Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ XƏZƏr universiteti
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- NƏTİCƏ
61
5) Emosional rahatlıq (xüsusiyyəti) ilə pasinetlərin 12 addım psixoterapevtik proqramında iştirak etmə bir-birinə qeyri- mütənasib olaraq korrelasiya əmsalı (r= - 0,721**), (p< 0,01). 6) Biganəlik (xüsusiyyəti) ilə pasinetlərin 12 addım psixoterapevtik proqramında iştirak etmə bir-birinə qeyri- mütənasib olaraq korrelasiya əmsalı (r= -0,336**), (p< 0,01). 7) Sensitivlik (xüsusiyyəti) ilə pasinetlərin 12 addım psixoterapevtik proqramında iştirak etmə bir-birinə qeyri- mütənasib olaraq korrelasiya əmsalı (r= - 0,459**), (p< 0,01). 8) Plastiklik amili (xüsusiyyəti) ilə pasinetlərin 12 addım psixoterapevtik proqramında iştirak etmə bir-birinə qeyri-mütənasib olaraq korrelasiya əmsalı (r= - 0,268*), (p< 0,05) – zəif korrelesiya. Korrelasiya analizi göstərirki, burada pasientlərin psixoterapiyada iştirakı, onlarda daha çox psixopatiyadan normaya qaytarır. Deqradasiyaya uğramağa qoymur və insanın inkişafına gətirir. Tədqiqatın fərziyyələri və onların təsdiqi: 1.
Psixoaktiv maddələrin istifadəsi asılı
pasientin
şəxsiyyətinin psixopatizasiyasına təkan verir. Anket suallarının cavabı nəticəsində tədqiqatda yalnız əvvəllər psixopatiya və ya başqa psixi pozuntulardan əziyyət çəkməyən insanlar iştirak etdilər. Sonradan isə psixopatiya müəyyən edilən insasnlarda dinamika müşahidə edilirdi. 2.
reabilitasiya tədbirləri onların yenidən cəmiyyətə daha yaxşı adaptasiya olunmasına, həyati dinamikasının yaxşılaşmasına kömək edir. Tədqiqat nəticəsində əldə etdiyimiz nəticələr bunu sübut etdi. 3.
Psixoaktiv maddələrdən istifadə edən asılılar daha çox F60.2 (dissosial şəxsiyyət pozuntusundan) əziyyət çəkirlər. Daha çox rast gəlinən: 19 dissosial,16 paranoid,14 emosional davamsız şəxsiyyət pozuntuları oldu.
62
4.
Şəxsiyyətin psixopatik amilləri və 12 addım proqramında iştirakı arasında korrelyasiya vardır. Korrelasiya analizinin üsulu ilə müəyyən etdik ki, psixoterapiyada iştirak insanda psixopatik amilləri azaldır. Hipotezalarım qəbul olunur. H 0 hipotezalarım təkzib olundu. 63
NƏTİCƏ
Psixoaktiv maddələrdən istifadə bu günkü günlərdə aktual problem olub və dünyə səviyyəsində işləndiyindən tədqiqat işimdə məhs bu maddələrin təsiri altında şəxsiyyətdə baş verən dəyişiklikləri tədqiq etməyə çalışdım. Şəxsiyyətdə baş verən dəyişikliklər insanın cəmiyyət qarşısında yetirdiyi vəzifələrini pozur və nəticədə cəmiyyətin gözləntiləri reallaşmır. Tədqiqatımda 100 nəfər iştirakçı müəyyən olduğundan sonra onlarla 1 mərhələdə şəxsiyyətin profilini və baş vermiş dəyişiklikləri araşdırdıq, psixopatizasiyaya uğramış şəxsiyyətin xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirdim. Sonradan, əsas (eksperimental) və kontrol (əlavə) qruplara bölərək onlarda lonqetudal metodla baş verən dəyişiklikləri müəyyən etdik, dəyişiklik dinamikasını dəqiqləşdirdim və 12 addım proqramının alüdəçiliyə təsirini tədqiq etməyə çalışdım. Tədqiqatın nəticələri aşağıdakılardır: 1. Şəxsiyyətdə PAM-dən istifadə nəticəsində psixopatik amillər qabarır. Yanı PAM insanda şəxsiyyət pozuntusuna gətirib çıxara bilər. 2. Asılılıq pozuntusu nəticəsində pasientlərin sosial həyatı məhdudlaşır və psixoterapiya və reabilitasiya tədbirləri onların yenidən cəmiyyətə hər tərəfli yaxşı adaptasiya olmasına kömək edir. 3. Şəxsiyyət pozuntuları arasında daha çox dissosial, paranoid və emosional davamsız şəxsiyyət pozuntuları rast gəlindi. 4. 12 addım psixoterapevtik proqramda iştirak və şəxsiyyətin psixopatizasiya arasında əlaqə var. Əlaqə bir birinə qeyri-mütənasibdir. 5. Psixoloji asılılıqdan müalicə alan pasientlərdə psixopatik amillərin dinamikası pozitiv tərəfə, yani azalmağa doğru yönəlir. 6. 12 addım proqramında iştirak edən pasientlərin şəxsiyyətindəki pozuntular dərinləşmir və yox olma istiqamətinə çalışır. Bütün bu nəticələr əsasında bəzi tövsiyyələri irəli sürməyin zəruriliyini görürəm: 64
1.
Necəki 12 addım proqramında pasientlər görüşlər vaxtı maariflənirlər, eləcədə məktəb və KİV vasitəsi ilə PAM-lərə qarşı informasiyalaşdırma aparılmalıdır. 2.
maraqlanmanın belə qarşısı alınmalıdır. 3.
Mütləq formada fizioloji asılılıqdan müalicə alandan sonra, psixo-sosial reabilitasiya keçirilməlidir. 4.
təsdiqlədiyinə görə, Azərbaycanda propaqandası geniş formada aparılmalıdır. 5.
Psixoterpiyanın effektivliyini müəyyən edən tədqiqatlar sistematik keçirilməli, nəticələrə müvafiq olaraq psixososial reabilitasiya planları hazırlanmalı və tətbiq olunmalıdır.
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|