Algilanan risk ve tüketiCİ etnosentrizm eğİLİMİNİn yerli marka cep telefonlarina yöneliK

37

Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi

Mustafa Bilgehan Kutlu | Hakan Kağnıcıoğlu

Cilt 3 . Sayı 1. Nisan 2017

Tablo 3. (Devam) Ölçek güvenirlikleri

Ölçek

Madde Açıklama

Cronbach α

Sosyal risk

s1

Arkadaşlarımla birlikteyken yerli marka cep telefonu 

kullanmaktan utanırım

0,924

s2

Yerli marka cep telefonu kullanırsam toplumda kendime 

güvenimi kaybedebilirim

 

s3

Yerli marka cep telefonu kullanımı çevremdekilere 

verdiğim imajı zedeler

 

Psikolojik 

risk

Ps1

Yerli marka cep telefonu kullanımı karakterimi 

yansıtmaz

0,687

Ps2

Yerli marka cep telefonu kullanmak bana göre değil

 

Ps3

Yerli marka cep telefonu kullanmak benliğime uygun bir 

davranış değildir

 

CETSCALE

et2

Yalnızca ülkemizde bulunmayan ürünler ithal 

edilmelidir

0,823

 

et7

Bence en önce, sonra ve her zaman Türk ürünleri gelir

 

 

et8

Türkler yabancı ürünler satın almamalıdır, çünkü bu 

Türk ekonomisine zarar verir ve işsizliğe neden olur

 

 

et9

Uzun vadede bana maliyeti daha fazla olsa da Türk 

malları satın almayı tercih ederim

 

 

et13

Yabancı malları satın alanlar ülkemizdeki işsizlikten 

sorumludurlar

 

 

et16

Gerçek bir Türk her zaman Türk ürünleri satın alır

 

Doğrulayıcı Faktör Analizi Yardımıyla Araştırmada Kullanılan 

Ölçeklerin Uyum ve Ayırma Geçerliliklerinin Değerlendirilmesi

Yapı geçerliliği ölçme aracının ölçülmek istenen özelliği doğru, 

dengeli ve yeterli ölçebilme gücüdür (Şimşek, 2012). Ölçme aracının 

yapı geçerliliği, uyum (convergent) ve ayırma (discriminant) geçer-

liliğinin değerlendirilmesi ile daha detaylı bir biçimde incelenmek-

tedir. Bunun için doğrulayıcı faktör analizinden yararlanılmaktadır 

(Mackenzie vd., 2011). Uyum geçerliliği için benzer yapılar arasında 

bir uyumun olduğu gösterilmelidir (Taşkın ve Akat, 2010). Bir yapıyı 

ölçen maddelerin uyum göstermesi ya da yüksek oranda ortak var-

yansı paylaşmaları uyum geçerliliği olarak adlandırılmaktadır (Hair 

vd., 2010). İyi bir uyum geçerliliği için Hair vd. (2010) üç koşul tav-

siye etmektedir;

---

38

Algılanan Risk ve Tüketici Etnosentrizm Eğiliminin Yerli Marka Cep Telefonlarına Yönelik Tutum Üzerinde Etkisi

•  Ölçek maddelerine ait faktör yükleri anlamlı ve 0,5 değerinin

üzerinde olmalı,

•  Yapılara ait güvenirlik (construct reliability-Fornell ve Larcker,

1981) değerleri 0,7 değerini aşmalı,

•  Ölçme modelindeki her yapının AVE (average variance extrac-

ted- Fornell ve Larcker, 1981) değeri 0,5’i aşmalıdır.

Ayırma geçerliliğinde ise yapılar arasında ayrışma olduğu doğ-

rulanmalıdır (Taşkın ve Akat, 2010). İki yapı arasında iyi düzeyde 

ayırma geçerliliği için, yapılar arası korelasyon değerlerinin, her bir 

yapının AVE değerinin karekökünden küçük olması önerilmektedir 

(Hair vd., 2010). 

Tablo 4. Ölçeklerin uyum geçerliliği

Ölçek

Madde

Standardized β

C.R.

AVE

Performans riski

per1

0,809

0,856

0,664

 

per2

0,811

 

 

 

per3

0,825

 

 

Sosyal risk

s1

0,878

0,922

0,798

 

s2

0,909

 

 

 

s3

0,893

 

 

Zaman riski

z1

0,803

0,903

0,757

 

z2

0,906

 

 

 

z3

0,897

 

 

Finansal risk

fin1

0,869

0,902

0,755

 

fin2

0,840

 

 

 

fin3

0,897

 

 

Fiziksel risk

fiz1

0,829

0,894

0,738

 

fiz2

0,866

 

 

 

fiz3

0,882

 

 

---

39

Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi

Mustafa Bilgehan Kutlu | Hakan Kağnıcıoğlu

Cilt 3 . Sayı 1. Nisan 2017

Tablo 4. (Devam) Ölçeklerin uyum geçerliliği

Ölçek

Madde

Standardized β

C.R.

AVE

Psikolojik risk

ps2

0,836

0,836

0,718

 

ps3

0,858

 

 

Tutum

t1

0,708

0,727

0,404

 

t2

0,569

 

 

 

t3

0,719

 

 

 

t4

0,522

 

 

CETSCALE

et2

0,583

0,815

0,428

 

et7

0,746

 

 

 

et8

0,801

 

 

 

et9

0,606

 

 

 

et13

0,566

 

 

 

et16

0,585

 

 

Tablo 4’te doğrulayıcı faktör analizi (Ki-kare/sd-2,030;RM-

SEA-0,046;RMR-0,053;SRMR-0,043;GFI-0,913;AGFI-0,889;N-

FI-0,921;CFI-0,958) sonucunda elde edilen ölçek maddelerine ait 

faktör yükleri verilmektedir. Tüm faktör yükleri p<0,001 düzeyin-

de anlamlı ve 0,5 değerinden yüksektir. Bunun yanında yapılara ait 

güvenirlik değerleri (C.R.) 0,7’yi geçmektedir. Risk ölçeklerinin tü-

münün AVE değerleri 0,5’in üzerinde hesaplanmaktadır. Tutum ve 

CETSCALE ölçeklerinin uyum geçerliliği açısından zayıflığı olduğu 

görülmektedir.

Tablo 5. Ayırma geçerliliği ve yapılar arası korelasyonlar

 

Tut.

Per.

Sos.

Zam. Fin.

Fiz.

Psi.

CETSCALE

Tutum

0,64

 

 

 

 

 

 

 

Performans

-0,37 0,82

 

 

 

 

 

 

Sosyal

-0,18 0,29

0,89

 

 

 

 

 

Zaman

-0,24 0,59

0,17

0,87

 

 

 

 

Finansal

-0,32 0,62

0,23

0,58

0,87

 

 

 

Fiziksel

-0,20 0,40

0,35

0,41

0,52 0,86

 

 

Psikolojik

-0,21 0,44

0,56

0,38

0,44 0,37 0,85

 

CETSCALE

0,14

0,13 -0,14

0,18

0,13 0,10 -0,12

0,65

---