10
(c) müştərilər arasında, habelə vəkillə müştəri arasında
maraqların toqquşmasından çəkinilməsi;
(d) hüquq peşəsinin nüfuzu, fərdi vəkilin düzgünlüyü və müsbət
reputasiyası;
(e) müştəriyə münasibətdə loyal (sədaqətlə) davranma prinsipi;
(f) ödənişlərlə bağlı müştəriyə vicdanla yanaşılması;
(g) vəkilin peşəkarlığı;
(h) həmkarlarla hörmətlə davranılması;
(i) qanunçuluğa və ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsinə
hörmət;
(j) vəkillik fəaliyyətinin özünüidarəedilməsi.
11
"Avropada vəkil peşəsinə dair əsas prinsiplər haqqında
Xartiya"nın Kommentariyası
1. 2006-cı ilin 25 noyabr tarixində CCBE yekdilliklə "Avropada
vəkil peşəsinə dair əsas prinsiplər haqqında Xartiya"nı qəbul
etdi. Xartiyada Avropada vəkil peşəsinə dair 10 əsas
prinsiplər əks olunmuşdur. Bu prinsiplərə hörmətlə
yanaşılması müdafiə hüququnun əsas şərtidir. Müdafiə
hüququ isə demokratik cəmiyyətdə fundamental hüquq və
azadlıqların məhək daşıdır.
2. Milli və beynəlxalq səviyyədə təsbit olunmuş Avropa
vəkillərinin davranış qaydalarının təməlində bu əsas
prinsiplər durur.
3. Xartiya hazırlanarkən aşağıdakı sənədlər nəzərə alınmışdır:
- Avropanın, CCBE-nin üzvü olmayan, lakin bu prinsipləri
əsas götürən ölkələrin milli peşə davranışı qaydları
2
;
- CCBE-nin Avropa vəkillərinin davranış Kodeksi;
- Beynəlxalq Vəkillər Kollegiyaları Assosiasiyasının
Beynəlxalq Etik Kodeksinin ümumi qaydada tətbiq
olunan prinsipləri
3
;
- Üzv ölkələrdə vəkil peşəsinin sərbəst həyata keçirilməsinə
dair Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinin 25 oktyabr
2000-ci il tarixli R(2000) 21 saylı Tövsiyəsi
4
;
- Cinayətkarlıqla mübarizə və cinayətkarlarla davranış üzrə
BMT-nin 8-ci Konqresində qəbul olunmuş Vəkillərin
Rolu barədə Əsas Prinsiplər (Kuba, Havana, 27.08.1990-
07.09.1990);
- İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsi və Avropa
Ədalət Məhkəməsinin normativ aktları. Xüsusilə Avropa
2
Vəkillərin davranışı üzrə milli sənədlər CCBE-nin veb-səhifəsindən əldə oluna bilər.
3
Vəkil peşəsinin ümumi prinsipləri 20 sentyabr 2006-cı ildə Beynəlxalq Vəkillər
Kollegiyaları Assosiasiyası tərəfindən qəbul olunmuşdur.
4
25 oktyabr 2000-ci il tarixdə Nazir Müavinlərinin 727-ci iclasında Nazirlər Komitəsi
tərəfindən qəbul olunmuşdur.
12
Ədalət Məhkəməsinin Wouters v. Algemene Raad van de
Nederlandse Orde van Advocaten (C-309/99) işi;
- İnsan hüquqları üzrə Ümumi Bəyannamə, İnsan
Hüquqlarına dair Avropa Konvensiyası və Avropa
İttifaqının Fundamental Hüquqlara dair Xartiyası;
- 23 mart 2006-cı il tarixdə qəbul olunmuş Avropa
Parlamentinin "Hüquq peşələri və hüquq sisteminin
fəaliyyətində ümumi maraq haqqında" Qətnaməsi.
4. Xartiya pan-Avropa sənədi olmaqla CCBE-nin daimi, qeyri-
daimi və müşahidəçi üzvlərindən başqa digər dövlətlərə
xidmət edilməsi üçün hazırlanmışdır. Ümid edilir ki, bu
Xartiya Avropanın demokratiya yolunda inkişaf edən
ölkələrində mövcud olan vəkillər kollegiyalarının öz
müstəqilliklərinin təmin edilməsindəki mübarizəsinə dəstək
verəcəkdir.
5. Həmçinin ümid edilir ki, Xartiya vəkillər, bu sahənin
səlahiyyətli şəxsləri və cəmiyyət arasında qarşılıqlı anlaşmanı
təmin etməklə vəkilliyin cəmiyyətdəki rolu və bu rolun təmin
edilməsində həmin prinsiplərin əhəmiyyətini artıracaqdır.
6. Şəxs, şirkət və ya dövlət tərəfindən tutulmasından asılı
olmayaraq vəkil 3-cü şəxslər tərəfindən etimad göstərilən
peşəkar şəxs olmaqla öz müştərisinin etibarlı məsləhətçisi,
təmsilçisi, habelə ədalət mühakiməsinin şəffaf həyata
keçirilməsinin ayrılmaz hissəsidir. Qeyd olunan əlamətləri
özündə ehtiva etməklə öz müştərisinin maraqlarına vicdanla
xidmət göstərən və onun hüquqlarını müdafiə edən vəkilin
həmçinin, ictimai funksiyaları – mübahisələrin qarşısını
almaqla onun aradan qaldırılması, habelə bu mübahisələrin
insan hüquq və maraqlarına xələl gətirmədən mülki, inzibati
və cinayət hüququna uyğun həll edilməsi vəzifələri vardır ki,
bu vəzifələr öz növbəsində hüququn inkişafına, azadlığın,
ədalətin və qanunçuluğun müdafiəsinə rəvac verir.
13
7. CCBE inanır ki, hakimlər, qanunvericilər, hökumətlər və
beynəlxalq təşkilatlar vəkillər kollegiyaları ilə bərabər bu
Xartiyada əks olunmuş prinsiplərə riayət olunmasına cəhd
edəcəklər.
8. Xartiyanın preambulasında Avropa vəkillərinin davranış
Kodeksindən
aşağıdakı
çıxarış
verilmişdir:
"Vəkillik
fəaliyyətinə
hörmət
cəmiyyətdə
qanunçuluğun
və
demokratiyanın ilkin şərtidir". "Qanunçuluq" hazırda
Avropada qəbul olunmuş "demokratiya" anlayışı ilə sıx
bağlıdır.
9. Xartiyanın giriş paraqrafında qeyd olunur ki, həmin sənəddə
əks olunan müddəalar İnsan Hüquqları üzrə Avropa
Konvensiyasının "ədalət mühakiməsinin düzgün həyata
keçirilməsi", "ədalət mühakiməsinə çatımlılıq" və "ədalətli
məhkəmə araşdırması hüququ" prinsiplərinin tələbləri ilə
uzlaşır. Vəkillər və onların üzvü olduqları vəkillər kollegiyaları
Avropanın demokratiya yolunda inkişaf edən ölkələrində,
habelə bu prinsiplərin təhlükə altında ola biləcəyi ölkələrdə
həmin prinsiplərin təbliği ilə bağlı ön sıralarda olacaqlar.
(a) Vəkilin müstəqilliyi və müştərinin işinin aparılmasında
sərbəstliyi prinsipi
Müştərisinə məsləhət verilməsi və onun təmsil edilməsi ilə bağlı
fəaliyyətlə əlaqədar vəkil siyasi, iqtisadi və intellektual cəhətdən
müstəqil olmalıdır. Bu o deməkdir ki, vəkil dövlətin və müəyyən
qüvvələrin maraqlarından asıl olmamalı və tərəfdaşları
tərəfindən özünün müstəqilliyinin qeyri-qanuni təzyiq vasitəsilə
məhdudlaşdırılması təhlükəsinə imkan verməməlidir. Üçüncü
şəxslərin və məhkəmələrin ona etimad göstərə bilməsi üçün
vəkil həm də öz müştərisindən asılı olmamalıdır. Əslində, vəkil
öz müştərisindən asılı olarsa, vəkil peşəsinin keyfiyyəti haqında
danışmaq olmaz. Müstəqil peşə sahəsinə aid olan vəkillik və
onun vəkillər kollegiyası kimi quruma üzvlüyü ümumiyyətlə bu
fəaliyyətin müstəqilliyinin təminatçısı olmalıdır. Vəkillik
Dostları ilə paylaş: |