1
AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NEFT VƏ SƏNAYE UNİVERSİTETİ
“TƏSDİQ EDİRƏM”
ADNSU-nun Elm və texnika işləri üzrə
prorektoru, g.-m.e.d.
RAUF ƏLİYAROV
“______” ___________ 2017-ci il
3306.01 “Elektrotexnika və elektrotexnika mühəndisliyi” ixtisası
üzrə doktoranturaya qəbul İmtahanı
PROQRAMI
Bakı 2017
2
Dokturanturaya qəbul olmaq istəyən magistr, elektrik dövrələrinin analizi və
hesablanması,
Transformatorlar,asinxron mühərriklər, sinxron generatorlar və elektrik intiqalı
haqqında aşağıda göstərilən həcmdə biliklərə malik olmalıdır :
-sabit və
dəyişən cərəyanlı elektrikdövrələrinəzəriyyəsininəsasları –
toplanmışparametrlixəttielektrikdövrələrininelementləri,
qanunlarıvəhesablanmametodları;elektrik dövrəsində rezonans halisələri; üçfazalı
elektrik dövrələri;qeyri-sinusoidal cərəyanlı elektrik dövrələri; qeyri-xəttielektrik
dövrələrininelementləri, xüsusiyyətlərivəhesablanmametodları;maqnit dövrələrinin
xüsusiyyətləri , qanunları və hesablanma metodları;transformatorların quruluşu , iş
prinsipi , riyazi modeli ,vektor diaqramı ,yüksüz işləmə və qısa qapanma
rejimləri;üçfazalı transformatorlar və ölçü transformatorları;asinxron mühərriklərin
quruluşu və iş prinsipi;rejimləri;əvəz sxemləri;riyazi modeli;birfazalı və ikifazalı
asinxron
mühərriklər;sinxron
maşınların
quruluşu,iş
prinsipi,rejimləri,gərginliklərinin tənlikləri və vektor diaqramları,xüsusi tipli
sinxron
maşınlar;elektrik
intiqalının
hərəkət
tənlikləri,qızması
və
soyudulması;intiqal mühərriklərinin iş reıbmləri ,güclərinin və tiplərinin seçilməsi.
Proqramın quruluşu
1.Giriş
2.Sabit cərəyanlı elektrik dövrələri
Elektrikdövrələrininəsasanlayışlarıvəelementləri.
Elektriksxemləri.
Elektrikcərəyanı,
gərginlikvəelektrikhərəkətqüvvəsi
(e.h.q.).
Bukəmiyyətlərinşərtimüsbətistiqamətləri, işarələrivəvahidləri. İkiqütblülər –
mənbələrvəişlədicilər.
E.h.q.
mənbələri,
cərəyanmənbələri,
rezistiv,
induktivvətutumelementləri.
Kirxhofqanunları.
AktivdövrəhissəsivəonunüçünOmqanunu.Elektrik
dövrələrinin hesablanması metodları:Kirxhof qanunlarının bilavasitə tətbiqi;kontur
cərəyanları metodu;düyün potensialları metodu;qondarma metodu; ekvivalent
generator metodu.
3. Birfazalısinusoidalcərəyanlıelektrikdövrələri
Sinusoidaldəyişəne.h.q.,
gərginlik,
cərəyanvəonlarıxarakterizəedənparametrlər.
Sinusoidale.h.q.
hasiledənmaşıngeneratorununsxematikişprinsipi.
Sinusoidalkəmiyyətlərinortavətəsirediciqiymətlərivəonlarıölçəbiləncihazlar.Sinusoi
dalcərəyanlarınmüqavimətdən,
induktivlikdənvətutumdankeçməsivəonlarınvektorvədalğadiaqramları. Ardıcılr, L,
Cdövrəsinintriqonometrikvəkompleksmetodlarlaanalizi.Vektorvədalğadiaqramları.
Müqavimətlər – aktiv, induktiv, tutum, tam, reaktivvəkompleksmüqavimətlər.
Müqavimətlərüçbucaqları.
3
Paralelr, L, Cdövrəsinintriqonometrikvəkompleksmetodlarlaanalizedilməsi.
Vektorvədalğadiaqramları. Keçiriciliklər – aktiv, induktiv, tutum, tam,
reaktivvəkomplekskeçiriciliklər.
Keçiriciliklərüçbucaqları.
Gərginlikləcərəyanarasındafazalarfərqi.
Passivikiqütblününməlumolangərginlikvəcərəyanaəsasənparametrlərininvəəvəzsxe
mlərinintapılması.
İkiqütblününcərəyanvəgərginliyininaktivvəreaktivtoplananlarıvəonlarınaniqiymətlə
ri. Sinusoidalcərəyanınani, aktiv, reaktiv, tamvəkompleksgücləri. Gücəmsalı.
Güclərüçbucaqlarıvəgüclərbalansı.
Mənbədənişlədiciyəmaksimumaktivvətamgücötürməşərtləri.
Topoqrafikvektordiaqramıqurmaqladövrəninişininanalizi.
4. Elektrikdövrələrindərezonans
Ardıcıldövrədəbaşverəngərginliklərrezonansı..Ardıcılrezonanskonturununtezlikxara
kteristikalarıvərezonansəyriləri.
Konturunkeyfiyyətəmsalı,
xarakteristikmüqaviməti,
buraxmazolağıvəpozuntuları.
Paraleldövrədəbaşverəncərəyanlarrezonansı.
Realvəidealrezonanskonturları.
Rezonansınpraktikiəhəmiyyəti.
5. İnduktivrabitəlidövrələr
İnduktivrabitəlielementlər.
Rabitəəmsalı.
Qarşılıqlıinduksiyae.h.q.-si,
eyniadlısıxaclaranlayışı,
qarşılıqlıinduktivlikvəqarşılıqlıinduksiyamüqaviməti.
Düzvəəksardıcılbirləşmişinduktivrabitəlidövrələrinmüqayisəlihesabatıvəvektordiaqr
amı.
Tutumeffektininizahı.
Paralelbirləşmişinduktivrabitəlidövrələrinhesabı.
İnduktivrabitəninekvivalentelektrikrabitəsiiləəvəzedilməsivəonunverəbiləcəyiüstünl
ük. İnduktivrabitəlielementlərarasındamaqnitsahəsivasitəsiləenerjininötürülməsi.
6. Qeyri-sinusoidalcərəyanlıdövrələr
Qeyri-sinusoidale.h.q.,
gərginlikvəcərəyanlarhaqqındamülahizələr.
Periodikqeyri-sinusoidalkəmiyyətlərintriqonometriksıralaraayrılması.
Periodikdəyişənqeyri-sinusoidale.h.q.,
gərginlikvəcərəyanınmaksimal,
təsiredicivəortaqiymətləri.
Periodikqeyri-
sinusoidalkəmiyyətlərixarakterizəedənəmsallar.Qeyri-
sinusoidalcərəyanlıdövrələrinhesablanması.
Qeyri-
sinusoidalcərəyanlıdövrələrdəgüclər. Qeyri-sinusoidalcərəyanlıdövrələrdərezonans.
7. Üçfazalıdövrələr
Çoxfazalımənbələrvədövrələrhaqqındaanlayış. Üçfazalıdövrələrinüstünlüyü.
Üçfazalıdövrələrdəulduzvəüçbucaqbirləşmişmənbəvəişlədicilərinxüsusiyyətləri.
Simmetrikvəqeyri-simmetriküçfazalıdövrələrinhesablanmasıvəvektordiaqramları.
Üçfazalıdövrələringüclərivəbudövrələrdəgücünölçülməsi.
Çoxfazalıcərəyanlarınyaratdıqlarıfırlananmaqnitsahələri.
8. Xəttielektrikdövrələrindəkeçidprosesləri.
4
Keçidproseslərininəmələgəlməsininsəbəblərivəkommutasiyaqanunları.
Keçid,
qərarlaşmışvəsərbəstrejimlərininfərqləndirilməsi.
r,
Ldövrəsindəkeçidprosesləri. r, Cdövrəsindəkeçidprosesləri. Budaqlanmamışr, L,
Cdövrəsindəkeçidprosesləri – aperiodik, kritikvərəqsiproseslər.
9.Sabit cərəyanlı qeyri-xəttielektrikdövrələri
Qeyri-xəttielementlər,
qeyri-xəttielementlərinxarakteristikaları,
statikvədinamik müqavimətləri, ekvivalent sxemləri. Sabitcərəyanlı ardıcıl,
paralelvəqarışıqbirləşmişelementlərdənibarət qeyri-xətti dövrələrinqrafiki metodla
hesablanması.
MaqnitdövrələrivəonlarüçünOmvəKirxhofqanunları.
Budaqlanmayanvəbudaqlanmışmaqnitdövrələrininhesablanması.
10.Dəyişəncərəyanlıqeyri-xətti elektrik dövrələri
Dəyişən cərəyan və gərginlikli qeyri-xətti eleövrələrdəmentlərin xassələri ,
hesablanması metodları.Qeyri-xətti dövrələrdə ferrorezonans hadisələri.
11.Transformatorlar
Transformatorun quruluşu , iş prinsipi , riyazi modeli , əvəz sxemi ,
yüksüzişləmə
və
qısaqapanma
rejimləri.
Üçfazalı
transformatorlar
,
avtotransformatorlar və ölçü transformatorları.
12.Asinxron mühərriklər
Asinxron mühərriklərin quruluşu , işprinsipi , dolaqlarının e.h.q-ləri , m.h.q-ləri və
maqnit selləri , riyazi modeli və ekvivalent sxemi. Asinxron mühərriklərin iş
rejimləri və sürətinin tənzimlənməsi. Bir və iki fazalı asinxron mühərriklər.
13.Sabit cərəyan mühərrikləri
Sabit cərəyan mühərriklərinin quruluşu və iş prinsipi. Sabit cərəyan
mühərriklərinin
xarakteristikaları:ardıcıl, paralel və qarışıq təsirlənən sabit cərəyan mühərriklərinin
xarakteris -tikaları. Ardıcıl və paralel təsirlənən sabit cərəyan mühərriklərinin
tormoz rejimi.
14.Sinxron maşınlar
Sinxron maşınların quruluşu , iş prinsipi , stator dolaqlarının gərginlikləri
üçün tənlikləri və vektor diaqramı.Sinxron maşının gücü , fırlandırıcı momenti
,sinxron mühərrikin işə buraxilması və güc əmsalının tənzimlənməsi. Avtomatika
qurğularının sinxron mühərrikləri (reaktiv , histerezis və addımlayıcı mühərriklər ).
15.Elektrik intiqalının əsasları
5
Elektrik intiqalının hərəkət tənliyi , sürətinin tənzimlənməsi , mühərrikinin
qızması və soyudulması , mühərrikinin gücünün və tipinin seçilməsi.
Informatik-metodik təminat
1.Электротехника: учебник для вузов/А.С. Касаткин, М.В. Немцов. – 10-е (9-
е) изд., стер.– М.: Издательский центр «Академия», 2007 (2005) . – 544с.
2. Усольцев А.А. Общая электротехника: Учебное пособие. – СПб: СПбГУ
ИТМО, 2009. – 301 с.
3. К.Гулузадя, М.Аьамяммядов, Н.Ахундов, Р.Бабайев, Ъ.Ясэяров.
Електротехника, електрикаваданлыьывясянайеелектроникасы. Маарифняшриййаты,
Бакы, 1977, 435 сящ.
4.S.M.Tağızadə , S.B. Yusifov Elektrotexnikanın əsasları. I hissə. Dərslik. Bakı ,
2015,-273 s.
5.Гулийев H.М., Таьызадя С.М. Електрик дювряляри нязяриййясинин ясаслары. Дярслик.
Бакы: «Маариф», 1997, -280с
“Elektroenergetika” kafedra
Müdiri, dosent
A.Q.Əliyev
Tərtib edən dosent S.M.Tağızadə
1
3306.01 “Elektrotexnika və elektrotexnika mühəndisliyi “
ixtisası üzrə doktoranturaya qəbul imtahanının sualları
1.Elektrik dövrələrinin əsas qanunları
2.Sinusoidal cərəyanlı dövrələrin hesablanmasinin triqanometrik
və kompleks amplitudlar metodu
3.Om və Kirxhof qanunlarının kompleks şəkildə ifadələri
4.Elektrik dövrələrinin ekvivalentləşdirilməsi
5.Mürəkkəb elektrik dövrələrinin hesablanması metodları:
a). Kontur cərəyanları metodu;
b). Düyün potensialları metodu;
c). Qondarma metodu;
d). Ekvivalent generator metodu.
6.İnduktiv rabitəli dövrələrdə ardıcıl və paralel birləşmələr
7.Periodik dəyişən qeyri-sinusoidal funksiyanın sonsuz
triqanometrik sıraya ayrılması və elektrik dövrəsinin harmonik
analizi
8.Üçfazalı dövrələrin xüsusiyətləri ,simmetrik və qeyri-
simmetrik rejimlərinin hesablanması
9.Elektrik dövrələrinin güclərivə güc əmsalı .Üçfazalı və qeyri-
sinusoidal cərəyanlı dövrələrdə güclər
10.Ardıcıl birləşmiş qeyri-xətti elementlərdən ibarət sabit
cərəyanlı dövrənin qrafiki hesablanması
11.Budaqlanmayan maqnit dövrəsinin hesablanması
12.Budaqlanmış maqnit dövrəsinin hesablanması
13.Ferromaqnit nüvəsi olan sarğacın vektor diaqramı və əvəz
sxemi
14. Ferromaqnit nüvəsi olan transformatorun vektor diaqramı və
əvəz sxemi
15.R,L dövrəsində keçid prosesləri
16.R,C dovrəsində keçid prosesləri
17.R,L,C dövrəsində keçid prosesi(aperiodik proses)
18.Kondensatorun rəqsi proseslə boşalması
19.Transformatorun quruluşu , iş prinsipi və riyazi modeli
20.Transformatorun əvəz sxemi və vektor diaqramı
21.Transformatorun yüksüz işləmə və qısa qapanma rejimləri,
xarici xarakteristikası
22.Üçfazalı transformatorlar və ölçü transformatorları
23.Fırlanan maqnit sahələri
24.Asinxron mühərriklərin quruluşu, iş prinsipi, dolaqlarının
e.h.q-si , m.h.q-si və maqnit selləri
25.Asinxron mühərriklərin tənlikləri və əvəz sxemi
26.Asinxron mühərriklərin işə buraxılması və sürətinin
tənzimlənməsi
2
27.Birfazalı və ikifazalı asinxron mühərriklər
28.Sabit cərəyan mühərriklərinin quruluşu və iş prinsipi
29.Paralel təsirlənən sabit cərəyan mühərriklərinin
xarakteristikaları
30.Paralel təsirlənən sabit cərəyan mühərriklərinin tormoz rejimi
31.Sinxron maşınların quruluşu və iş prinsipi
32.Sinxron maşınların stator dolaqlarının gərginlikləri üçün
yazılmış tənliklər və vektor diaqramı
33.Avtomatik idarəedici qurğuların sinxron mühərrikləri
34.Elektrik intiqalının hərəkət tənliyi və sürətinin tənzimlənməsi
35.Elektrik intiqalı üçün mühərrikin gücünün və tipinin seçil-
məsi
“Elektroenergetika” kafedrasının
müdiri dosent A.Q.Əliyev
Tərtib edən dosent S.M.Tağızadə
3
Вопросы экзамена по приему для специальности
3306.01 “Электротехника и электротехническая инженерия“
1.
Основные законы электрических цепей
2.
Тригонометрический и комплексный методы расчёта цепей
синусоидального тока
3.
Выражения законов Ома и Кирхгофа в комплексной форме
4.
Эквивалентирование электрических цепей
5.
Методы расчёта сложных электрических цепей:
а) Метод контурных токов;
б) Метод узловых потенциалов;
в) Метод наложения;
г) Метод эквивалентного генератора
6.
Последовательное и параллельное соединения индуктивно связанных
элементов электрической цепи
7.
Разложение
периодической
несинусоидальной
кривой
в
тригонометрический ряд и цепи несинусоидального тока
8.
Некоторые свойства трехфазных цепей с различными схемами
соединений и расчёт симметричных и несимметричных режимов
трехфазных цепей
9.
Мощности электрических цепей и коэффициент мощности. Мощность
в трёхфазной цепи и в цепи несинусоидального тока
10.
Графический
метод
расчета
неразветвленных
цепей
с
последовательным соединением линейных и нелинейных элементов
11.
Расчет неразветвленных магнитных цепей
12.
Расчет разветвленных магнитных цепей
13.
Векторная диаграмма и схема замещения катушки с ферро магнитным
сердечником
14.
Векторная диаграмма и схема замещения трансформатора с ферро
магнитным сердечником
15.
Переходные процессы в RL-цепи
16.
Переходные процессы в RC-цепи
17.
Переходные процессы в RLC-цепи (апериодический процесс)
18.
Периодическая (колебательная) разрядка конденсатора
19.
Устройство,
принцип
действия
и
математическая
модель
трансформатора
20.
Векторная диаграмма и схема замещения трансформатора
4
21.
Режимы холостого хода, короткого замыкания и внещная
характеристика трансформатора
22.
Трехфазные и измерительные трансформаторы
23.
Вращающиеся магнитные поля
24.
Устройство,принцип действия, э.д.с., м.д.с. и магнитные потоки
обмоток асинхронного двигателя
25.
Уравнения электрического состояния и схема замещения асинхронного
двигателя
26.
Пуск и регулирование скорости асинхронного двигателя
27.
Однофазные и двухфазные асинхронные двигатели
28.
Устройство и принцип действия двигателей постоянного тока
29.
Характеристики двигателейпостоянного тока параллельного
возбуждения
30.
Тормозные режимы двигателей постоянного тока параллельного
возбуждения
31.
Устройство и принцип действия синхронной машины
32.
Уравнение напряжений обмотки статора ивекторнаядиаграмма
синхронной машины
33.
Синхронные двигатели автоматических устройств
34.
Уравнение движения, ускорение и замедление электропривода
35.
Выбор мощности и типа двигателя электропривода
“Elektroenergetika” kafedrasının
müdiri dosent
A.Q.Əliyev
Tərtib edən dosent
S.M.Tağızadə
Dostları ilə paylaş: |