Magistrantların XV Respublika Elmi konfransı, 14-15 may 2015-ci il
2
TƏŞKİLAT KOMİTƏSİ
E.B.Hüseynov (Sədr)
Rektor
R.S.Məmmədov (Sədr müavini)
Elm və innovasiyalar
üzrə prorektor
Q.N.Atayev
Qiyabi, distant və əlavə təhsil üzrə prorektor
N.R.Namazov
Humanitar məsələlər üzrə prorektor
F.A.Zeynalov
Ümumi işlər
üzrə prorektor
N.İ.Hacıyev
İqtisadi məsələlər üzrə prorektor
A.B.Baxşəliyev
Tarix və coğrafiya fakültəsinin dekanı
S.S.Həmzəyeva
Filologiya fakültəsinin dekanı
S.A.Xəlilov
Mühəndislik fakültəsinin dekanı
Z.Q.Hüseynov
Riyaziyyat fakültəsinin dekanı
M.M.Muradov
Kimya və biologiya fakültəsinin dekanı
T.Ə.Əhmədova
Fizika və elektroenergetika fakültəsinin
dekanı
A.Y.Yəhyayeva
İqtisadiyyat fakültəsinin dekan əvəzi
F.İ.Məmmədov
Elektromexanika kafedrasının müdiri,
AMEA-nın müxbir üzvü
N.M.Kazımov
İnformasiya və kompüter texnikası kafedrasının
müdiri
N.H.Talıbov (Məsul katib)
Doktorantura
və magistratura şöbəsinin
müdiri
İ.G.Paşayev
Tələbə Elmi Cəmiyyətinin elmi rəhbəri
E.B.Gülməmmədov
Tələbə Gənclər Təşkilatının sədri
Magistrantların XV Respublika Elmi konfransı, 14-15 may 2015-ci il
4
I BÖLMƏ
FĠZĠKA VƏ ELEKTROENERGETĠKA
SABĠT CƏRƏYAN MAġINLARINDA FIRÇALARIN HƏNDƏSĠ NEYTRALDAN
SÜRÜġMƏ HALININ TƏDQĠQĠ
Məmmədxanov Y.A.
Sumqayıt Dövlət Universiteti
Sabit cərəyan maşınlarında yüklənmə zamanı maqnit neytralı həndəsi neytraldan müəyyən bucaq
qədər yerini dəyişmiş olur. Generator rejimində işləyərkən onların həndəsi neytralda yerdəyişməsi
lövbərin fırlanma istiqamətində olur. Bu zaman lövbər intiqal mexanizmi tərəfindən hərəkətə gətirilir,
onun
elektrik dövrəsinə müəyyən R omik müqaviməti qoşulur ( Şəkil 1). Lövbərdən
I
2
cərəyanı axır.
Şəkil 1. SCM yüklənmə zamanı
lövbərinin mənzərəsi
Əlavə qütbü olmayan SCM-da yüklənmə zamanı fırçaların kollektor üzərində qığılcımsız işləməsi
üçün onların həndəsi neytraldan maqnit neytralının dönmə bucağı qədər çevirmək lazım gəlir. Fırçalar
neytraldan yerini dəyişərkən lövbərin
F
2
m.h.q-i bir-birinə perpendikulyar olan iki toplanana ayrılır. Yəni
lövbərin uzununa
F
qütb oxu boyunca və
q
F
eninə həndəsi neytral boyu lövbərin
F
2
m.h.q fırçaların
xətti istiqamətində yönəlmiş olur. Bu xətt lövbər dolağının iki qonşu paralel budaqlarının sərhəddi
adlanır.
Lövbərin cüt qütblər üzrə təsir qüvvələri uzununa:
)
2
/(
2
)
2
/(
2
2
a
I
N
F
(1)
ѐeninə
)
2
/(
)
2
/
(
)
2
/(
2
2
a
I
p
N
F
q
(2)
+
+
+
+
+
+
-
F
2
I
2
F
n
S
U
F
2
N
a
I
2
2
Lövbərin maqnit
zəncirəsi
+
I
