4. Bitta tirqishli to‘siqdagi Fraungofer difraksiyasi Yorug‘lik difraksiyasi

REJA:

1. Yorug‘lik difraksiyasi

2. Gyuygens – Frenelprintsipi.
3.Oddiy to‘siqlardagi Frenel difraksiyasi

4.Bitta tirqishli to‘siqdagi Fraungofer difraksiyasi

Yorug‘lik difraksiyasi

Yorug‘likning to‘siqlarni aylanib o‘tish hodisasi yorug‘likning difraktsiyasi deb ataladi. Optikada, bu hodisa yorug‘likning geometrik soya sohalariga kirishini bildiradi.

Yorug‘lik difraktsiyasini o‘rganish mohiyati faqat yorug‘lik va soya oralaridagi o‘tkinchi (oraliq) sohani o‘rganish bilan cheklanmaydi. Difraktsiya nazariyasi to‘lqin nazariyasini geometrik optika qoidalari bilan muvofiqlashtirish imkonini beradi.
Gyuygens – Frenelprintsipi. Difraktsiyaning aniq nazariyasi juda murakkabdir. Shu sababli, Gyuygens-Frenel printsipiga asoslangan taqribiy usullar katta ahamiyatga ega bo‘ladi.
Gyuygens printsipiga asosan, AV to‘lqin frontining har bir nuqtasini ikkilamchi sferik to‘lqinlar manbai deb hisoblash mumkin (138 - rasm).

138 – rasm. Ikkilamchi sferik to‘lqinlar manbalarining hosil bo‘lishi.

Frenel esa, bu printsipga, ikkilamchi to‘lqinlar o‘zaro ta’sirlashib interferentsiya manzarasini hosil qilishi mumkin, degan fikrni qo‘shimcha qildi.

M₁ yorug‘lik manbaini ixtiyoriy yopiq s sirt bilan o‘raymiz (139 - rasm).


139 – rasm. ds sirtli yorug‘lik manbai.

ds sirt elementining hosil qilgan tebranishining R nuqtaga siljishi quyidagiga teng bo‘ladi:
, (1)
bu yerda A₀ – ds elementdagi tebranish amplitudasi, r – ds elementdan R nuqtagacha bo‘lgan masofa, k(j) – og‘ish koeffitsienti, R yo‘nalish bilands yuzaga o‘tkazilgan normalorasidagijburchakka bog‘liq kattalik. bo‘lganda dir. R nuqtadagi natijaviy tebranish superpozitsiya printsipiga asosan
, (2)
ga teng.
Bu ifoda Gyuygens-Frenel printsipining analitik ifodasidir. Bu ifoda orqali hisoblar bajarish katta qiyinchilik tug‘diradi. Shu sababli, Frenel tomonidan taklif etilgan, soddalashgan usullarni ko‘rib chiqamiz.