17
Vəkil, müştərilərinin mütəmadi şəkildə təmsil edilməsi ilə bağlı
çox həssas və mübahisəli işlərə cəlb edilməsinə baxmayaraq bu
prinsip hər bir zaman nəzakətli davranışın nümayiş etdirilməsini
tələb edir. Bu prinsip vəkilin nümayəndə olaraq istənilən şəxsin
adından çıxış edə bilməsini, həqiqəti söyləməsini, peşə davranışı
qaydalarına riayət etməsini və öz vədlərinin üstündə durmasını
nəzərdə tutur. Ədalət mühakiməsinin normal həyata keçirilməsi
tələb edir ki, vəkillər mübahisəli məsələlərin sivil yolla həlli
məqsədi ilə bir-birlərinə qarşı hörmətlə davransınlar. Analoji
olaraq ictimai maraqlar tələb edir ki, vəkillər bir-birlərinə qarşı
xoş niyyətlə davranmaqla bir-birlərini aldatmasınlar. Vəkillər
arasında qarşılıqlı hörmətin saxlanılması onların müştərilərinin
maraqlarına cavab verməklə ədalət mühakiməsinin düzgün
həyata keçirilməsinə imkan və mübahisələrin həllinə şərait
yaradır.
(i) Qanunçuluğa və ədalət mühakiməsinin həyata
keçirilməsinə hörmət prinsipi
Biz, vəkili ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsinin iştirakçısı
kimi xarakterizə etmişdik. Eyni zamanda vəkili "məhkəmənin
işçisi" və ya "ədalət mühakiməsinin icraçısı" kimi adlandırırlar.
Vəkil məhkəməyə heç vaxt bilərəkdən yanlış məlumat
verməməli, habelə peşə fəaliyyəti ilə bağlı üçüncü şəxsləri
aldatmamalıdır. Bu qadağalar mütəmadi şəkildə müştərilərin
bilavasitə maraqları ilə toqquşa bilir və müştərinin maraqları ilə
ədalət mühakiməsinin maraqları arasında bariz görsənən bu
ziddiyyətin həlli çox incə məsələdir ki, onun da həlli vəkilin
peşəkarlığından asılıdır. Bu cür problemlərin həlli ilə bağlı
vəkilin üzvü olduğu kollegiyaya müraciət etmək hüququ vardır.
Yalnız məhkəmənin, üçüncü şəxslərin nəzərində etibarlı təmsilçi,
habelə ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsinin əsl iştirakçısı
olduğu təqdirdə, vəkil öz müştərisini uğurla təmsil edə bilər.
(j) Vəkillik fəaliyyətinin özünüidarəedilməsi prinsipi
18
Hüquq peşəsinin və vəkillərin fəaliyyətinə aşkar və ya gizli dövlət
nəzarəti qeyri-azad cəmiyyətlərin əlamətlərindən biridir. Əksər
Avropa ölkələrində bu peşə sahəsinin idarə edilməsinin dövlət və
özünüidarəetməsi üsulları mövcuddur. Əksər hallarda dövlət
əsas Prinsiplərin əhəmiyyətini nəzərə alaraq vəkillik
fəaliyyətində konfidensiallıq məsələlərini normativləşdirir və ya
kollegiyalara
öz
peşə
davranışı
qaydalarının
müəyyənləşdirilməsi ilə bağlı hüquqyaratma səlahiyyətləri verir.
CCBE əmindir ki, yalnız güclü özünüidarəetmə vəkillərin dövlət
qarşısında müstəqilliyini təmin edə bilər və bu cür müstəqillik
olmadan vəkillər öz peşə fəaliyyətlərini icra edə bilməzlər.
19
Avropa vəkillərinin davranış Kodeksi
Bu Kodeks CCBE-nin 28 oktyabr 1988-ci il tarixli Plenar
Sessiyasında qəbul olunmuş və ona müvafiq olaraq 28.11.1998,
06.12.2002 və 19.05.2006-cı illərdə dəyişikliklər edilmişdir.
Kodeksdə həmçinin 20.08.2007-ci il tarixdə CCBE-nin fövqəladə
iclasında onun Nizamnaməsinə edilən dəyişikliklər nəzərə
alınmışdır.
1. PREAMBULA
1.1. Vəkilin cəmiyyətdəki funksiyası
Qanunun aliliyinə hörmətlə yanaşılan cəmiyyətlərdə vəkil xüsusi
rola sahibdir. Vəkil təkcə qanunun icazə verdiyi həddə ona
həvalə olunmuş tapşırıqları vicdanla yerinə yetirmir. O, ədalət
mühakiməsinin maraqlarına xidmət etməklə həm ona etimad
göstrən şəxslərin hüquq və azadlıqlarını müdafiə edir, həmçinin
müştərisinin məsləhətçisinə çevrilir. Demokratik cəmiyyətdə
vəkilin peşə funksiyalarına hörmət nümayiş etdirilməsi qanunun
aliliyinin ümdə şərtidir.
Vəkillik fəaliyyətinin həyata keçirilməsi vəkilin aşağıdakı şəxslər
qarşısında hüquqi və mənəvi məsuliyyətini şərtləndirir:
- müştərilər;
- qarşısında müştərinin maraqları təmsil olunan orqanlar,
məhkəmələr;
- ümumi olaraq vəkillik və məxsusi olaraq bu sahənin
təmsilçiləri;
- cəmiyyət (azad və müstəqil peşənin mövcudluğu dövlətin gücü
və ictimai maraqlar qarşısında insan hüquqlarının müdafiəsi
baxımından əhəmiyyətlidir).
1.2. Peşə davranışı qaydalarının təbiəti
20
1.2.1. Peşə davranışı qaydaları vəkillər tərəfindən sivil
cəmiyyətdə öz funksiyalarını lazımi qaydada icra etmələri
məqsədi ilə öz üzərlərinə götürdükləri öhdəliklərdir. Bu
qaydalara riayət edilməməsi intizam cəzası ilə nəticələnə bilər.
1.2.2. Yerli, milli adətlərdən asılı olaraq hər bir vəkil kollegiyası
özləri üçün davranış qaydaları müəyyən edir. Bu qaydalar hər bir
üzv dövlətin vəkillik peşəsinin təşkili və fəaliyyət sahələri,
məhkəmə və inzibati prosessual normalar və yerli
qanunvericiliklə uzlaşdırılır. Bu qaydaları onların məzmunundan
uzaqlaşdırmaq, buna cəhd göstərmək, həmçinin mahiyyət
etibarilə onları ümumi qaydadan fərqli olaraq başqa cür tətbiq
etmək mümkün deyildir.
Vəkillər kollegiyalarının və hüquq cəmiyyətlərinin özlərinə aid
davranış qaydaları olmalarına baxmayaraq eyni dəyərlərə
söykənməklə eyni mahiyyətə malikdirlər.
1.3. Kodeksin məqsədi
1.3.1. Avropa İttifaqı və Avropa İqtisadi Zonasının davamlı
inteqrasiyası bu ərazidə işləyən vəkillərin öz ölkələrindən
kənardakı fəaliyyətlərinin genişlənməsinə səbəb olur ki, bu da
cəmiyyətin maraqları naminə bu zonada fəaliyyət göstərən
vəkillər
üçün
ümumi
davranış
qaydalarının
müəyyənləşdirilməsini şərtləndirir. Bu cür vahid qaydaların
müəyyənləşdirilməsinin konkret məqsədi Avropa Zirvəsinin
77/249/EEC saylı Direktivinin 4 və 7.2.-ci maddələrinin,
həmçinin Avropa Parlamenti və Avropa Zirvəsinin birgə qəbul
etdiyi 98/5/EC saylı Direktivinin 6 və 7-ci maddələrində açıq
şəkildə əks olunmuş "ikili deontologiya"nın tətbiqindən yaranan
çətinliklərin aradan qaldırılmasıdır.
1.3.2. Beləliklə, CCBE vasitəsi ilə vəkillik fəaliyyətini təmsil edən
təşkilatlarin bu qaydaları məcəllələşdirməkdə məqsədləri
aşağıdakılardan ibarətdir:
- bu niyyətin Avropa İttifaqı və Avropa İqtisadi Zonasında
fəaliyyət göstərən vəkillər kollegiyaları və hüquq cəmiyyətlərinin
Dostları ilə paylaş: |