Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ XƏZƏr universiteti

40 

 

 

 

Smit  tərəfindən  Birləşmiş  Ştatlarda  peydə  olub.

23

 Anonim  Alkoqliklərin  əsas 

məqsədi  alkoqoliklərə  ayıqlıq  əldə  etməkdir  və  başqa  alkoqoliklərə  ayıqlığı  əldə 

etmək üçün kömək etməkdir.

24

 Lakin məqsədə çatmaq yolunda olan insanlar bütün 

həyatlarını,  həyat  tərzlərini  dəyişirlər.  12  addımı  keçəndən  sonra  ruhi  inkişaf 

sayəsində  alüdəçilər  görüşləri  davam  etdirirlər,  təzə  üzvlərin  adaptasiyası  və  daha 

səmərəli  müalicə  keçməsində  rol  oynayırlar.    “Kömək  edən  davranış”  deyilən 

aktivlik forması yaranır ki, altruistik yönəliş inkişaf edir. İcmaya qatılan ilk üzvlərlə 

birlikdə  Bil  və  Bob  12  addım  proqramını  kəşf  edirlərki,  bu  proqramın  köməyi  ilə 

insanın  ruhi  və  xarakter  dəyişikliyini  əldə  etmək  olar.  Qrupun  gücü  ondan 

ibarətdirki,  üzvlər  anonim  olaraq  qalır  və  başqa  insanlara  köməyini  əsirgəmir. 

Anonim Alkoqoliklər əsasında Anonim Narkomanlar icması yaranır ki, buradada 12 

addım ənənələrini qoruyub saxlayır.  

2014  ilin  dünya  üzrə  statistikasına  baxdıqda  anonim  alkoqoliklərin  üzvlərindən 

27%  1  ildən  çox  təmiz,  24%  1-5  il  təmiz,  13%  5-10  il  təmiz,  22%  20  ildən  daha 

artıq təmiz qala bilir.  

Hal-hazırda  bu  terapiya  üzrə  müalicə  alan  insanların  sayı  2  milyondan  artıqdır. 

Anonim  Alkoqoliklərin  herbi  dairənin  içində  üçbücaqdan  ibarətdir  ki,  bu  herbin 

mənası  –  üçbücağın  üç  tərəfi  sağalmaq,  birlik  və  kömək,  dairə  isə  bütün  dünyada 

yayılması mənasını daşıyır.  

12 addım proqramı bu gün hər bir xəstəliyə aid edilə bilər, çünkü asılılıqdan ən 

gözəl  çıxış  yollarını  insanlara  təqdim  edir.  12  addım  proqramın  mərhələləri  və  ya 

addımları:1-ci  addım.  Biz  alkoqol  qarşısında  öz  acizliyinimizi  tanıdıq  və  öz 

həyatımiz üzərində nəzarəti itirdiyimizi anladıq.  

2-ci addım. Biz inama gəldik ki, yalnız bizdən daha qüdrətli Güc bizə sağlamlığı 

qaytara bilər.  

Ilk  iki  addımda  məğlub  olmağı  qəbul  etmək  alkoqolikdə  “nəyisə  dəyişmək” 

lazımdır hissini yaradır. İdarə etmə alkoqolikin əlində olmamağı daha güclü varlığın 

                                                           

23

 

"Доктор Боб и славные ветераны", с. 75, строка 10. Copiright © 1980 by. Alcoholics Anonymous 

World Services, Inc. All rights reserved. Первое издание русского перевода 2008.

 

24

 

Анонимные алкоголики (Большая книга)— Нью-Йорк: Alcoholics Anonymous World Services, 

2011 — с.29 

 

---

41 

 

 

 

peydə  olması  ilə  təsdiqini  tapır.  Mən  anlayışının  çox  kiçik  və  səhv  olduğunun  və 

sistemin böyük və güclü olduğunu qəbul etmək əsas anlardan biri sayılır.  

3-ci addım. Biz bizim iradəmizi və bizim həyatımızı Allaha tapşırmağa (necə biz 

Onu anlayırıqsa) qərara aldıq. 

4-ci  addım.  Biz  özünü  dərin  və  çəkinmədən  qiymətləndirdik  və  əxlaqlı  nöqteyi-

nəzərdən öz həyatınımıza baxış keçirdik.  

5-ci  addım.  Biz  Allahın,  özümüzün  və  hər  hansı  başqa  insanın  qarşısında  yanlış 

fikirlərin həqiqi təbiətini qəbul elədik.  

6-cı 

addım.  Biz  tamamilə  özümüzü  Allahın  bizi  bütün  bizim 

çatışmazlıqlarımızdan qurtarsmasına hazırladıq.  

7-ci  addım.  Biz  Ondan  itaətkarlıqla  bütün  bizim  çatışmazlıqlarımızı  düzəltməyi 

xahiş edirdik.  

8-ci  addım.  Biz  bütün  pislik  etdiyimiz  insanların  siyahısını  tutduq  ki,  onlar 

qarşısında öz günahlarımızı qəbul edək. 

 9-cu  addım.  Biz,  şəxsən,  bu  insanlara  vurulmuş  zərəri  əvəzini  verdik,  harada 

mümkündürse,  o  hadisələrdən  başqa,  nə  vaxt  ki,  bu  onlara  və  ya  kimsə  başqasına 

zərər vura bilərdi.  

10-cu  addım.  Biz  özümünü  təhlil  etməni  davam  edirdik  və,  nə  vaxt  ki,  səhvlər 

güman edilirdisə, onları dərhal anlayırdıq.  

11-ci addım. Dua və düşüncə yolu ilə cəhd etdik ki, Allahla təması yaxınlaşdıraq, 

(necə  biz  Onu  anlayırıqsa), dua  etdik  ki, yalnız  Onun  iradəsinin  biliyinin  gücü  ilə, 

bizə güc bağışlansın. 

12-ci  addım.  Mənəvi  oyanışdan  sonra  biz  başqa  əyyaşlara  qədər  bizim 

ideyalarımızın  mənası  çatdırmağa  və  bütün  bizim  işlərimizdə  bu  prinsipləri  tətbiq 

etməyə çalışdıq. 

25

 

Ən  əsas  addımlardan  biridə 5-ci addım  sayılır.  Burada səmimi  söhbət başqa  bir 

üzvlə və ya psixoloqla olmalıdır. Bu söhbət əsnasında  alkoqolik bütün ürəyindəki 

sirlərini  başqa  insana  danışmalıdır.  Bütün  günahlarını  boynuna  almaqla  və  onları 

                                                           

25

 12 addım . Internet resurs: http://12step.org/references/12-step-versions/na/ 

---

42 

 

 

 

yumaq  arzusu  ilə  yaşamaq  və  başqa  insandan  dəstək  görmək  xəstəyə  sağalamağa 

daha  çox  motivasiya  verir.  Qrupdan  hansısa  dinin  Allahını  qəbul  etməsi  tələb 

edilmir,  AA  və  AN  qruplarında  həmdə  ateistlər  iştirak  edə  bilər.  İlahi  Güc  onlar 

üçün qrup, ailə, elm şəklində çıxış edə bilər. Heç bir dini ayinlərin keçirilməsi tələb 

edilmir.  

Nə  üçün  məhs  İlahi  Gücə  inam  olmalıdır?  Gregori  Beytsonun  fikrincə,  əgər 

içkisiz  həyat  alkoqoliki  içməyə  vadar  edirsə,  necə  biz  ümid  edə  bilərikki,  hansısa 

bizim  gücümüz  insanı  içməkdən  uzaq  saxlaya  bilər  və  ya  nəzarət  altına  götürə 

bilər?!  

Əgər təmiz həyat insanı içməyə vadar edirsə, deməli təmiz həyatda hansısa səhv 

(patologiya)  var  və  içməklə  insan  həyatını  subyektiv  olaraqda  hansısa  dəyişiklik 

etməyə  can  atır.    “in  vino  veritas”  anlayışı,  yani  “doğru  çaxırdadır”  anlayışı  sırf 

buradaki  səhv  həyatını  içməklə  dəyişib  düzəltmək.yani  alkoqolizm  subyektiv 

korreksiya  rolunda  çıxış  edir.  Alternativa  kimi  buarada  demək  məhs  alkoqolik 

düzgün  həyat  aparır,  səhvi  düzəltməyə  çalışmaq,  haçan  ki,  içməyən  insan  səhvdə 

yaşamağa davam edir anlayışı ortaya çıxır.  

Bernard Smit- AA-nın üzvü, lakin özü alkolik olmayıb. Onun fikrincə alkoqolik 

içkinin  qulu  deyil,  o  içkinin  və  ya  narkotikin  köməyi  ilə  yalançı  ideallardan 

qaçmağa  çalışıb.  Sadəcə,  alkoqolik  daha  sensitiv  olduğu  üçün,  cəmiyyətin  qəbul 

etdiyi ideyalarla (lakin düz olmadığı halda) barışa bilmədiyinə görə içkiyə üz tutur.   

Beytsonun  “alkoqolik  qüruru”  anlayışı  böyük  maraq  yaradır.

26

 12  addım  zamanı 

“mən  edə  bilərəm”  fikri  əsas  çoçemtlərdən  biri  sayılır.  Xəstəliyi  qəbul  edən  edən 

kimi,  onda  “mən  təmiz  qala  bilərəm”  anlayışı  aktivləşir.  Lakin,  bəzən, bu qürur o 

qədər  güclü  olurki,  alkoqolik  gücünü  həddən  çox  hesab  edərək  “sına”  bilər  və 

dipsomaniyaya  uğraya  bilər.  Ona  görə  Beytson  təqid  edirki,  “bir  dəfə  alkoqolik- 

həmişə alkoqolik” – yani ürəkdə qorxu və çəkinmə hissi həmişə olmalıdır. “PAM-

dən  asılı heç vaxt  riskə getməli deyil.”   Bu  sözlər 1939-cu  ildə  hələ  Bil tərəfindən 

                                                           

26

 Бейтсон  Г.  Кибернетика  Я:  теория  алкоголизма.  Перевод:  Д.Я.  Федотова  и  М.П.  Папуша. 

G.Bateson: The Cybernetics of "Self": A Theory of Alcoholism: University of Chicago Press edition, 2000. 

s.8

 

---