Arzu arslan
Yüklə 405,56 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DOI: 10.7816/idil-05-25-01 idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25
- Görsel.9(solda)- Kingston kömür madenlerinde (Pensilvanya) çalışan kovacı çocuklar (URL9)
DOI: 10.7816/idil-05-25-01 idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25
1315
www.idildergisi.com
nüfusunun da arttığını belirtir. Sanayi Devrimi öncesi Avrupa’da eğitimsiz, oldukça az bir ücretle çalışan, yaşama koşulları kötü olan, sendika, grev ve oy verme hakkı bulunmayan ve geçimlerini sağlayabilmek için emeklerini satmak zorunda olan bir işçi sınıfı vardır. Ancak bu dönemden sonra kişinin sosyal hiyerarşideki yerini hayatını nasıl kazandığı belirlemeye başlar. Sanayi Devrimi ile birlikte hak arayışı içine girecek yeni bir işçi sınıfı doğmuş, kurulan sendikalarda yer alan işçi sınıfının ideolojik tepkileri sosyalizm olarak görülmüştür. Sosyal hakları veren sınıf olarak yine burjuva sınıfı toplumun en üst katmanını, en zengin sınıfı oluşturmuştur. Sanayi Devrimi büyük bir çoğunluğu oluşturan işgücü ve herşeyi kontrol eden azınlık zengin sınıf arasında yaşanmaktadır. Sanayileşme ile birlikte ortaya çıkan sorunlardan bir tanesi de çocuk işçi sorunudur (Görsel. 9,10). Demir ve kömür madenlerinde çocuk işçi çalıştırılması çıkartılan yasalarla engellenmek istense de (Gökdağ, 2002:102) her yaştan ve cinsiyetten çocuğun bu dönemde ağır koşullarda çalıştırıldığı bilinmektedir. Thompson (1966:335) Sanayi Devrimi’nin sürdüğü yıllarda, başta İngiltere olmak üzere çeşitli Avrupa ülkelerinde çocukların yoğun olarak çalıştırıldığını ifade etmektedir. Kadınlar ve çocuklar, becerikli ve işbirliğine istekli olmaları nedeniyle, teknoloji ve örgüt deneylerine erkeklerden daha yatkın olan işgücü olarak görülmüştür. 19. yüzyıl için yeni olan, kadın ve çocukların erkeklerden daha ucuz bir işgücü olmaları değil, takım halinde çalışmaya uygun ve daha iyi huylu olduklarından yenilikçi teknolojisiyle hızla büyüyen ve yoğun çalışma gerektiren fabrikalarda ve evsel üretimde sistematik bir biçimde (Bock,2004:117) tercih edilmeleri olmuştur. Günindi Ersöz (1997) kadının üretim hayatı içinde yer almasının insanlık tarihi kadar eski bir olgu olduğunu, buna karşın ücret karşılığı çalışmaya başlamasının 19. yüzyılda teknik, teknolojik, ekonomik ve toplumsal birtakım değişikliklere yol açan Sanayi Devrimi ile birlikte gerçekleştiğini belirtir. İnsanlık tarihi başlangıcından beri üretim hayatında yer alan kadın, Sanayi Devrimi ile birlikte dışarıda ücret karşılığı çalışmaya başlamıştır. Bu nedenle, kadının çalışma yaşamına bugün anladığımız anlamda işçi statüsü ile katılışının Sanayi Devrimi’nin doğuşu ile başlayıp gelişimine paralel biçimde gittikçe yaygınlaşıp, yoğunlaştığı söylenebilir. Gürcüm, B. H. ve Arslan, A. (2016). Süfraj Hareketini Hazırlayan Etmenlerin Tekstil Sanayi Bağlamında İrdelenmesi. idil, 5 (25), s.1305-1350. .
www.idildergisi.com 1316
Görsel.9(solda)- Kingston kömür madenlerinde (Pensilvanya) çalışan kovacı çocuklar (URL9) Görsel.10(sağda)-Brazos Valley Pamuk İplik Tesisi’nde (Teksas) çalışan 14 yaşındaki eğirmeci kız (URL10) Bütün bu gelişmeler kadınların konumunu hemen değiştirmez, ancak kentlerin ortaya çıkmasıyla birlikte, mübadele ekonomisi ve ticaret, bunu müteakip de kadınların eve kapatılma süreci (Akalın, 2002) başlar. Bu arada insanların doğaya ve hemcinslerine egemen olma çabaları, savaş ve savaş ganimetlerine önem kazandırmıştır. Fiziksel güç ve üstünlüğü geçerli hatta onun da ötesinde gerekli kılan tüm bu oluşumlar, kadın ile erkeğin önce aile sonra toplum içindeki yerlerini etkilemekte gecikmemiştir. Rüstemzade (1987) bu konuda şunları belirtir: Avcılık, madencilik, üretim araçlarının yapımı, askerlik gibi güç gerektiren işleri erkek; yemek, temizlik, çocuk bakımı, ev yönetimi, dikiş nakış gibi şefkati ve yumuşaklığı gerektiren işleri de kadın üstlenmiştir. Bu yeni işbölümüyle kadına, erkeğe oranla daha az bir değer verilirken; çeşitli değerlere sahip olan yani mal varlığı çoğalan erkeğe daha fazla bir değer verilerek toplumsal konumu güçlenmiştir. 17. ve 18. yüzyıla gelindiğinde ise feodal ekonomik sistemin yerini kapitalist ekonomik sistem almıştır. Bu yeni ekonomik sistem, ekonomideki gelişmelerin yanı sıra siyasette de önemli değişmelerin olmasının önünü açmış, bunun sonucunda sanayideki gelişmeler aile işletmelerinin ortadan kalkmasına bu da kadınların ellerinde kalan sınırlı sayıdaki mesleklerin azalmasına neden olmuştur. Çıtak (2008:28) erkeklerin işsiz kalma riskleri arttıkça kadınların emek piyasalarında olmalarından ve onlarla rekabet etme mecburiyetinden duyulan rahatsızlık artmıştır, şeklinde ifade eder. O dönemde kadınların emek piyasasından çekilmeleri kapitalist patronların da
DOI: 10.7816/idil-05-25-01 idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25
1317
www.idildergisi.com
2002). 19. yüzyılda ise teknolojik gelişmelerle, biyolojik gerekçeler ortadan kalktığı halde cinsiyete dayalı iş bölümünün biçim değiştirerek devam ettiği görülmektedir. Erkekler ekonomik üretime ve politik örgütlenmeye dönük beceri ve işlevleri yerine getirirken, kadınlar çocukların toplumsallaşmasına ve iş gücünün yenilenmesine dönük işlevleri yüklenmeye devam etmiştir (Acar, 1989). Toplumsal yapıda bu değişimler olurken, kadının toplumsal kuralları ve rolleri belirleyen ve bireylerin kendi benliklerine yabancılaşmasına neden olan en önemli etken olan dinlerdeki üstün konumu da ortadan kalkmıştır. Ataerkil dinlerin ortaya çıkışı ile birlikte kadının statüsündeki düşüş hızlanmaya başlamış ve ortaya çıktıkları dönemde toplumsal ilişkileri düzenleme işlerini üstlenen tüm tek tanrılı dinler, kadını anne ve eş olarak tanımlamış, kadın ve erkek arasında kesin bir hiyerarşi kurmuştur (Usluer, 2000; Akalın, 2002). Bütün bu gelişmelerin sonucunda kadınlar eski konumlarına göre, siyasi, dini ve iktisadi yaşamın her alanında kayıplara uğramışlardır. Kadınlar bunlardan korunabilmek için bir karşı kültür ve alışılmış sosyal pratiklerin dışında pratikler geliştirerek karşı koymaya çalışmışlardır (Akalın, 2002; Çıtak 2008:29). İngiltere’de 18. yüzyılda buhar makinesinin bulunuşu ile insan gücünün sınırlılıklarından uzak mekanik düzenlemeler insan organlarının önüne geçmiş ve bu durum tüm üretim sürecini baştan aşağı değiştirmiştir. Üretimde el emeğinin yerine makine kullanıldığı için daha nitelikli malzeme üreten fabrikalar kurulmaya başlanmıştır (Rüstemzade, 1987). O dönemlerde de en önemli maliyet işgücü maliyeti olduğundan önce çalışma süreleri acımasızca uzatılıp, daha sonra da ücretlerin olabildiğince düşürüldüğü görülmektedir. Durum böyle olunca, sayıları gittikçe çoğalan işçi aileleri gün geçtikçe dayanılmaz hal alan ekonomik sıkıntılardan kurtulabilmek amacıyla tüm aile fertleriyle birlikte çalışarak gelir kazanmak zorunda kalmıştır (Rüstemzade, 1987). Böylece geleneksel olarak tarım kesiminde, evlerde kurulu tezgâhlarda ve ağırlıklı olarak dokuma işlerinde ya da fabrika niteliği taşımayan küçük atölyelerde çalışan kadınlar geniş bir biçimde fabrika niteliğindeki sanayi kuruluşlarında istihdam edilmeye başlanmıştı (Makal, 2001). Sanayi Devrimi’ni müteakip erkekler toprak işleme veya çiftçilik dışında fabrika ve büro işlerinde; kadınlar da mürebbiyelik veya hizmetçilik dışında büro ve fabrika işlerinde çalışmaya başlamışlardır. Böylece kadınlar, çalışma hayatlarını işçi sıfatıyla üretime katılarak ve az da olsa elde ettikleri gelir ile aile bütçesine katkıda bulunarak sürdürmeye başlamışlardır (Rüstemzade, 1987; Çıtak 2008:30).
Yüklə 405,56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|