7-kasapoglu-fatalism



Yüklə 205,24 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/8
tarix26.11.2017
ölçüsü205,24 Kb.
#12520
  1   2   3   4   5   6   7   8


Abdurrahman KASAPOĞLU 

 

 

 

Hikmet Yurdu Yıl:1, S.1, (Ocak-2008) ss.87-107 

 

87 


 

KUR’AN AÇISINDAN FATALİZM 

-İnkârcıların Bir Tutumu Olarak Kadercilik- 

Abdurrahman KASAPOĞLU

 

 



ÖZET

Fatalizm, insanın bulunduğu her zaman ve mekânda ortaya çıkabilen bir düşün-

ce biçimidir. Kur’an’da fatalist anlayışın bilgisizlikten kaynaklandığı açıklanmış-

tır. Fatalist anlayış geliştiren kimseler, gerçeği değil, kendilerini geçici olarak ra-

hatlatacak  bir  çıkış  yolunu  tercih  etmişlerdir.  Sorumluluktan  kaçabilmek  için, 

hiçbir güç ve etkinliğe sahip olmadıklarını ileri sürmüşlerdir. Fatalizme yönelen 

inkârcılar,  mü’minlerin  kader  inancını  dillerine  dolayarak  alaycı  bir  tavır  sergi-

lemişlerdir. Yüce Allah, inkârcıları fatalizmden vazgeçirmek için, gerçek bilgi ve 

kanıtlara  uygun  düşünmeye  çağırmıştır.  Arzu  ve  eğilimleri  doğrultusunda  tah-

minlerde bulunmamalarını istemiştir.  



Anahtar Kelimeler: Kader, kadercilik, savunma mekanizması. 

Abstract

Fatalism in the Holy Quran 

Fatalism is a type of convention which occurs in all conditions that human kind 

exists  in.  In  Quran,  it  is  explained  that  fatalist  convention  stems  from  illeteracy 

and ignorance. Those who develope fatalist convention prefers not the real way-

out  but  the  temprory  one  which  make  them  relax.  To  run  away  from 

resposibility,  they  claim  that  they  do  not  have  power  and  effectivity.  Fatalist 

deniers  perform  a  humiliating  behavior  towards  the  muslims’  fate  belief.  Allah 

(The  Greatest),  in  order  to  deter  them  from  denying  fatalism,  called  deniers  to 

think with regard to real knowledge and evidences. He doesn’t want them to live 

on only suppositions and assumptions resulting from their egos and tendencies. 



Keywords: Fate, fatalism, defence mechanism



Giriş 

Gerçek anlamda kadere inanan bir Müslüman, iyi ve kötü ne varsa bunla-

rın  hepsinin  Allah’ın  takdiri  ve  yaratması  ile  gerçekleştiğini  kabullenir.  Fakat 

kadere  inanmanın,  insanın  sorumluluğunu  yok  saymak  anlamına  gelmediğinin 

bilincindedir. O, kaderi bahane ederek sorumluluktan kaçmak tarzında bir anla-

yış geliştirmenin Kur’an’a uymayacağının farkındadır. Kendi iradesinin varlığını 

                                                 

 İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tefsir Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. 




Kur’an Açısından Fatalism 

 

 

 

Hikmet Yurdu Yıl:1, S.1, (Ocak-2008) ss.87-107 

 

88

ve  sorumlu  olduğunu  kabul  ederek,  bu  iradenin  üzerinde  de ilâhî  iradenin  bu-



lunduğuna iman ederek tutarlı ve dengeli bir dünya görüşü oluşturur. 

Kur’an’a göre, mutlak irade sahibi olan Allah, insana da irade vermiş ve 

onu sorumlu tutmuştur. Birçok âyette insanın özgür irade sahibi olduğunu vur-

gulamıştır.

1

 Aynı şekilde Kur’an’da Allah’ın mutlak iradesini açıklayan âyetlere 



yer verilir.

2

 Bu kanıtlar doğrultusunda mü’min birey, Allah’ın mutlak iradesine 



inanarak,  kendi  iradesinin  ve  sorumluluğunun  da  bilincinde  olarak  dengeli  bir 

kader anlayışı geliştirmelidir. 

Fakat  bazı  insanlar,  kendi  irade  ve  sorumluluklarını  bir  yana  bırakarak, 

her şeyi Allah’ın iradesine bağlamayı tercih etmişlerdir. Tarihin her döneminde 

ve her toplumda bu tür bir inancı benimseyenler var olagelmiştir. Hatta Müslü-

man toplumlar bile dinlerinin temel kaynaklarını doğru anlayamamaktan ya da 

hiç öğrenememekten dolayı “cebriyeci” diye nitelen bir anlayış geliştirmişlerdir. 

Düşünce tarihinde, insanın iradesini hesaba katmadan her şeyi Tanrının iradesi-

ne bağlayan fatalizm anlayışına sık sık rastlanmıştır. 

Kur’an,  reddettiği  kötü  karakter  örneklerini  genellikle  inkârcı  kimseler 

arasından seçmiştir.

3

 Fatalist yani cebriyeci anlayış geliştiren kimselere de Mek-



keli  müşrikleri  örnek  göstermiştir.  Araştırmamızda  Mekkeli  müşriklerin  fatalist 

anlayışlarını  tasvir  eden  âyetleri  inceleyeceğiz.  Ayrıca,  incelememize  açılım  ka-

zandırması  bakımından  felsefî  düşüncede  fatalizmin  yerine  ve  İslâm  düşünce 

tarihinde  ortaya  çıkan  cebriyeci  yaklaşıma  değineceğiz.  Yine  fatalizmi  tercih 

eden insanların psikolojik yapılarına ışık tutacağını düşündüğümüz bazı savun-

ma  mekanizmalarını  ele  alacağız.  Değerlendirme  bölümünde  bu  savunma  me-

kanizmalarıyla  fatalist  düşünce  arasında  nasıl  bir  ilişki  olduğunu  göstermeye 

çalışacağız. 



1. Felsefede Fatalizm 

Fatalizm kelimesinin aslı, ezelî değişmez söz anlamına gelen “Fatum”dur. 

Yazgıcılık/fatalizm,  yaşamda  olup  biten  her  şeyin  önceden  doğaüstü  bir  gücün 

istenciyle  belirlendiği;  önceden  belirlenmiş  olan  alınyazısının  değişmeyeceği 

                                                 

1

 Nisâ, 4/110-111; Ra’d, 13/11; Ankebût, 29/40; Rûm, 30/41; Şûrâ, 42/20; İnsan, 76/3. 



2

 Enbiyâ, 21/23; Kasas, 28/68; Hadîd, 57/22; Burûc, 85/16. 

3

 Yusuf Işıcık, Kur’an’ı Anlamada Temel İlkeler, Esra Yayınları, Ankara, 1997, 87. 




Yüklə 205,24 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə