Atmosferin genel yapisi



Yüklə 20,6 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix01.02.2018
ölçüsü20,6 Kb.
#23118


ATMOSFERİN YAPISI 

 

Atmosferin Oluşumu 

Atmosfer, dünyamızı çevreleyen, güneşten gelen enerjinin hızlı bir şekilde uzaya geri 

dönmesini önleyen ve canlılar için yaşamsal önem taşıyan gaz kütlesine denir. Bilim 

adamları, dünyamızın yaklaşık 5 milyar yıl önce oluştuğuna inanmaktadırlar. Dünyanın  

oluşumundan sonraki ilk 500 milyonlu yıllarda atmosferin su buharı ve gazlardan oluştuğu 

düşünülmektedir. 3.5 milyar yıl öncesinde ise, atmosferin muhtemelen karbondioksit (CO

2

), 



karbonmonoksit (CO), su buharı (H

2

O), azot (N



2

) ve hidrojen (H

2

) gibi gazlardan oluştuğu 



varsayılmaktadır  

(http://daac.gsfc.nasa.gov/ upperatm/historical_atmosphere.html).

  

 

Atmosferi Oluşturan Tabakalar 

Atmosfer birbirinden farklı kimyasal özelliklere ve değişik sıcaklık profiline sahip 

çeşitli tabakalardan oluşmaktadır. Atmosferi oluşturan gazlar ise deniz seviyesinden itibaren 

yaklaşık 1.000 km yukarıya kadar uzanmaktadır. Atmosferdeki toplam gaz 

konsantrasyonunun %99’undan daha fazlası yer yüzeyinden itibaren ilk 40 km’lik tabakada 

bulunmaktadır.  

      

 

 



Sıcaklığa göre atmosferi oluşturan tabakalar 

 

(http://www.atm.ch.cam.ac.uk/tour/part1.html) 



 

 



Yer yüzeyinden itibaren yaklaşık 15 km’ye kadar uzanan, sıcaklığın hızlı ve düzgün 

bir  şekilde azaldığı tabakaya troposfer denilmektedir. Bu tabakada sıcaklık, yerden itibaren 

yükseldikçe her kilometrede yaklaşık 6 

°C azalarak üst sınırda -50 °C ile -60 °C’ye kadar 

ulaşmaktadır. Atmosferdeki su buharının % 99’u bu tabakada bulunmakta, miktarı ise 

enlemlere göre değişiklik göstermektedir. Yer yüzeyini etkileyen ve atmosferde oluşan bütün 

hava olayları troposfer tabakasında meydana gelmekte, bazen stratosferin alt kısımlarında da 

bu tür olaylar oluşabilmektedir. Kuvvetli konvektif hava akımlarının görülmesi nedeniyle 

troposfer tabakası karışma bölgesi olarak da adlandırılmaktadır.  

 

Troposfer



Everest Tepesi

(9029 m)

Y

ü

ks

ek

lik

 (

km

)



kse

kl

ik

 (km

)

 

Troposfer tabakası  



(http://daac.gsfc.nasa.gov/upperatm/image_index.html). 

 

Troposfer ile stratosfer tabakalarını birbirinden ayıran ve kalınlığı çok ince olan ara 



tabakaya ise tropopoz  denilmektedir. Bu tabakanın yüksekliği kutuplarda 8 km, ekvator 

üzerinde ise 18 km’ye kadar ulaşabilmektedir. Bu yükseklik mevsimlere göre değişmekle 

birlikte, yaz aylarında en yüksek, kış aylarında da en düşük seviyesine ulaşmaktadır 

(http://daac.gsfc.nasa.gov/upperatm/atmospheric_structure. html). 

 



Tropopoz

Ekvator Kuşağı

Yaz Mevsimi

     Kutup Bölgesi

     Kış Mevsimi

Y

ü

kseklik

 

(km

)

 

Tropopoz’un atmosferdeki yer değişimi 



(http://daac.gsfc.nasa.gov/upperatm/image_index.html). 

 

Atmosferde, troposfer tabakasından hemen sonra gelen ve yaklaşık olarak 15 ile 



50’nci km’ler arasında uzanan tabakaya da stratosfer denilmektedir. Bu tabakada sıcaklık, 

troposferin tersine yükseldikçe yavaş yavaş artış göstermekte ve -45 

°C’ye kadar 

ulaşmaktadır. 

 

Stratosfer tabakasının üzerinde, yaklaşık olarak 50 ile 80’inci km’ler arasında  



sıcaklığın tekrar azaldığı  mezosfer tabakası bulunmaktadır. Bu tabakada ozon ve önemsiz 

miktarda su buharı bulunmaktadır. Bu nedenle sıcaklık troposfer ve stratosfer tabakalarına 

göre burada daha düşüktür. 

 

Mezosfer tabakasının hemen üzerinde, yerden yaklaşık 100 ile 200’üncü km’ler 



arasında, sıcaklığın yaklaşık 1.100 

°C ile 1.650 °C arasında değiştiği  termosfer tabakası 

bulunmaktadır. Güneşten dünyamıza gelen ışınların bu tabakada emilmesinden dolayı bu 

tabakada sıcaklık hızla artmaktadır.  

 



   

Sıcaklık (

°C)



Atmosfer

Y

ü

ks

ek

lik

 (

km

)

 

Atmosferin sıcaklık dağılımı  



(http://daac.gsfc.nasa.gov/upperatm/image_index.html). 

 

 



                             

Ekzosfer

 

         Ekzosfer tabakasının konumu  



(http://daac.gsfc.nasa.gov/upperatm/image_index.html). 

 

 



Yer  yüzeyinden  yaklaşık  960  ile  1.000 km  yükseklikte  ve  atmosferin  en  dış  

bölümünü oluşturan tabakaya da ekzosfer denilmektedir Bu tabaka, dünya atmosferi ile uzay 

arasındaki geçiş bölgesini oluşturmaktadır. 

(http://daac.gsfc.nasa.gov/upperatm/atmospheric_structure.html).



 

Document Outline

  • ATMOSFERİN YAPISI 

Yüklə 20,6 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə