proble mi  əsrimizin  30-  cu   illərinin  zillət li 
qeyri-milli  siyasətilə  yanlış  bir  istiqamətə  yönəldildi.  Aydındır  ki,  ―Azərbaycan 
xalq ı‖  deyiləndə,  onunçoxsaylı  türk  d ilində  danışan  əhalisi  nəzərdə  tutulurdu. 
Hə min  dövrün  ortalarında  bu  xa lqın   mənşəyi  proble mi  heçə   endirild i,  ―türk‖   və 
―türk  dili‖  sözləri  ―azərbaycanlı‖  və  ―Azərbaycan  dili‖  sözləri  ilə  əvəz 
edildi.Azə rbaycan  türk  xa lqı  və  dili  yer  adını  tə msil  edən  ümu mi  məfhu m  iç ində 
əridild i.Azərbaycan  xalq ının  yetkinləş məsi  gedişində  türk  etnoslarının  iştirakı 
tədqiqat  obyekti  kimi  sönükləşdi,adda-budda  eşidilən  səslər  isə  siyasi  yolla rla  
kəsild i. M idiya lılar Azə rbaycan xa lqın ın əcdadları kimi qələ mə  verilməyə başlandı.
 
30-cu illərdə xarici elmi ədəbiyyatda midiyalıların mənşəyi barədə iki fikir 
mövcud idi.  Bir  fikrə görə onlar İran (fars) dillərinin birində, digər fikrə görə yerli 
qədim  dillə rin  birində,ya xud  ela m  dilinə  ya xın  bir  dildə  danışırdıla r.Sovet  və 
Azərbaycan  elmində  ikinci  müddəa  üstünlük  təşkil  edirdi.  La kin  60-cı  illərdə  bu 
müddəanı birinci fikir, yəni midiyalıların irandilli olması fikri üstələdi. Azərbaycan 
xalq ının  mənşəyi  problemi  dolaşdırıldı,  tədricən  iran  dilli  etnoslar  onun 
mənşəyində iştira k edən əsas etnik  ko mponent kimi təbliğ ed ilməyə başlandı.  Bu 
yalnış  və  subyektiv  mülahizən i  d iletant  tərəfdarları  (müstəqil  tədqiqat  işi 
aparmayan  tərəfdarları)  ço xa ldı.Nəticədə  hələ   20-c i  illə rdə  İran,  sonra  Sovet 
tarixşünaslığında  meydana gelmiş türk etnosların ın Azərbaycana XI-XII əsrlərdən 
etibarən  gəlməsi  ideyası  yenidən  baş qaldırdı.  Bu  əsassız  ideyanı  əbədiləşdirmək 
istəyən qüvvələr müəyyən siyasi  məksəd güdürdülər: guya Azərbaycan türkləri bu 
əraziyə gəlmədilər.  Bu  minvalla Azərbaycanın şimal hissəsi qədimdə Dağıstan dili 
(lə zgi,  udi-udin  d illi)  əhalinin  məskəni  olması  və  sonralar  onların  türkləş məyə 
mə ruz  qa lması  ideyası  tədricən  ortaya  atıldı.  Köhnə  fikirlə r  heç  bir  tədqiqat  işi 
aparılmadan yenidən canlandırıldı.  
 
 
 
 
Eyni  za manda  60-c ı  illə rdə  türk  etnoslarının  Azə rbaycanda    XI-XII 
əsirlərdən  əvvəl  yaşamaları  barədə  ilk  tədqiqatlar  aparılmağa  başlandı.  Yeni 
tədqiqat  istiqamətləri  meydana  gəldi.  70-ci  illərdə  erken  orta  əsr  qədim  e rməni 
qaynaqlarında türk mənşəli sözlərin, şəxs və yer adların ın ay ırd ed ilməsi sahəsində 
mühü m  iş  görüldü.  Sübut  olundu  ki,  erkən  orta  əsrlərdə  Azərbaycan  ərazisində 
mü xtəlif etnik ad altında türk etnosları yaşayırdı, oğuz dilləri əsasında Azərbaycan 
türk  dili  yetkinləşird i  və  ünsiyyət  vasitəsinə  çevrildi.  80-ci  illərdə  bu  istiqamətdə 
tədqiqatlar  davam  etdirild i.  Bu  dövürdə  yeni  bir  istiqa mətdə  araşdırma lar 
aparılmağa başlandı.  
 
 
 
 
 
 
 
E.ə .  III-  I  min illiklə rə  aid  mixi,  ya xud  mis mari  yazılarda  türk  mənşəli 
sözlər,  şəxs  və  yer  adlarının  müəyyənləşdirilməsi  sahəsində  ilk  elmi  addımlar 
atılmağa başlandı. Məlu m o ldu  ki, türk etnosları ta qədim dövrlərdən bu ərazin in 
sakinləri  id ilə r  və  hələ   ən  qədim  dövrlərdə  geniş  b ir  əra zidə  türk  etnosların ın 
yerdəyişmələ ri baş verird i. De məli, türk etnosları Azərbaycana gəlmə  deyil, onun 


Yüklə 1,82 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   90




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə