Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami GƏNCƏVİ adına ƏDƏBİyyat institutu
Yüklə 289,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SƏADƏT MƏMMƏD qızı BAYRAMOVA XX ƏSR AZƏRBAYCAN YAZILI ƏDƏBİYYATINDA
- A V T O R E F E R A T I
- Mustafayev Tehran Əlişan oğlu
- Müdafiə
- Ünvan
- Avtoreferat
- TƏDQİQATIN ÜMUMİ SƏCİYYƏSİ
| AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI NİZAMİ GƏNCƏVİ adına ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTU
Əlyazması hüququnda
XX ƏSR AZƏRBAYCAN YAZILI ƏDƏBİYYATINDA NAĞIL MÖVZUSUNUN BƏDİİ İNİKASI
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın
A V T O R E F E R A T I
BAKI – 2017
2 Dissertasiya işi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı və ədəbi abidələr şöbəsində yerinə yetirilmişdir
Elmi rəhbər: Məhərrəm Paşa oğlu Qasımlı Əməkdar elm xadimi, filologiya üzrə elmlər doktoru, professor
Mustafayev Tehran Əlişan oğlu AMEA-nın müxbir üzvü, filologiya üzrə elmlər doktoru
filologiya üzrə elmlər doktoru, professor
Azərbaycan və dünya ədəbiyyatı kafedrası Müdafiə “____” ________ 2017 –cı il saat “____”-da Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun nəzdində filologiya üzrə elmlər doktoru və filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunan dissertasiyaların müdafiəsini keçirən D.01.131- Dissertasiya Şurasının iclasında keçiriləcəkdir.
Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elektron Akt zalı, IV mərtəbə.
Dissertasiya ilə AMEA-nın Mərkəzi Elmi Kitabxanasında tanış olmaq mümkündür. Avtoreferat “_____” ________ 2017-ci ildə göndərilmişdir.
Dissertasiya Şurasının elmi katibi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru: İsmixan Məhəmməd oğlu Osmanlı
3 TƏDQİQATIN ÜMUMİ SƏCİYYƏSİ
mövzusunun fəallığı cəmiyyətin sosial-mənəvi həyatındakı tarixi proseslərlə sıx bağlıdır. Milli varlığın əsas mövcudluq qaynaqlarından olan xalq yaradıcılığı təkanverici mənəvi sistem kimi daim yazılı düşüncəni qidalandırmış, ənənə ilə əlaqənin təminatçısına çevrilmişdir. Cəmiyyətin ictimai, siyasi, mədəni həyatında baş verənlər, yüzilliyin özünün doğurduğu problemlər bütünlükdə milli ictimai-bədii təfəkkürü məşğul edən əsas məsələlərdən idi. Azərbaycan ədəbiyyatı həmişə ideya-estetik düşüncənin tərkib hissəsi kimi mövcud mənzərəni müxtəlif səpkili bədii axtarışlarda, çeşidli forma və üsullarda inikas etmək məharəti ilə seçilmişdir. Çarizmin müstəmləkəçilik siyasəti, sovet rejimi, onun formalaşdırdığı və forma- laşdırmaq istədiyi “sovet insanı”, “sovet cəmiyyəti” təsəvvürləri və s. əslində milli-mənəvi sistemi zədələməyə və tədricən aşındırıb dağıtmağa yönəlmişdi. Milli varlığın qoruyucusu olan bədii ədəbiyyat bütün zamanlarda olduğu kimi, sözügedən tarixi mərhələdə də ağırlığı öz üzərinə götürərək nağıl, rəvayət, əfsanə, epos ənənəsinə müraciəti aktuallaş- dırmaqla tarixi yaddaşın bərpasına, etnosun mifdən, genetik düşüncədən gələn təsəvvürlərinin möhkəmləndirilməsinə üstünlük verdi. XX əsr Azərbaycan bədii düşüncəsi üçün xarakterik xüsusiy- yətlərdən biri nağıl mövzusundan bəhrələnməklə mühiti inkişaf etdirmək, bu janrın imkanlarından istifadə yolu ilə sətiraltı şəkildə ictimai-mədəni mühitə müəyyən işarələr verməkdir. Milli-mənəvi yaddaşın qorunması, möhkəmləndirilməsi və müxtəlif formalarda gələcəyə daşınması bədii- estetik düşüncəni bütün əsr boyu məşğul edən əsas məsələlərdən olmuşdur. Ona görə də əsrin əvvəllərindən, daha doğrusu, XIX yüzilliyin sonlarından başlayaraq nağıl mövzularında yazılmış bədii əsərlərlə cəmiyyəti ifadə etmək bir istiqamət olaraq bütünlükdə ədəbiyyatın diqqət mərkəzində idi. Nağıllardakı poetik sistem, mətnin daxili aləmi, kanonik quruluş, üslubi formullar yazıçı məqsəd-məramının ifadəsi üçün vasitə və manera funk- siyası rolunu oynayır. Burada maarifləndirmə, uşaq ədəbiyyatının prinsip və texnalogiyalarından istifadə ilə uşaqlar üçün nümunələr yaratmaq, siyasi mühitin ifadəsi və s. məsələlər çoxşaxəli şəkildə özünə yer alır. Nağıl- poema, nağıl-hekayə, nağıl-povest, nağıl-roman, nağıl-dram, nağıl-oçerk və s. formalar sənətkar axtarışlarında yeni tipologiyanı və yeni janr texnalogiyalarını müəyyənləşdirir. Əsrin bədii zənginliyində milli düşün- cənin ifadə və yaşam hadisəsi kimi bunların mahiyyətinin müəyyənləşməsi aktual məsələlərdən biri kimi filoloji fikrin diqqət mərkəzində dayanır. Yüklə 289,74 Kb. Dostları ilə paylaş:
|