Amaliy matematika fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN
VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETINING JIZZAX FILIALI
AMALIY MATEMATIKA FAKULTETI
KOMPYUTER ILMLARI VA DASTURLASHTIRISH
KAFEDRASI
DASTURLASH ASOSLARI FANIDAN MUSTAQIL ISHI

Bajardi: 181-23 guruh talabasi Qaxarov Suhrob

Tekshirdi: Kayumov Oybek Achilovich

Mavzu: Algoritmlar kutubxonasi.Sonli hisoblash funksiyalarining kutubxonasi

I. Kirish.
1.1. Mavzuning dolzarbligi;
1.2. Mavzuning maqsad va vazifalari;
II. Asosiy qism.
2.1.Algoritmlar kutubxonasi haqida;
2.2.Sonli hisoblash funksiyalarining kutubxonasi afzalliklari;
III. Yakuniy qism
3.1. Xulosa;
3.2. Foydalanilgan adabiyotlar;
I .Kirish
1.1.Mavzuning dolzarbligi
Algoritmlar kutubxonasi, dasturlash va kompyuter ilmi sohasida keng foydalaniladigan bir ma'lumotlar to'plami. Ushbu kutubxona, algoritmlar va dasturlashda amalga oshiriladigan turli turdagi algoritmlarni, funksiyalarni, ma'lumot tuzilmalarini, o'zaro aloqalarni va boshqa qo'llanishlarini o'z ichiga oladi. Dasturchilar, algoritmlar kutubxonasidan foydalanib, qayta ishlanishga to'g'ri keladigan algoritmlarni topish, o'rganish va ularni o'z dasturlarida qo'llash imkoniyatiga ega bo'ladi. Algoritmlar kutubxonasi, dasturchilar uchun qulayliklar taqdim etadi va ularga dastur yozish va ma'lumotlar bilan ishlashda yordam beradi.
1.2. Mavzuning maqsad vazifalari;
Algoritmlar kutubxonasining asosiy maqsadi, qayta-qayta ishlanishga to'g'ri keladigan, to'g'ri va samarali algoritmlarni taqdim etishdir. Bu kutubxonalarda, amaliyotda qo'llaniladigan bilimlar, matematika, statistika, kriptografiya, optimallashtirish, jadval ma'lumotlar, grafiklar va boshqa dasturlashning turli sohalariga oid ma'lumotlar mavjud. Sonli hisoblash funksiyalari kutubxonasining asosiy vazifalariga esa:Sonlar bilan hisob-kitob operatsiyalarni bajarish: bunda qo'shimcha, ayirish, ko'paytirish, bo'linish, daraja olush, ildiz olish va boshqa amallar kiritiladi.

2. Qavs va modullar ustida ishlash: sonlar modulini olish, sonning qavsini aniqlash va boshqalar hisob-kitobining asosiy amallarini bajargan holda mavjud.

3. Trigonometrik funksiyalar: sinus, kosinus, tanjens va boshqalar hisob-kitobini olib borish uchun.
4. Ramzlar va raqamlar ustida ishlash: ramzlar sonlarni almashtirish, raqamlar ustida ishlash, onlik va ikkilik tizimlarga o'tkazish va boshqalarga o'z xosiyatlari bo'lmagan turlar hisoblarini bajardigan usullar.
Umuman, kutubxonalarning maqsadi, kodni qisqartirish va qulay bo'lish, bir-necha marta qayta ishlatiladigan amallarni birlashtirish va iste'molchilar uchun yordamchi algoritmlar va funksiyalarni taqdim etishdir.
II.Asosiy qism
2.1. Algoritmlar kutubxonasi haqida;
Algoritm kutubxonasi- bu matematik va hisoblash muammolarining keng doirasiga samarali va ishonchli echimlarni taqdim etish uchun mo'ljallangan raqamli hisoblash funktsiyalari to'plami. Kutubxona turli xil raqamli amallar, jumladan, arifmetika, hisob-kitoblar, chiziqli algebra, optimallashtirish va statistik tahlilni o'z ichiga olgan, lekin ular bilan cheklanmagan holda, keng qamrovli algoritmlar to'plamini taklif etadi.Algoritmlar ishlash, aniqlik va ko'p qirralilikka qaratilgan bo'lib, ularni ilmiy hisoblash, muhandislik, ma'lumotlarni tahlil qilish va raqamli hisoblar muhim bo'lgan boshqa sohalarda foydalanishga moslashtiradi. Kutubxona foydalanuvchilarga algoritmlarni o'z ilovalariga osongina integratsiyalash uchun yuqori darajadagi interfeysni taqdim etadi, bu uzluksiz integratsiya va foydalanish qulayligini ta'minlaydi.Bundan tashqari, kutubxona platformadan mustaqil bo'lishi uchun yaratilgan bo'lib, uni turli xil hisoblash muhitlarida ishlatishga imkon beradi. Ishonchlilik va mustahkamlikni ta'minlash uchun algoritmlar qat'iy sinovdan o'tkaziladi va tasdiqlanadi, bu esa foydalanuvchilarga ishlab chiqarilgan natijalarga ishonchni beradi.Umuman olganda, algoritm kutubxonasi o'z ilovalari uchun mustahkam va samarali raqamli hisoblash imkoniyatlarini izlayotgan tadqiqotchilar, muhandislar va ishlab chiquvchilar uchun qimmatli manba bo'lib xizmat qiladi. Turli xil isbotlangan algoritmlarni taklif qilish orqali kutubxona foydalanuvchilarga murakkab raqamli muammolarni ishonchli va aniqlik bilan hal qilish imkoniyatini beradi. Algoritmlar kutubxonasi turli dasturlash tillariga moslab yaratilishi mumkin. Masalan, Python, Java, C++, C#, JavaScript, MATLAB, R va boshqa dasturlash tillarida algoritmlar kutubxonasi mavjud. Ulardan C++ tilida, algoritm kutubxonasining standart hisobi, "Algorithm" nomi bilan

"algorithm" kutubxonasi bilan birlashtirilgan bo'lib, bu kutubxona C++ Til Dasturiy Kitobiga kiradi, lekin uning funksiyalari har bir standart C++ dasturida mavjud bo'ladi.Bu kutubxona C++ tilining asosiy kutubxonalari (STL) qismiga kiradi va ko'p umumiy ma'lumotlar ishlatishning osonligi va sodda qo'llanilishi bilan ajralib turadi. C++ dasturlashda umumiy mashhurlikka ega bo'lgani uchun, ko'p dasturchilar bu kutubxonadan foydalanishni xohlaydilar.

2.2.Sonli hisoblash funksiyalarininng kutubxonasi afzzalliklari
Sonli hisoblash funksiyalarining kutubxonasi, matematik va dasturlash sohasida juda keng qo'llaniladigan bir kutubxonadir. Ushbu kutubxona, sonlarni hisoblash va ulardan foydalanish uchun kerak bo'lgan algoritmlarni o'z ichiga oladi. Quyidagi mavzular kutubxonaning asosiy qismiga kiradi:
Arifmetik amallar: Kutubxona, sonlarni qo'shish, ayirish, ko'paytirish va bo'lish amallarini o'z ichiga oladi. Misol uchun, ikki sonni qo'shish uchun "qo'shish(a, b)" funksiya, ayirish uchun "ayirish(a, b)" funksiya mavjud.
Trigonometriya: Trigonometrik funksiyalar, masalan, sin, cos, tan, cot, sec va csc funksiyalari, kutubxonaga kiritilgan sonlarni hisoblash uchun mavjud.
Matematikali funksiyalar: Eksponensial, logarifmik, stepen, kub ildiz funksiyalari va hokazo, matematikali funksiyalarni hisoblash uchun kutubxonada metodlar mavjud.
Geometriya: Geometrik amallar, masalan, kvadrat, radius, perimetrlar va yuzlarni hisoblash uchun kutubxonada funksiyalar mavjud.
Statistika: Statistik hisob-kitoblarni o'rganish uchun kutubxona foydalaniladi. Bu, o'rta qiymatni hisoblash, dispersiyani topish, regressiya analizi, tartibdagi statistika va boshqalar kabi funksiyalarini o'z ichiga oladi.
Kriptografiya: Kriptografiya uchun kerak bo'lgan algoritmlar va funksiyalar kutubxonada joylashgan. Ushbu funksiyalar, kriptografiya protokollari, parolni shifrlash, elektron imzolar va boshqa kriptografiya operatsiyalariga yordam beradi.
Bu faqat asosiy mavzular degan ma'noni anglatmaydi. Sonli hisoblash funksiyalari kutubxonasi juda keng bo'lib, boshqa bir qancha mavzularni o'z ichiga oladi, masalan, simmetrik va asimmetrik shifrlash, matritsalar, veroyatlilik va statistik analiz, optimallashtirish algoritmlari, signal ishlovchilari va hokazo.

III. Yakuniy qism

3.1. Xulosa;
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, ushbu algoritm kutubxonasi va sonli hisoblash funksiyalarining kutubxonalari raqamli hisoblash muammolarini hal qilish uchun mustahkam asos bo'lib, ishlab chiquvchilarga ilg'or ilmiy va muhandislik ilovalari talablariga ishonch va aniqlik bilan javob beradigan algoritmlarning boy to'plamidan foydalanish imkoniyatini beradi.

3.2. Foydalanilgan adabiyotlar;

1. poe.com
2. //fayllar.org
3. Ziyouz.com https://n.ziyouz.com