A avloniy nomidagi xalq ta‟limi muammolarini o„rganish va istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot instituti

Texnikaviy bilim, murakkab texnologiyalarni egallash qobiliyati 
ma’naviy barkamollik bilan, mustaqil tafakkur bilan birga borishi kerak"
1
,
deb hisoblaydi.
Matematika fani oʻquvchi va talabalar uchun aql gimnastikasi 
boʻlsa, chizmachilik fani esa ularning fazoviy tasavvuri va tafakkurini 
rivojlantirishda boshqa fanlardan oʻzining ustunligi hamda koʻlami 
kengligi bilan ajralib turadi.
Ma‟lumki, harqanday ixtiro qilinayotgan buyumning turli grafik 
tasvirlari chiziladi, mustahkamliligi va chidamliligi faqat uning 
geometriyasi orqali matematik modellash yoʻli bilan aniqlanib, sinovdan 
oʻtkaziladi.
Demak, chizmachilik 
va 
geometriya fanlari bir-biri 
bilan 
chambarchas bogʻlangan ekan. Shu boisdan oʻquvchilar, geometriya

---

fanini yaxshi oʻzlashtirib olganlaridan soʻng, chizmachilik fanini yuqori 
saviyada oʻzlashtira olishlariga imkon tugʻiladi. Shunda kelajakda yosh 
avlodlarimizdan buyuk konstruktorlar chiqishi mumkin.
Chizma - mavjud davlat standart talabida barcha qonun-qoidalarga 
rioya qilib ma‟lum geometrik yasashlar koʻlami qoʻllanilib, chizma 
asboblari yordamida biror maqsadni koʻzlab bajariladigan tasvir 
hisoblanadi.
Tasvir - biror buyum shaklini tekis yuza yoki hajmli sirt ustiga 
qalam, mix (tigʻ), siyoh, boʻyoq kabilarda chizib, qirib bajariladigan 
chizma, rasm, fotografiya kabilar hisoblanadi.
Koʻrinishni qirqim bilan birlashtirish. Koʻp hollarda detalning shaklini 
faqat koʻrinish yoki qirqim bilan aniqlash mushkul boʻladi. Shuningdek ham 
koʻrinishni ham qirqimni alohida-alohida chizish ortiqcha. Shuning uchun 
bitta tasvirda ham koʻrinish ham qirqimni birlashtirib tasvirlash orqali 
maqsadga erishish mumkin. Bunday qilishga standart ruxsat etadi.
Avval frontal, gorizontal va profil qirqimlar koʻrib chiqilgan boʻlib, 
ular