AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MƏDƏNİYYƏT VƏ
TURİZM NAZİRLİYİ
ABŞERON RAYON MƏRKƏZİ KİTABXANA SİSTEMİ
Abşeron rayon MKS-nin Metodika və Biblioqrafiya
şöbəsi
NURƏDDİN BABAYEV - 95
(Metodiki vəsait)
Xırdalan-2016
Tərtib edənlər:
1.Əliyeva Almaz Yusif q.- Metodika və biblioqrafiya şöbəsinin müdiri
2.Məmmədova Qəmən Bayram q.- İnformasiya və resurs şöbəsinin müdiri
3.Rzayeva Rəşidə Rəşid q.- MKS-nin direktor müavini.
Nurəddin Həsən oğlu Babayev (1921-1991) — Azərbaycanın görkəmli yazıçı-jurnalisti,
alim, professor, publisist, Azərbaycanda Jurnalistika fakültəsinin əsas yaradıcılarından
biri, yaşadığı dövrün incəsənət xadimləri sırasında uca zirvə tutmuş sənətkar. Nurəddin
Babayev Azərbaycan Yazıçilar İttifaqının üzvü, oçerk və publisistika şurasının
sədri, 1954-cü ildən SSRİ yazıçılar ittifaqının üzvü, oçerk və publisistika şurasının üzvü,
Jurnalistlər ittifaqının üzvü və idarə heyətinin katibi, Əməkdar incəsənət xadimi, Əmək və
müharibə veteranı, onlarla mükafatlar laureatıdır.
Nurəddin Babayev 1921-ci il mart ayının 23-də Gəncə şəhərində anadan olmuşdur.
Ziyalı ailəsində böyümüşdür (Atası - Həsən Babayev, Anası - Zəhra xanım Babayeva).
Onun böyük əmisi Çar ordusunun generalı olmuşdur. Nurəddin müəllim uşaq
yaşlarından Bakı şəhərinə köçmüş, hələ məktəb vaxtlarından istedadlı, məqsədəyönlü
və iradəli gənc kimi həm müəllimlərinin, həm də yaşıdlarının hörmət və diqqətini
qazanmış Nurəddin Babayev orta məktəbi yüksək nəticələrlə bitirmişdir. Ailənin yaxın
dostu kimi Əhməd Cavadı misal göstərə bilərik. Nurəddin Babayevin ilk yaradıcıllıq
fəalyyətində dahi şairimizin rolu böyük olmuşdur.
Dövrünün ən savadlı və gözəl qadınlarından olan Quliyeva Azərtac xanımla ailə həyatı
qurmuşdur. Böyük Vətən müharibəsində ön cəbhələrdə vuruşmuş, ağır yaralanmış və
baş leytenant rütbəsi ilə Bakıya qayıtmışdır. ADU-nun(indiki BDU-nun)filologiya
fakultəsinə daxil olmuşdur. Nurəddin Babayevə o dövrün məşhur ədibləri, mütəfəkkirləri
dərs demişdir. Bu dahi pedaqoqlardan Mir Cəlal Paşayev, Cəfər Xəndan, Həmid Araslı,
Muxtar Hüseynzadə, Abbas Zamanov və s-nin Nurəddin müəllimin həyatında rolu
olduqca güclü idi. Hətta zaman keçdikcə bu tələbə-müəllim münasibətləri çox dərin,
gözəl ailəvi dostluq münasibətlərinə çevrilmişdir. Əlbəttə ki, bütün bunlar Nurəddin
Babayevin həyatında fundamental rol oynayırdı.
Nurəddin müəllimin yaxın dost və silahdaşları Mir Cəlal Paşayev, Aslan Aslanov, Nəsir
İmanquliyev, Şıxəli Qurbanov, Bəxtiyar Vahabzadə, Qulu Xəlilov, Famil Mehdi və s. dahi
yazıçı, pedaqoq, mütəfəkkirlər olmuşdur. Sözsüz ki, bu dostluq Nurəddin Babayevin
yaradıcılığında öz güclü əksini tapıb, bu misilsiz, gözəl yaradıcılığı daha da dolğun və
mənalı edir. Eyni zamanda Nurəddin Babayevin dostları arasında gürkəmli dövlət
xadimləri Tofiq Bağırov, Rafiq Əsgərov, Kamal Bədəlov, Sabir Qasımov və s. olmuşdur.
1943-45-ci illərdə "Kommunist" qəzeti redaksiyasında şöbə müdiri, "Azərbaycan
müəllimi" qəzetində redaktor müavini, 1953-cü ildən isə "Uşaqgəncnəşirdə" baş
redaktor və eyni zamanda olduqca geniş və məhsuldar müəllimlik fəaliyyəti ilə məşğul
olmuşdur.
Azərbaycanda jurnalistika fakultetinin olmaması (1928-ci ildən filologiya fakultəsi
nəznində jurnalistika şöbəsi fəaliyyət göstərirdi) o dövr yetişən gənc nəsil jurnalistlər
üçün çərçivələr yaradırdı. Nəhayət ki, 1969-cu ildə alim,yazıçılarımız və Nurəddin
Babayevin səyləri başda olmaqla universitetdə "Jurnalisitika" fakultəsi yaradıldı. Eyni
zamanda Jurnalistlər ittifaqının təşkilində Nurəddin müəllimin rolu olduqca böyük və
məhsuldar olmuşdur.
Dəfələrlə müxtəlif elmi, mədəni, ictimai işlər və proyektlər ilə əlaqədar Fransa, Kuba,
Bolqarıstan, Finladiya, SSRİ respublikalarında və s. ölkələrdə olmuşdur. Eyni zamanda
bu ölkələrdə də məqalə və əsərləri çap olunmuşdur. Ömrünün sonuna qədər öz misilsiz
pedaqoqik, jurnalistika, yazıçılıq məharəti və təcrübəsi ilə tələbələri ilə bölüşür, onların
elmi, mədəni sahədə möhkəmlənməsinə şərait yaratmış və dövrünün əsərləri,
məqalələri ən çox çap olunan yazıçısı olmuşdur.
1991-ci il sentyabr ayının 25-i dahi pedaqoq, jurnalist və yazıçı Nurəddin Babayev uzun
sürən xəstəlikdən sonra vəfat etdi. Sentyabr ayının 27-si onlarla məşhurlarımız və
görkəmli yazıçının ailə və qohumlarının iştirakı ilə BDU-da keçirilən vidalaşma
mərasimdən sonra 2 Fəxri Xiyabanda torpağa tapşırıldı.
Nurəddin Babayevin yaradıcılığı olduqca çoxşaxəli xarakter daşıyır. Nurəddin müəllimin
bir sıra əsərləri rus, alman, ingilis, fransız, ispan, polyak, bolqar, macar və s. dillərə
tərcümə olunmuşdur. Ədəbi fəaliyyətə 1939-cu ildə başlamış, bundan sonra məqalə,
oçerk və hekayələri tez-tez müxtəlif qəzetlərdə dərc edilirdi."Əbədi qəhrəmanlıq" adlı ilk
kitabı 1945-ci ildə çap olunmuşdur. Onun ədəbi yaradıcılığında gənclərin təlim-
tərbiyəsinə həsr edilmiş əsərləri xüsusilə diqqətə layiq olub, çox qiymətlidir. Nurəddin
Babayevin bu kitabları gənclər üçün stolüstü kitab olmaqla yanaşı hər bir zaman, hər bir
gənc üçün tərbiyəvi, əxlaqi nəsihətlərlə, vacib və əvəz olunmaz əsl həyat təcrübəsi ilə
zəngin xəzinələrdir. Bu əsərlərdən "Oğluma məktublar", "Qızlar söz istəyir",
"Qızlar,sözüm sizədir", "İşıq və məhəbbət", "Ürəklər bir olanda" xüsusi diqqətə layiq
olub gənc nəsil üçün çox dəyərlidir. "Oğluma məktublar" ("Qızıl qələm mükafatı")
əsərində olduqca səmimi və nümunəvi ata-oğul münasibətlərini görə bilərik. Bu əsər
Bolqarıstanda "Ədəbiyyat" dərsliyinə daxil edilmişdir. Nurəddin müəllimin bu qəbildən
əsrləri böyük məna ilə dolğun olub və saf milli tərbiyəvi ruhda yazılmışdır. Nurəddin
Babayev "Biz Azərbaycandanıq", "Ürəyimdə sözüm var", "İzləri itirmirik" kitablarında isə
sadə və səmimi insan həyatlarından bəhs edib insan həyatının keşməkeşlərlə dolu
olduğu haqda yazır və bu kitablarda məhz ağır həyat anlarında insanın layiqli qərarlar
vermək, başını uca tutmaq, vətənə, ailəyə sadiq olmaq kimi məsələlərə toxunur.
Moskvada böyük tirajla çap olunan "Звезды не гаснут" ("Ulduzlar Sönmür") və "На
дорогах жизни" ("Ömür Yollarında") əsərləri geniş oxucu kütləsi tərəfindən alqışla və
müəllif şəxsiyyətinə böyük rəğbətlə qarşılandı. Nurəddin Babayevin yaradıcılığı olduqca
çoxşaxəli xarakter daşıyır. Nurəddin müəllimin bir sıra əsərləri rus, alman, ingilis,
fransız, ispan, polyak, bolqar, macar və s. dillərə tərcümə olunmuşdur. Ədəbi fəaliyyətə
1939-cu ildə başlamış, bundan sonra məqalə, oçerk və hekayələri tez-tez müxtəlif
qəzetlərdə dərc edilirdi."Əbədi qəhrəmanlıq" adlı ilk kitabı 1945-ci ildə çap olunmuşdur.
Onun ədəbi yaradıcılığında gənclərin təlim-tərbiyəsinə həsr edilmiş əsərləri xüsusilə
diqqətə layiq olub, çox qiymətlidir. Nurəddin Babayevin bu kitabları gənclər üçün
stolüstü kitab olmaqla yanaşı hər bir zaman, hər bir gənc üçün tərbiyəvi, əxlaqi
nəsihətlərlə, vacib və əvəz olunmaz əsl həyat təcrübəsi ilə zəngin xəzinələrdir. Bu
əsərlərdən "Oğluma məktublar", "Qızlar söz istəyir", "Qızlar,sözüm sizədir", "İşıq və
məhəbbət", "Ürəklər bir olanda" xüsusi diqqətə layiq olub gənc nəsil üçün çox dəyərlidir.
"Oğluma məktublar" ("Qızıl qələm mükafatı") əsərində olduqca səmimi və nümunəvi ata-
oğul münasibətlərini görə bilərik. Bu əsər Bolqarıstanda "Ədəbiyyat" dərsliyinə daxil
edilmişdir. Nurəddin müəllimin bu qəbildən əsrləri böyük məna ilə dolğun olub və saf
milli tərbiyəvi ruhda yazılmışdır. Nurəddin Babayev "Biz Azərbaycandanıq", "Ürəyimdə
sözüm var", "İzləri itirmirik" kitablarında isə sadə və səmimi insan həyatlarından bəhs
edib insan həyatının keşməkeşlərlə dolu olduğu haqda yazır və bu kitablarda məhz ağır
həyat anlarında insanın layiqli qərarlar vermək, başını uca tutmaq, vətənə, ailəyə sadiq
olmaq kimi məsələlərə toxunur.
Moskvada böyük tirajla çap olunan "Звезды не гаснут" ("Ulduzlar Sönmür") və "На
дорогах жизни" ("Ömür Yollarında") əsərləri geniş oxucu kütləsi tərəfindən alqışla və
müəllif şəxsiyyətinə böyük rəğbətlə qarşılandı. Nurəddin müəllimin kitablari daima
xalqımızın sevimli əsərlərindən olub, ictimayətimizə olduqca güclü və müsbət təsir
göstərib. Ömrünün yalnız son 25 ili ərzində Nurəddin Babayevin Azərbaycanın ən
qabaqcıl qəzet və jurnallarında 1500-ə qədər oçerk və publisistik məqalələri çap
olunmuşdur.
"Uşaq və pul","Gərək ailə dağılmasın"
"Gənclik və bahar","Əməllər,arzular,düşüncələr"-1959
"Söz valideynlərindir"
"Paxıl və paxıllıq haqqında"
"Bəstəkar Fikrət Əmirova açıq məktub","sevinc məktubu"
"ADU-nu(BDU)bitirdikdən sonra yaradıcılıqla eyni zamnda elmi-pedaqoji fəliyyətə
başlamışdır.1953-cü ildən jurnalistika kafedrasında baş müəllim vəzifəsində çalışmışdır.
O, 1958-ci ildə "Azərbaycanda bədii oçerkin inkişafı" mövzusunda namizədlik
dissertasiyasını müdafiə edərək filologiya elmləri namizədi,daha sonra filologiya elmləri
doktoru alimlik drəcəsini almışdır.1962-ci ildə "jurnalistika" kafedrası üzrə dossent,1981-
ci ildə isə professor elmi rütbəsində təstiqlənmişdir. Nurəddin Babayev 50 illik elmi-
pedaqoji və ədəbi-jurnalistik fəaliyyəti dövründə indiki Bakı Dövlət Universitetində
jurnalistika kafedrası müdiri,jurnalistika şöbəsinin müdiri,jurnalistika fakultəsinin dekanı
kimi vəzifələrdə çalışmış,onlarla yüksək ixtisaslı jurnalist yetişdirmiş və elmi cəhətdən
mükəməlləşməsi üçün heç nəyi əsirgəməmişdir.Elmi əsərlərin "Jurnalistika" seriyasının
və "Jurnalist" tədris qəzetinin təşkilatçısıdır.Eyni zamanda onun Moskva Dövlət
universitetinin jurnalistika fakultəsinin dekanı Zasurskiy Yasen Nikolayeviç ilə dostluq
münasibərləri olmuş,orada dəfələrlə müxtəlif məzmunlu leksiyalarla çıxış etmişdir.O,
Azərbaycan ədəbiyyatında oçerk üslubunun nəzəri əsaslarını yaratmış və bu yolda
navator kimi çıxış etmişdi.Azərbaycan qəhrəmanları,ictimai,siyasi,elmi və mədəni
şəxsiyyətlərimiz haqda olan bu oçerklər məzmun və məna baxımından daima gözəl və
əvəzolunmaz olub,öz aktuallığını itirmirlər. Azərbaycanda Ədəbiyyat və İncəsənət
arxivinin təşkilində çox böyük rol oynamış,öz növbəsində arxiv xəzinəsinə qiymətli
materiallar vermişdir.Alim Maarif Teymurovun direktor olduğu İncəsənət və Ədəbiyyat
arxivində Nurəddin müəllmin 31 saylı fondu ilk və ən zəngin fondlarından olub
xalqımızın qorunulan sərvətidir.
Elmi tədqiqatları
"Azərbaycanda bədii oçerkin inkişafı"
"1930-cu illərdə Azərbaycan bədii oçerki"Nankorluq nədən doğur"-1975
Nurəddin müəllimin kitablari daima xalqımızın sevimli əsərlərindən olub, ictimayətimizə
olduqca güclü və müsbət təsir göstərib.
Dostları ilə paylaş: |