Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ XƏZƏr universiteti



Yüklə 0,63 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/24
tarix17.09.2017
ölçüsü0,63 Mb.
#531
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24

13 

 

 



 

Xroniki  alkoqolizmin  inkişafının  3  mərhələsini  ayırırlar:  ilkin  və  ya  başlanğıc, 

orta və ya inkişaf etmiş və sonuncu. 

 

Ilkin mərhələ: 



8

 

Burada əsas simptom kimi alkoqollu içkiyə boyüyən tolerantlıqdır. Çox insanlar 



yüksəs miqdarda alkoqol qəbul edə bilmirlər, və qusma, kollaptoid vəziyyət və ishal 

ilə  müşahidə  olunur.  Lakin,  uzunmüddətli  və  yüksək  dozada  istifadə  insanlarda 

intoksikasiyasız    yüksək  miqdarda  alkoqolu  qəbul  etməyə  icazə  verir.  Müdafiə 

refleksi    olan  qusmanın  yox  olması  məişət  alkoqolizmin  real  alkoqolizmin  ilkin 

fazasına keçməsindən xəbər verir. Ilkin mərhələyə xas olan xüsusiyyətlərdən biri də 

gizli sərxoşluq və təkliyə meylilikdir. Bu simptomun analizi göstərir ki, xəstə çalışır 

öz alüdəçiliyini gizlətməyə. Əgər əvvələr, içmək üçün bir səbəb lazım olurdusa, indi 

artıq  içki  içmək  bir  sarışan  fikirdi.  Başqa  vacib  bir  simptom  kimi  burada 

özünüidarənin  itirləməsidir.  Xəstə  qəbul  etdiyi  mayenin  miqdarına  nəzarət  edə 

bilmir. Sərxoşluğun portretidə dəyişir. Xəstə ayılandan sonra bəzi anları  yada sala 

bilmir, yani ferforasiyon amneziya ortaya çıxır. İçkinin qəbulu hələ sistematik forma 

daşımır- utancaqlıq hissi hələ qeydə olunur. 

İlkin  mərhələdə  alkoqolizmdən  uzaq  durmağa  meyl  edənlərdə  bir  aya  yaxın 

somatik  asteniyaya  oxşayan  bir  vəziyət  yaranır.    Ilkin  mərhələnin  davamlığı  bir 

ildən  bir  neçə  ilə  qədər  davam  edə  bilər  və  insanın  individual  psixoloji  və  fizioliji 

vəziyyətindən asılıdır.  

Orta  mərhələ.  Bu  mərhələdə  alkoqola  tolerantlıq  başlayır  artmağa.  Sutkada 

alkoqolun  qebul  edilməsi  1-2  l  çatır.  Alkoqoldan  bütövlüklə  asılılıq  formalaşır.

9

 

Psixoloji  asılıqla  yanaşı  həmdə  fizioloji  asılılıq  formalaşır.  Alkoqol  metabolizmin 



bir  hissəsinə  çevirilir.  Alkoqolikdə  defisitar  və  ya  abstinent  sindrom  formalaşır 

(alkoqoldan aclıq sindromu). Bu sindromun klinik portreti müəyyən xüsusiyyətlərlə 

xarakterizə  olunur:  ümumi  tremor,  tərləmə,  ürək  bulantı,  ishal,  urəkdöyüntü, 

başağrı,  qarabasmalar,    yuxusuzluq,  iştahanın  olmaması.  Ümumi  emosional  fon 

                                                           

8

 Alkoqolizm // Internet resurs: http://rnm.az/alkoqol  



9

 Alkoqolizm// Internet resurs: http://www.saglamliq.isim.az/xestelik 




14 

 

 



 

dəyişir:  təşviş,  apatiya,  özünü  günahlandırma  hissi  yaranır.  Bəzən  münasibət 

sayıqlamarı ola bilər. Ağır formada, xəstə abstinent sindrom zamanı gecəni yatmır, 

gözü  yumulu  vəziyətdə  isə  xırda  yanar  işıqları  görür  (lap  ağır  formada  qorxulu 

eybəcər  üzlər,  fantastik  heyvan  üzləri)  .  Psixosensor  pozuntular  müşahidə  oluna 

bilər, əsasəndə, hündürlükdən düşmək, mikropsiyalar, metamorfopsiyalar. Abstinent 

sindrom  beyindəki  neyrodinamik  proseslərin  pozulması  ilə  müşayət  olur,əsasəndə, 

bioelektrik   təzahürə görə  epileptoid  növə oxşayır.

10

 Abstinent  sindromu  insanı  əlil 



edir  və  içkini  fiziki  (psixoloji  deyil)  asılılığa  görə  qəbul  etməyə  vadar  edir.  Az 

dozada alkoqol qəbul edən zaman abstinent sindromdan 2-3 saatlıq azad olmaq olar. 

Bu  vəziyətdən qurtarmaq  üçün  alkoqol  asılılığından  əziyyət  çəkən  insanlar hər 3-4 

saatdan bir təkrarlanan içki qəbuluna vadar olurlar.  

Alkoqolizmin  ikinci  mərhələsində  içmək  psevdo-dipsomaniya  formasını  alır.Bu 

mərhələdə  şəxsiyyətin  bəzi  xüsusiyyətlərinin  dəyişməsi  görsənir.  Şəxsiyyətin 

keçmiş  individual  xüsusiyyətləri  itir  və  buna  görədə  bütün  alkoqoliklər  bir  birinə 

oxşayır.  Sosial  inkişaf  dayanır,  işdə  irəlləyiş  müşahidə  olunmur,  maraqlar  itir, 

yaradıcılıq aktivliyi azalır və hətta bütövlüklə itir. Xəstə keçmişdə “qazanılmışlarla” 

yaşamağa başlayır. Bəzi şəxsiyyətlərdə premorbid xüsusiyyətlərə aid olmayan bəzi 

xarakteristikalar qeyd olunur. Patoloji şəxsiyyətin simptomları yer alır: 1. Eksploziv 

şəxsiyyət-  aqressiya  və  impulsivliyi  ilə  2.  Eyforik  şəxsiyyət  –  özündən  razılıq,  və 

“yuxarıdan” getmə.  

Birinci  mərhələdə  arabir  olan  “İçim,  ya  yox”  ideyası  bu  zaman    artıq  olmur. 

İçmək  tələbinin  yaratdığı  emosiyalar  xəstənin  mənliyinə  hakimlik  edir.  Alkoqol 

intoksikasiyası nəticəsində insan öz instikt və arzularına tabe olur, tez inanan olur. 

Ailəyə,  işə  maraq  yavaş-yavaş  azalır.  Ailənin  xahişi,  işdən  töhmət,  həkimlərin 

tövsiyyyələri  az  zamanlıq  təsir  göstərir.  Əsəbililik  və    ətrafdıkalara  qarşı 

hörmətsizlik  əlamətləri  ilə  əvəz  olunur.  Alkoqoliklər  növbəti  alkoqol  qəbulunu 

xarici  faktorlar  ilə  səbəbləndirməyə  çalışırlar:  dostla  görüş,  soyuq  hava  ilə, 

problemin  olması  ilə  və  s..  Xarakter    cəhətlərindən,  ən  əsas  dəyişiklik,  lovğalığın 

                                                           

10

 

А. А. Портнов, Д. Д. Федотов Психиатрия Медицина. 1971. с.285-287



 

 



15 

 

 



 

yaranmasıdır.  Əsasən  onlar,  alkoqol  maddənin  miqdarının  çox  olmasını  lovğa  ilə 

paylaşırlar, və ya qadınlar arasında məşhur olduqlarını, işlərinin “əla” getməsini.  

Alkoqolizm  zamanı  psixikanın  əsas  xüsusiyyətlərindən  biri  intellektin 

azalmasıdır,  hansıki,  özünü,  əsasən,  xəstənin  özünə  və  öz  davranışına  tənqidin 

azalması  ilə  təzahür  edilir.Bu  vəziyyət,  əsasən,  “alkoqol  yumoru”    adlanan  halla 

xarakterizə edilə bilər: abırsızlıq, səthlik və yersizliklə xarakterizə edilir. Əsasəndə, 

zehni işle meşqul olanlarda, bu əlamətlər özlərin idahada tez büruzə verir. 

Eksperimental-psixoloji  tədqiqatlar  zamanı  xroniki  alkoqolizmdən  əziyyət 

çəkənlərdə  yaddaş  ilə  problem  kəskin  formada  görünürdü.  Daha  çox,  yadda 

saxlama,  və  az  keçmişdə  baş  vermiş  hadisələri  yada  salma  ilə  problemlər  yaşanır. 

Şəxsiyyətin  patoloji  inkişafı,  psixi  aktivliyin  azalması,  abstinent  sindromun 

yaranması, alkoqola yüksək tolerantlıq artıq ətrafdakılardan gizlənə bilmir. Artiq bu 

mərhələdə kəskin psixozlar yarana bilir, sərxoşluq isə amnestik forma alır. 

Sonuncu  mərhələ.  Bu  mərhələdə  növbəti  simptomlar  müşahidə  olunur:  alkoqola 

qarşı intolerantlıq – dözümsüzluk. Içki qəbulunun intolerantlığı o qeder aşağı enirki, 

xəstə  həyati  göstəricilərə  görə  5-7  günlük  içki  qəbulunu  dayandırır.  Bəzi  hallarda 

içkiyə  dözümsüzlük  özünü  içki  qəbulunun  ilk  günləri  özünü  bürüzə  verir.  Içki 

qəbulu periodlarla olur. Axırıncı günlər intoleranlıq o qədər yüksəlirki, xəstə spirtli 

maddələri  yalnız  abstinent  sindromdan  qurtarmaq  üçün  qəbul  edir.  Periodik  və  ya 

real  içki  qəbulu  xəstənin  pis  fiziki  vəziyyəti  ilə  başa  çatır:  ürək  fəaliyyətinin 

aktivliyinin enməsi və dispepsik pozuntularla ilə müşayət olunur.  

Şəxsiyyətin  enmə  səviyyəsi  ən  aşağı,  hətta  orqanik  kəmağıllılığa  qədər  çatan 

ğöstəriciyə  can  atır.  Alkoqol  kəmağıllılıq  iki  növ  enselopatiyanı  təzahür  edir. 

Enselopatiyanın torpid  növü  alkoqoliklərdə  apato-abulik kəmağıllılığa,  eretik  növə 

isə psevdoparalitik uyğun gəlir. Somatik  pozuntular çox müxtəlifdir: xroniki qastrit, 

xora  xəstəlikləri,  pankreatitlər,  ciyər  sirrozu,  miokardiodistrofiya,  nəfəs  yollarının 

xəstəlikləri.  Enselopatiya    alkoqoliklarda  ikinci  mərhələdən  diaqnostika  edilir. 

Kişilərdə  potensiyanın  aşağı  enməsi,  qadınlarda  isə  amenoreya  müşayət  olunur. 

Vaxtından  əvvəl  üzün  sallanması,  əzələlərin  boşalması,  və  həyatın  davamlılığının 

azalması  qeydə  olunur.  Ölmə  riskləri  alkoqoliklarda  normal  insanların  analoji  yaş 



Yüklə 0,63 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə