Adiabatik proses



Yüklə 12,83 Kb.
tarix06.02.2018
ölçüsü12,83 Kb.
#26302

Adiabatik proses. Puasson tənliyi.

Adiabatik proses zamanı verilən sistemlə ətraf mühit arasında istilik mübadiləsi olmur. Bu halda sistem nə xaricdən istilik almır və nə də xaricə istilik vermir.

Ona görə də dQ=0 olur və Termodinamikanın Ι qanununa görə

dU+dA=dQ=0

və ya

Buradan da

dU=-dA (1)

(1) ifadəsindən görünür ki, adiabatik prosesdə xarici qüvvələrə qarşı görülən iş maddənin daxili enerjisinin azalması hesabına olur.

P=const olduqda qazın həcminin dV qədər genişlənməsi zamanı görülən elementar iş aşağıdakı kimi təyin olunur:

(2)

İdeal qazın daxili enerjisi isə



və ya

Bu ifadənin hər tərəfinin diferensiallasaq, onda



(3)

olur.


(2) və (3) ifadələrini (1) – də yerinə yazsaq, onda alarıq:

(4)

(4) tənilyindəki mənfi işarəsi göstərir ki, adiabatik prosesdə həcmlə temperaturun dəyişmələrinin işarələri bir – birinin əksidir, yəni qaz kütləsi adiabatik genişlənərsə, o soyuyur, əksinə sıxılırsa, qaz qızır.

İdeal qazın hal tənliyini diferensiallasaq, onda:

(5)

olur.


(4) – dən dT – ni tapıb (5) – də yerinə yazsaq aşağıdakını alarıq:

(6)

və ya


Burada (1 mol üçün), (sabit təzyiqdəki molyar istilik tutumudur) və adiabatik göstərici adlanır.

Sadə əməllərdən sonra: və bunun hər tərəfini - yə bölsək, alarıq:

və ya


Hər tərəfi inteqrallasaq:



olur:

və ya


(7)

Burada - Puasson əmsalı adlanır.

Bu ifadə Puasson və ya P və V dəyişənləri arasındakı adiabat tənliyi adlanır. (7) tənliyindən T → V və yaxud T →P arasında əlaqə yaratmaq olar. Bunun üçün qazın hal tənliyindən P və ya V – ni tapıb (7) – də yerinə yazsaq alarıq:

Yəni, - da yerinə yazsaq



və ya

bu ifadə adiabatik genişlənən qazın həcmi ilə tem – u arasındakı asılılıqdır.

bu tənlik isə adiabatik proses üçün qazın təzyiqi ilə tem – u arasındakı asılılığı göstərir.

P və V – nin asılılığı adiabatik (izotermik) proses üçün diaqramması hiperbola əyrisini verir. (şəkil 1)








V

V1 V2

Qeyd etmək lazımdır ki, təcrübədə dəqiq adiabatik və izotermik proses yoxdur. Təcrübədə gedən bütün real hadisələr həmin proseslər arasında baş verir.






Yüklə 12,83 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə