Görülən işin texnalogiyasından asılı olaraq bəzi dəzgahlar və avadanlıqlar dəyişən
surətlə işləməli olur. Bu məqsədlə dəzgahlarda surətin tənzim olunmasında surətlər
17
qutusundan istifadə olunur.Asinxron mühərrikinin rotorunun dövrlər sayı aşağıdakı
ifadə ilə təyin olunur.
𝑛
2
= 𝑛
1
(1 − 𝑠)
=
60
𝑓1
𝑝
1
(1 − 𝑠)
Bu ifadədən görürük ki, rotorun dövrlər sayı şəbəkə gərginliyinin tezliyi
𝑓
1
statorun dolağının cütbqütblər sayı p
1
və rotorun surətinin tənzim etmək üçün bu
üç kəmiyyətdən birini dəyişmək lazımdır.Surətinin tənzim olunmasının
üsullarından biri tezlik çeviricilərindən istifadə olunmasıdır. Bu üsulla surəti səlist
tənzim etmək mümkündür. Hal hazırda teristorlu tezlik çeviriciləri biq olunur.
Həmin üsulun çatışmayan cəhəti çevirici qurğunun ölçülərinin mühərrikin
ölçülərinə müvafiq olmasıdır. Şəkildə surətin dəyişdirilmə üsulunun sxemi verilib.
Surətin tənzim olunmasının ikinci üsulu stator dolağının cüt qütblər sayının
dəyişdirilməsi üsuludur. Bu üsuldan statorun faza dolağı yarım fazalara bölünür.
Həmin yarım fazalar bir – biri iləcardıcıl və ya paralel birləşdirilir. Paralel
birlşmədə surət iki dəfə böyük alınır. Surəti geniş diapazonda tənzim etmək üçün
stator nüvəsində ikinci bir dolaq götürülür o da yarım fazalara bölünür. Nəticədə
surəti 8000,1500,1000,750 qiymətlərdə dəyişmək olur. Paralel birləşmədə surət iki
dəfə böyük alınır. Surəti geniş diapazonda tənzim etmək üçün stator nüvəsində
ikinci bir dolaq götürülür o da yarım fazalara bölünür.Nəticədə surəti
8000,1500,1000,750 qiymətlərdə dəyişmək mümkün olur.
Surətin tənzim olunmasının ikinci üsulu stator dolağının cüt qütblər sayının
dəyişdirilməsi üsuludur. Bu üsuldan, statorun fəza dolağı yarım fazalara bölünür.
Həmin yarım fazalar bir-biri ilə ardıcıl və ya paralel birləşdirilir. Paralel
birləşmədə sürət iki dəfə böyük alınır. Sürəti geniş diapazonda tənzim etmək
etmək üçün stator nüvəsində ikinci bir dolaq götürülür o da yarım fazalara
bölünür. Nəticədə sürəti 3000,1500,1000,750 qiymətlərdə dəyişmək mümkün olur.
18
Surətin tənzim olunmasının üçüncü üsulu sürüşmənin dəyişdirilməsi üsuludur.Bu
üsul yalnız fəza rotorlu asinxron mühərriklərdətədbiq olunur .Bunun üçün rotor
dolağınasurətin tənzimləyən reostat qoşulur .Reostat daima rotor dövrəsində
olduğu üçün və ondan cərəyan axdığı üçün onun konstruksiyası işə salıcı reostata
nisbətən möhkəm olmalıdır. Şəkildə belə tənzimlənmə üsulunun sxemi göstərilib
Bu üsulun çatişmayan cəhəti elektrik enerjisinin 1-ci hissəsinin tənzimləyici
reostatda itməsidir.Asinxron mühərriklərdə çox vaxt fırlanması istiqamətini
dəyişmək lazım gəlir buna mühərrikin reversləşdirilməsidir.Bunu yerinə yetimık
üçün fazalardan birinin yerini digəriylə dəyişmək lazimdır.
Dostları ilə paylaş: