Alkanlar ve Alkenler

Alkanlar ve Alkenler

Alkanlar

Alkanların Sentezi

Würtz Sentezi

İki alkil halojenürün sodyum metaliyle reaksiyonu sonucunda elde edilir.

Grignard Sentezi

Grignard Sentezi

Alkilbromürler susuz eter çözücüsü içerisinde Mg metali ile tepkimeye girerek Grignard bileşiği adı verilen bileşikler oluşur.

Alkanların Tepkimeleri

Yanma:

• Bir çok alkan bu şekilde yakıt olarak kullanılır.

• Metan: doğalgaz

• Propan: tüpgaz

• Bütan: çakmak gazı

• Benzin: hidrokarbon karışımı

Halojenlenme

Halojenlenme

Bir yada daha fazla hidrojenin halojenle yer değiştirme tepkimesidir.

Bir çok halohidrokarbon çözücü bu yolla elde edilir.

Alkil halojenürler

Bir yada birden fazla hidrojenin halojenle yer değiştirdiği alkanlardır.

Genel Formül: R−X şeklindedir.

R: herhangi bir alkil

X: halojen (F, Cl, Br, I)

Yapı ve adlandırma bakımından alkanlara benzer.

Alkil halojenürlerin özellikleri

Erime ve kaynama noktaları

Alkanlarınkinden daha yüksektir.

MA arttıkça yükselir.

Çözünürlük:

Suda çözünmezler

Alkan gibi apolar çözücülerde ve diğer alkil halojenürlerde çözünürler.

Alkil halojenürlerin sınıflandırılması

Halojenin bağlı olduğu karbona bağlı alkil (R-) grubu sayısına göre:

1 halojen: birincil (primer)

2 halojen: ikincil (sekonder)

3 halojen: üçüncül (tersiyer)

Bu gruplama diğer işlevsel gruplar için de geçerlidir.

Alkil halojenürlerin sınıflandırılması

Alkil halojenürlerin önemli tepkimeleri

Yerdeğiştirme tepkimesi

Alkenlerin Fiziksel Özellikleri

Fiziksel özellikleri alkanlarınkine benzer.

• Çözünürlük

Apolar çözücülerde çözünür

Suda çözünmez

Yoğunlukları, erime ve kaynama noktaları düşüktür. Fakat bu özellikler molekül boyutuna göre değişir.

Birden fazla çift bağı bulunan alkenler renkli bileşiklerdir.

Alkenlerin Geometrik İzomerleri

Alkenlerin Elde Edilmesi

1) KOH’ın alkoldeki derişik çözeltisi, alkil halojenürlerle tepkimeye sokulursa alken oluşur.

2) Komşulu dibromürler, asetik asit içerisinde Zn-tozu ile tepkimeye sokulursa alken oluşur.

2) Komşulu dibromürler, asetik asit içerisinde Zn-tozu ile tepkimeye sokulursa alken oluşur.

3) Alkoller, derişik sülfürik asit katalizörlüğünde ısıtılırsa alken elde edilir (dehidrasyon).

3) Alkoller, derişik sülfürik asit katalizörlüğünde ısıtılırsa alken elde edilir (dehidrasyon).

Alkenlerin Tepkimeleri

• Katılma Tepkimesi

Çift bağ koparak yerine birşeyler katılır.

Alkenlerin Tepkimeleri

• Hidrojenlenme

Katalizör eşliğinde bir çift bağa 1 mol H2 katılır. Ürün bir alkandır.

Hidrasyon

• Hidrasyon

Su katılması tepkimesidir.

Bir karbon –H, diğeri –OH alır.

Ürün bir alkoldür.

Az miktarda asit katalizör olarak kullanılır.

Markovnikov Kuralı

• Markovnikov Kuralı

Çift bağa su katılırken karbonlardan hidrojeni fazla olana –H, az olana –OH bağlanır.

Hidrohalojenlenme

• Hidrohalojenlenme

Alkene HF, HCl, HBr, HI katılımı

Markovnikov kuralı burada da geçerlidir.