30 oktyabr Ümumdünya Repressiya Qurbanları Günü İşgəncədən qurtuldular



Yüklə 104,78 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix25.06.2018
ölçüsü104,78 Kb.
#51123


 

                                               

                                                                                                 

 

 

 

 

                       30 oktyabr – Ümumdünya Repressiya Qurbanları Günü 

           

İşgəncədən qurtuldular 

Qeyb oldular, qeyb oldular 

Yüksəldilər, yüksəldilər 

Cənnətdə rahət buldular. 

 

 

 

 

                                                         Bakı-2017 


Ağayev İ. Əlabbas Müznib : həyatı, yaradıcılığı, əsərlərindən seçmələr. - Bakı : 

Elm, 2003. - 376 s. : foto.  

Filologiya elmləri doktoru İslam Ağayevin oxuculara təqdim etdiyi bu kitab XX 

əsrin əvvəlləri və sovet hakimiyyəti illərində bir şair, publisist, naşir, tərcüməçi və 

ədəbiyyatşünas alim kimi fəaliyyət göstərmiş və hər iki rejimin siyasi 

repressiyalarına məruz qalmış Əlabbas Müznibin həyat və yaradıcılığı barədə 

monoqrafik tədqiqatdan və seçilmiş əsərlərinin məcmuundan ibarətdir. 

 

Atilla İ. Hüseyn Cavidin həyatı və taleyi = The poet of century. - Bakı : Adiloğlu, 

2009. - 177 s. : foto rəng.  

Bu kitab başda Azərbaycan türk şairi Hüseyn Cavid olmaqla, sovet quruluşunun  

və Stalinin bilavasitə rəhbərliyi altında həyata keçirilən Azərbaycan represiya 

qurbanlarına-Azərbaycan şəhidlərinə ithaf olunur.  

 

Atilla İ. Hüseyn Cavid: Mərd olun mərd ölün. - Bakı : Qanun, 2010. - 288 s. : foto, 

tablo. 


Stalin epoxası və siyasətinin qurbanları barəsində qəmli bir dastanı xatırladan bu 

kitabda Cavidlərin və başqa namuslu və vicdanlı sovet adamlarının ağrılı-acılı 

həyatı işiqlandırılır. Qəddar və amansız bir quruluşda yaşamış insanların tarixi 

faciələri kitabından bəzi səhifələr varaqlanır. 



 

Ələkbərli N. Ə. Bir ömrün rəngləri : Səməd Mənsurun həyat və yaradıcılıq 

səhifələri. - Bakı : Elm, 2000. - 80 s. : foto. - kiril əlifbasinda.  

N. Ələkbərli bu tədqiqat araşdırmasında görkəmli şair, naşir, aktyor və dramaturq 

Səməd Mənsurun həyat və yaradıcılığından, ömrunun müxtəlif səhifələrindən, 

əsrin əvvəlində xalqımıza göstərdiyi əvəzsiz xidmətlərindən bəhs edir. 

 

Ələkbərli N. Ə. Mikayıl Rəfili : həyatı və yaradıcılığı. - Bakı : Qartal, 1998. - 100 

s. : fot. - kiril əlifbasında.  

Kitabda görkəmli tənqidçi, ədəbiyyatşünas, şair və tərcüməçi Mikayıl Rəfilinin 

zəngin, mübarizələrlə dolu ömür və yaradıcılıq yolundan bəhs edilir. Əsərdə ilk 

dəfə olaraq onun elmi-ədəbi irsi monoqrafik planda araşdırılır. 

 

Ələkbərli N. Ə. Üç budaq: Əhməd Cavad, Mikayıl Müşfiq, Almas İldırım. - Bakı : 

Şirvannəşr, 2007. - 224 s. : foto. 

Bu kitabda Azərbaycanın üç görkəmli şairinin-Əhməd Cavadın, Mikayıl Müşfiqin 

və Almas İldırımın portretləri ilə yanaşı, mənəvi və yaradıcılıq yaxınlıqları da əks 

olunmuşdur. 

 

Qəhrəmanlı N. Ə. Vətən və İstiqlal aşiqi Əli Yusif Qəhrəmanlı. - Bakı : Avropa, 

2010. - 285+12 s. : foto. - Əli Yusifin anadan olmasının 110 illiyinə həsr olunur. -  

Kitabda görkəmli şair, alovlu publisist və milli istiqlal uğrunda mübariz Əli 

Yusifzadənin (1900-1937) həyatı, fəaliyyəti və yaradıcılığı ilə bağlı monoqrafiya, 

habelə əlavələr şəklində poetik və publisistik əsərləri daxil olunmuşdur. Kitabda Ə. 




Yusifzadənin poeziya, publisistika, ədəbi quruculuq, dil və əlifba sahəsindəki 

dəyərli xidmətlərinə, ilk Cümhuriyyətin ideoloji prinsiplərinin işlənib 

hazırlanmasında əhəmiyyətli roluna da nəzər salınmışdır. Kitabda Əli Yusifin 

şeirlərinin və məqalələrinin mühüm qismi ərəb əlifbasından transliterasiyada ilk 

dəfə təqdim olunub. Bu araşdırmada, Şuşadan çıxmış Yusifzadələr nəsli, xüsusən 

Əli Yusifin atası, məşhur müəllim, tərcüməçi və jurnalist Mirzə Cəlal Yusifzadə, 

Əlinin qardaşı professor Alim Yusifzadə haqqında da bilgi almaq mümkündür. 

 

Qurban T. Y. Həqiqət olduğu kimi. - Bakı : Adiloğlu, 2008. - 108 s. : foto. 

Kitabda ilk dəfə olaraq Mikayıl Rəfilinin fəaliyyəti indiyədək oxuculara məlum 

olmayan arxiv materialları əsasında göstərililr.   



 

Məmmədov K. Azərbaycan yazıçılarının həyatından dəqiqələr. - Bakı : Hədəf 

Nəşrləri, 2013. - 256 s. : foto. 

Kitabda ayrı-ayrı görkəmli şəxsiyyətlərin təkcə həyatından, əsərlərinin yaranması 

tarixindən, yaşadıqları dövrün hadisələri ilə əlaqəsindən danışılmamış, onların 

söylədikləri ibrətamiz orijinal kəlamlara da yer verilmişdir. Bu şəxsiyyətlərin 

arasında repressiya qurbanlarının da adı var. 

 

Məmmədova Ş. Anaların fəryadı. - Bakı : Gənclik, 2006. - 508 s. : foto.  

MTN-nin arxiv materialları əsasında yazılmış və Azərbaycan ictimaiyyətinə 

təqdim olunan bu kitab XX əsrin 20-50-ci illərində Azərbaycan qadınlarına qarşı 

repressiyanı əks etdirən, 2003-cü ildə nəşr edilmiş "Soyqırım analardan başlanır" 

kitabının davamıdır. Bu kitab repressiyaya məruz qalmış qadınların yaxınları üçün 

mənəvi dayaq, eyni zamanda tarixi həqiqətlərin oyanışına bir töhfədir.  

 

Nəbiyev B. Ə. Didərgin şair : Almas İldırımın yaradıcılıq yolu. - Bakı : XXI - 

YNE, 2005. - 120 s.  

Akademik B.Ə. Nəbiyevin ilk dəfə 1995-ci ildə işıq üzü görmüş bu əsəri 

Azərbaycan mühacirət poeziyasının görkəmli nümayəndələrindən biri, alovlu 

vətənpərvər Almas İldırım haqqında ilk kitabdır. Burada bolşevik rejiminin 

amansız təqiblərinə məruz qalıb dəfələrlə sürgün edilən, ölüm təhlükəsi qarşısında 

keçmiş imperiyanı tərk edib, nakam ömrünü qürbətdə başa vuran şairin ədəbi irsi 

onun Azərbaycanda, Dağıstanda, Orta  Asiyada, İranda,Türkiyədə nəşr edilmiş 

əsərləri əsasında tədqiq olunmuşdur. Ədəbiyyat və İncəsənət arxivində qorunan, 

digər məxəz və mənbələrdə səpələnmiş materiallardan faydalanan araşdırıcıilk dəfə 

olaraq Almas İldırımın müfəssəl elmi tərcümeyi-halını yazmış, onun sənətkarlıq 

axtarışlarını təhlil etmişdir. Müəllif latın qrafikalı, Azərbaycan əlifbası ilə yenidən 

nəşrə hazırlayarkən ilk nəşrdəki bəzi qüsurları aradan qaldırmış, əlavə və düzəlişlər 

etmişdir. 



 

Nəbiyev B. Ə. Əhməd Cavad. - Bakı : Ozan, 2004. - 128 s. 

Tanınmış alim və ədəbiyyat tənqidçisi, akademik Bəkir Nəbiyevin bu kitabı 

görkəmli Azərbaycan şairi, 1937-ci ilin repressiya qurbanlarından olan Əhməd 



Cavad haqqında ilk tədqiqatlardan biridir. Şairin qısa, lakin çox məzmunlu, 

ibrətamiz həyat və yaradıcılıq yolu əsərdə mənbələr əsasında xülasə edilmiş, onun 

Azərbaycan lirikasının nadir inciləri sayılan şeirləri, poemaları təhlil olunmuşdur.     

 

Nəzmi Ə. Əhməd Cavad dünyası : poema. - Bakı : Nurlan, 2006. - 160 s.  

Bu kitab müəllifin oxucularla beşinci görüşüdür. Kitabda böyük Azərbaycan şairi 

Əhməd Cavad haqqında tarixi həqiqətləri əks etdirən poema oxucuların 

müzakirəsinə verilir. 



 

Soyqırım analardan başlanır . - Bakı : Vətən, 2003. - 224 s.  

Oxuculara təqdim edilən bu kitab sovet cəza orqanlarının 20-50-ci illərdə 

Azərbaycanda törətdikləri kütləvi repressiyaların qurbanı olmuş Azərbaycan 

qadınlarının siyahılarından ibarətdir. 

 

Ulutürk X. R. Mənim tanrım gözəllikdir... . - Bakı : Elm, 2009. - 248 s. : foto.  

Kitab Azərbaycan ədəbiyyatının klassiki, mənzum dramaturgiyamızın banisi 

Hüseyn Cavid haqqında  Xəlil Rzanın memuarlarından seçmələr əsasında 

hazırlanmışdır.  

 

Vəzirova L. Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin publisistikası. - Bakı : Nərgiz, 2003. - 

180 s. : şək.  

Filologiya elmləri namizədi L.O.Vəzirovanın "Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin 

publisistikası" adlanan əsəri zəngin ədəbi, elmi materiallar əsasında yazılıb 

 

Kitablarda 

 

Almas İldırım (1907-1952) // Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı : dərslik. - Bakı : 

Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2007. – C.2. - S. 418-426.  



 

Əhmədov B. Almas Yıldırım // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. 3 cilddə : 

dərslik. - Bakı : Apostrof, 2010. - C. 2. - S. 388-394.  

 

Əhmədov B. Tağı Şahbazi Simürğ // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. 3 cilddə 

: dərslik. - Bakı : Apostrof, 2010. - C. 2. - S. 90-93.  

 

Əhmədov B. Yusif Vəzir Çəmənzəminli // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. 3 

cilddə : dərslik. - Bakı : Apostrof, 2010. - C. 2. - S. 176-184.  

 

Əhmədov B. Hacı Kərim Sanılı // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. – Bakı : 

2010. – S.86-90. 

 

Ələkbərli N. Ə. Almas Yıldırım  // Üç budaq. - Bakı : Şirvannəşr, 2007. – S.5-89.  

 

Ələkbərli N. Ə. Əhməd Cavad // Üç budaq. - Bakı : Şirvannəşr, 2007. – S.5-89.  




 

Ələkbərli N. Ə. Mikayıl Müşfiq // Üç budaq. - Bakı : Şirvannəşr, 2007. – S.90-

142.  


 

Əlioğlu M.  Bədii nəsrimizdə tarixi roman // Darıxan adamlar. 2 cilddə. - Bakı : 

Təhsil, 2009. – C.1. - S. 496-534. – Məqalədə tarixi romanlar ustaları Məmməd 

Səid Ordubadi və Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin yaradıcılıqları təhlil olunur. 

 

Əlioğlu M.  Klassik nəsrimizin bəzi ənənələri // Darıxan adamlar. 2 cilddə. - Bakı : 

Təhsil, 2009. – C. 1. - S. 284-309. – Məqalədə repressiya qurbanları Yusif Vəzir 

Çəmənzəminli, Böyükağa Talıblının yaradıcılığı da qeyd olunmuşdur. 

 

Əlioğlu M.  Nəsrimizdə qadın azadlığı problemi : 30-cu illər // Darıxan adamlar. 2 

cilddə.  - Bakı : Təhsil, 2009. – C.1. - S. 367-380. – Məqalədə digər yazıçılarla 

yanaşı repressiya qurbanları olmuş Seyid Hüseyn və Qantəmirin yaradıcılığına da 

toxunulur. 

 

Kənan A. Ağlaya-ağlaya sevdiyim yazıçı : Süleyman Sani Axundov // XX əsrdə 

repressiyaya məruz qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 219-226. 

 

Kənan A. Azərbaycan himninin müəllifinin faciəsi : Əhməd Cavad // XX əsrdə 

repressiyaya məruz qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 7-21.  



 

Kənan A. Bahar gecəsinə gedən yol : Tağı Şahbazi Simurq // XX əsrdə 

repressiyaya məruz qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 57-66.  



 

Kənan A. Bir ailənin faciəsi : Seyid Hüseyn // XX əsrdə repressiyaya məruz 

qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 142-151.  



 

Kənan A. Birinci Türkoloji Qurultayın qurbanı : Hənəfi Zeynallı // XX əsrdə 

repressiyaya məruz qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 109-116.  

 

Kənan A. Əliüseyn Dağlı kimdir? // XX əsrdə repressiyaya məruz qalanlar. - Bakı 

: Azərnəşr, 2011. - S. 180-189.  



 

Kənan A. Əsəri əlindən alınmış tənqidçi : Əli Nazim // XX əsrdə repressiyaya 

məruz qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 92-108.  



 

Kənan A. Faciəli rolların qəhrəmanının faciəsi : Abbas Mirzə Şərifzadə // XX 

əsrdə repressiyaya məruz qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 74-82.  



 

Kənan A. "Koroğlu"nu erməniyə verməyən alim : Vəli Xuluflu // XX əsrdə 

repressiyaya məruz qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 83-91.  



 


Kənan A. Qara taleyin dastanı : Almas İldırım // XX əsrdə repressiyaya məruz 

qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 227-234.  



 

Kənan A. Qəribə taleli alim : Salman Mümtaz // XX əsrdə repressiyaya məruz 

qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 48-56.  



 

Kənan A. Öz-özünü yandıran şair : Mikayıl Müşfiq // XX əsrdə repressiyaya 

məruz qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 31-47.  



 

Kənan A. Pyatiqorskidə həbs edilən yazıçı : Hacıbaba Nəzərli // XX əsrdə 

repressiyaya məruz qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 152-159.  

 

Kənan A. Repressiyanın sonuncu qurbanlarından biri : Yusif Vəzir Çəmənzəminli 

// XX əsrdə repressiyaya məruz qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 117-128.  



Kənan A. Səhnəmizin ilk repressiya qurbanı : Ülvi Rəcəb // XX əsrdə repressiyaya 

məruz qalanlar. - Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 67-73.  



 

Kənan A.Vətənə qayıdış : Hüseyn Cavid // XX əsrdə repressiyaya məruz qalanlar. 

- Bakı : Azərnəşr, 2011. - S. 22-30.  

 

Kərimov İ.  Ruhulla Fətullah oğlu Axundov - Sidqi Ruhulla (1886-1969) // 

Azərbaycan teatr tarixi. - Bakı : Elm, 2008. - S. 570-574.  



 

Tağı Şahbazi (1889-1938) // Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı : dərslik. - Bakı : Bakı 

Universiteti nəşriyyatı, 2007. – C.1. - S. 71-73.  



 

Təhmasib M. Ədib-alim : Yusif Vəzir Çəmənzəminli haqqında // Məqalələr. - 

Bakı : Elm, 2005. - IV fəsil = Yazıçı və folklor. - S. 140-147. - İlk dəfə "Ədəbiyyat 

və incəsənət" qəzetinin 1967-ci il 12 dekabr tarixli nömrəsində dərc edilmişdir. 

 

Yaqublu N. Abbas Mirzə Şərifzadə //Ağrılı ömürlər. –Bakı : Yazıçı, 1990. – 

S.185-210. 

 

Yaqublu N. Ayna Sultanova //Ağrılı ömürlər. –Bakı : Yazıçı, 1990. – S. 211-228. 

 

Yaqublu N. Əhməd Cavad //Ağrılı ömürlər. – Bakı : Yazıçı, 1990. – S. 229-267. 

 

Yaqublu N. Heydər Hüseynov //Ağrılı ömürlər. –Bakı : Yazıçı, 1990. – S.21-90. 

Yaqublu N. Ruhulla Axundov //Ağrılı ömürlər. –Bakı : Yazıçı, 1990. – S.133-184. 

 

Yaqublu N. Salman Mümtaz //Ağrılı ömürlər. –Bakı : Yazıçı, 1990. – S.91-132. 

 

Yusif Vəzir Çəmənzəminli (1887-1943) // Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı : 



dərslik. - Bakı : Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2007. – C.1. - S. 118-133.  

 

Yusif Vəzir Çəmənzəminli // Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı : dərslik. - Bakı : 

Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2007. – C.2. - S. 321-324.  

 

Dövri mətbuatda 

 

Abdulla M. Ruhun repressiyası : Azərbaycan Yazıçılar Birliyi - 75 // Respublika. - 

2009. - 12 iyul. - S. 7. ; 14 iyul. - S.11. ; 15 iyul. - S.7.  

Bayramoğlu A. Oqtay Sadıqzadənin sürgün xatirələri : repressiya qurbanları // 

Azərbaycan. - 2011. - 4 mart. - № 50. - S. 6.  



Bayramoğlu A. Umgülsümün "Qala xatirələri" və şeirləri // Ulduz. - 2011. - № 9. 

- S. 9-12.  



Cəfərov F.  37-ci ilin repressiya qurbanlarından biri: arxiv sənədlərinin dili ilə : 

Hüseyn Cavid -130 // Respublika. - 2012. - 13 oktyabr. - № 230. - S. 6.  



Dünyaminqızı Q. Birinci və sonuncu türk senzoru : Mirzə Şərif Mirzəyev: 

Görəsən, həyatımın sonuna kimi xalqımın qərəzsiz hissəsinə konkret faktlarla 

sübut edə bilərəm ki, mən düşmən deyiləm // Kaspi. - 2016. - 8-9 mart. - № 41. - S. 

15.  


Dünyaminqızı Q. İnsanların qorxduğu səs... : ədəbiyyatşünas Hənəfi Zeynallı 

haqqında  // Kaspi. - 2014. - 9 oktyabr. - № 164. - S. 12.  



Əhmədalılar T. İkili illərin şərəfzadələri : 1935-də Xalq artisti, 1937-də "Xalq 

düşməni" olmuş A.M.Şərifzadə  // Mədəniyyət. - 2012. - 12 dekabr. - № 90. - S. 

15.  

Əhmədov B. Ədəbiyyat və repressiya ; xarakteri, genezesi və yanaşma meylləri // 

Azərbaycan. - 2012. - № 3. - S. 176-186.  



Əliyev Y. Repressiya - bəşəriyyət əleyhinə törədilmiş vəhşilik aktı : ADR-90 // 

Xalq qəzeti. - 2008. - 25 may. - S. 8.  



Əliyev Z. Repressiya yellərindən keçən sənət yolu : Məhəmməd Əmin 

Rəsulzadənin oğlu Azər Rəsulzadə və nəvəsi Rais Rəsulzadə haqqında // 

Mədəniyyət. - 2014. - 31 yanvar. - № 8. - S. 12.  

Əliyeva İ. Bir insan haqqında yalan və həqiqət : repressiya qurbanlarından Hənəfi 

Zeynallı haqqında // Azərbaycan. - 2010. - 19 iyun. - № 130. - S. 6.  



Əliyeva İ. Fəaliyyətinə "əhsən", özünə düşmən dedilər : repressiya qurbanı 

Məhəmməd Həsən Hacınski // Azərbaycan : qəzet. - 2015. - 15 mart. - № 59. - S. 

6.  

Əliyeva İ. Haqsızlığa ölümü ilə üsyan etdi : alim-filosof Heydər Hüseynov 

repressiya illərində // Azərbaycan. - 2012. - 9 avqust. - № 176. - S. 4.  



Əliyeva İ. Həyatı gülləyə tuş gəldi : repressiya qurbanları  // Azərbaycan : qəzet. - 


2015. - 5 mart. - № 51. - S. 10.  

Əliyeva İ. Həyatı odlar içində keçib : repressiya // Azərbaycan. - 2012. - 12 

sentyabr. - № 203. - S. 10. ; 11 sentyabr. - № 202. - S.11.  



Əliyeva İ. 41 yaşında ölümünə fərman verildi : Ruhulla Axundov haqqında : 

Repressiya qurbanları // Azərbaycan : qəzet. - 2015. - 4 avqust. - № 165. - S. 5.  



Əliyeva İ. Nikbin nəğmələrində siyasi motivlər "tapdılar" : Azərbaycanın ilk 

peşəkar qadın pianoçusu repressiya qurbanı oldu // Azərbaycan. - 2012. - 28 

avqust. - № 190. - S. 7.  

Əliyeva İ. O, xalqın düşməni deyil, böyük sənətkarı idi : [Xalq artisti Abbas Mirzə 

Şərifzadə haqqında]  // Azərbaycan. - 2016. - 30 oktyabr. - № 240. - S. 4.  



Əliyeva İ. Onun maarifçilik fəaliyyəti antisovet təbliğatı kimi qələmə verildi : 

Gülarə İbrahim // Azərbaycan. - 2012. - 25 noyabr. - № 263. - S. 7.  



Əliyeva İ. Ölümə meydan oxuyan həqiqətlər : repressiya qurbanları // Azərbaycan.  

- 2017. - 27 iyul. - № 160. - S. 5.  



Əliyeva İ. Uydurulmuş cinayətin amansız cəzası : 1937-ci il repressiya 

qurbanlarından olan pedoqoq maarif komissarı Cuvarlinski haqqında // 

Azərbaycan. - 2012. - 16 sentyabr. - № 207. - S. 6.  

Əliyeva İ. Yarımçıq ömrün hekayəti : repressiya qurbanları Bəkir Çobanzadə // 

Azərbaycan. - 2012. - 2 sentyabr. - № 195. - S. 6.  



Əsədov B. Qırılmış ömür : repressiya qurbanları // Azərbaycan. - 2007. - 11 

oktyabr. - S.7.   



Əsgərov B. Maqadanın açılmamış arxivi : 1937-ci il repressiya qurbanları // 

Respublika. - 2010. - 23 oktyabr. - № 232. - S. 4. ; 7 noyabr. - № 244. - S.8. ; 6 

noyabr. - № 243. - S.8.  

Əsgərov B.  SSRİ-nin həbsxana və düşərgələr şəhəri : Maqadana 10 mindən çox 

azərbaycanlı sürgün olunub // Azərbaycan Müəllimi. - 2011. - 14 yanvar. - № 2. - 

S. 19. ; 28 yanvar.- № 4. - S. 21. ; 4 fevral. - № 5. - S. 21. ; 11 fevral. - №  6. - 

S.21.  


Əziz B. Repressiyaya məruz qalan alimlər : Bakı Dövlət Universiteti  // 

Azərbaycan. - 2009. - 1 oktyabr. - № 217. - S. 7. ; 2 oktyabr. - № 218 . - S. 5. -  

Azərbaycan Dövlət Universitetində çalışan, 1937-ci oldə repressiyaya məruz 

qalmış şəxslər. 



Fərəcov S.   Taleyinə sürgünlük yazılan ədib : Hitlerin kitabını oxuduğu üçün 

repressiya olunmuşdu // Mədəniyyət. - 2015. - 16 yanvar. - № 4. - S. 15.  



Fərəcov S. Mübariz ziyalı, folklorşünas və tərcüməçi : [folklorşünas, tərcüməçi 

Bəhlul Əfəndiyev (Behcət) haqqında] // Mədəniyyət. - 2016. - 19 fevral. - № 14. - 

S. 15.  

Fərəcova Z.  Dözümün daş sükutu : ədəbiyyatşünas-alim Salman Mümtaz 

haqqında // El. - 2012. - № 7. - S. 30-39.  




Haqsızlığın daha bir qurbanı : Cümhuriyyət tələbəsi Surxay Şahsuvarov da canını 

sovetlərdən qurtara bilməyib // Kaspi. - 2016. - 6 yanvar. - № 1. - S. 15.  



Xəlilzadə F. Günahsız müqəssirlər : şair, publisist, ədəbiyyatşünas Əlabbas 

Müznibin anadan olmasının 130 illiyi haqqında // Azərbaycan. - 2012. - 17 iyun. - 

№ 132. - S. 7.  

Xəlilzadə F. Günahsız Şuşalılar : repressiya qurbanları // Azərbaycan. - 2012. - 9 

dekabr. - № 275. - S. 7.  



Xəlilzadə F. İşıqlı ömrün qara bəxti : 37-ci illərdə repressiyaya məruz qalmış, şair, 

yazıçı və ədəbiyyatşünas alim Hacıkərim Sanılı haqqında // Azərbaycan. - 2012. - 

7 aprel. - № 74. - S. 7.  

Xəlilzadə F. Qara bəxtli, ağ fikirli Sanılı : Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 

Parlamentinin üzvü, şair, yazıçı, ədəbiyyatşünas alim Hacıkərim Sanılı haqqında  // 

Kaspi. - 2014. - 30 avqust. - № 138. - S. 7.  

Xəlilzadə F. Qara yelin apardığı - Əhməd Cavad : repressiya qurbanları // 

Azərbaycan. - 2007. - 6 may. - S.8.  



Xəlilzadə F. Repressiya dalğasının qurbanı : Azərbaycan Yazıçılar Birliyi - 75 // 

Azərbaycan. - 2009. - 30 yanvar. - S. 7.  



İrəvan xanlığı əzəli Azərbaycan torpağıdır : repressiya, soyqıqrım // Füyuzat. - 

2008. - № 2(40). - S. 49-51.  



İsayev Ə. Erməni fitvasının qurbanı : repressiya qurbanları // Azərbaycan. - 2008. 

- 1 aprel. - S. 5.  



İsayev Ə. Tarixin qan yaddaşı : repressiya qurbanları // Azərbaycan. - 2009. - 14 

aprel. - S. 6.  



Kənan A.  Müstəqilliyimizə imza atanın faciəsi : Azərbaycan Xalq 

Cümhuriyyətinin görkəmli dövlət xadimi, repressiyaya məruz qalmış Cavad bəy 

Məlikyeqanov haqqında // Füyuzat. - 2014. - № 3. - S. 12-18.  

Kənan A. Sürgünlərdə keçən ömür : Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, nasir, 

tərcüməçi Cəfər Bağırov haqqında // Respublika. - 2012. - 16 noyabr. - № 255. - S. 

6.  

Kənan A. Yeddi "günahkar" qardaşdan biri : repressiyaya məruz qalan Məmməd 

Ələkbərov haqqında // El. - 2011. - № 11. - S. 62-67.  



Qaliboğlu E. Aşıq sənətimizin Mirzə Bilalı : repressiya qurbanı Mirzə Bilal 

haqqında // Mədəniyyət. - 2008. - 5 mart. - S. 10.  



Qaliboğlu E. Repressiya 1937-72-ci illər // Mədəniyyət. - 2009. - 30 oktyabr. - №  

79. - S. 7.  



Qasımova M. Ölümə məhkum edilmiş talelər : repressiyanın qurbanı  Seyid 

Hüseyn  haqqında // Mədəniyyət. - 2009. - 23 aprel. - S. 14.  



Qəribov M. 1937-ci il repressiyası dövründə Azərbaycan ziyalılarının ölkədən 


sürgün edilməsində erməni kommunistlərin rolu // Füyuzat. - 2009. - № 5(49). - S. 

36-40.  


Quliyev V.  "Bəy Behbud" Səlim bəy Behbudovdur // Xalq qəzeti. - 2009. - 26 

aprel. - S. 7.  



Məmmədov M. Repressiya qurbanı Vəli Xuluflunun folklorşünaslıq fəaliyyəti // 

Ulduz. - 2012. - № 5. - S. 45-49.  



Nəzirli Ş. N.Nərimanov: "Heç kim güllələnməsin..."  // Xalq qəzeti. - 2012. - 19 

avqust. - № 185. - S. 4. ; 26 avqust. - № 189. - S.4.  



Nəzirli Ş. Məmməd Koxanın acı taleyi : 1937-ci il repressiya qurbanı // Xalq 

qəzeti. - 2006. - 26 noyabr. - S.8. .  



Nizamiqızı H. Çətin ömrün gündəliyi : Mədinə Qiyasbəyli // Mədəniyyət. - 2012. - 

17 avqust. - № 9. - S. 13.  



Nuriyev A.  Azərbaycan klassik ədəbiyyatının cəfakeş toplayıcısı : repressiya 

illərində Salman Mümtazın bir yük maşını həcmində əlyazmaları yandırılıb // 

Kaspi. - 2011. - 4 may. - № 74. – S. 12.  

Repressiya illəri mövzusunda konfrans // Kaspi. - 2017. - 20 may. - № 89. - S. 9.  

 

  



Rüstəmli A. Cəfər Cabbarlı repressiyalar məngəsində // Azərbaycan. - 2008. - № 

10. - S. 145-164.  



Sabiroğlu F. İki ölüm arasında  : repressiya illəri // Füyuzat. - 2009. - № 2. - S. 6-

13.  


Salmanlı R. Azadlıq fədaisi : repressiya qurbanı Qazanpapaq Məhəmməd 

haqqında // Azərbaycan. - 2016. - 14 yanvar. - № 8. - S. 7.  



Salmanlı R. Azadlıq mübarizi : Repressiya qurbanı - Hacıbaba Cəbiyev // 

Azərbaycan. - 2009. - 17 aprel. - S. 6.  



Salmanlı R. Bir ailənin faciəsi : 1937-ci il repressiyaya məruz qalmış Polad bəy 

haqqında // Azərbaycan. - 2010. - 13 aprel. - № 77. - S. 8.  



Salmanlı R. Bir ailənin faciəsi : represiya qurbanı Məhəmməd Qurbanov və onun 

ailəsi haqqında // Azərbaycan. - 2011. - 5 noyabr. - № 246. - S. 7.  



Salmanlı R. Çırağı söndürülən ocaqlar : repressiya qurbanları // Azərbaycan. - 

2012. - 4 noyabr. - № 246. - S. 7.  



Salmanlı R. Ermənilərin güdazına gedən müəllim : repressiya qurbanları // 

Azərbaycan. - 2014. - 2 mart. - № 46. - S. 7.  



Salmanlı R. Əvvəl varını aldılar... : repressiya qurbanlarından Soltan Əkbərov 

haqqında // Azərbaycan. - 2010. - 20 fevral. - № 40. - S. 7.  



Salmanlı R. Güllələnəndən 25 il sonra verilən bəraət : repressiya qurbanı Ədil 

Bədirbəyov haqqında // Azərbaycan. - 2011. - 9 oktyabr. - № 223. - S. 6.  



Salmanlı R. Güllələnəndən 77 il sonra arzuları çin olan alim : Vəli Xuluflu - 120  


// Azərbaycan. - 2014. - 13 iyun. - № 124. - S. 8.  

Salmanlı R. Günahsız müqəssir : repressiya qurbanı Əşrəf Bədirbəyov haqqında // 

Azərbaycan. - 2010. - 23 sentyabr. - № 207. - S. 6.  



Salmanlı R. Xalqının azadlığı üçün həyatından keçdi : repressiya qurbanları // 

Azərbaycan : qəzet. - 2015. - 6 sentyabr. - № 194. - S. 6.  



Salmanlı R. İstiqlal mübarizi : repressiya qurbanları : Gizli ölüm düşərgəsində 8 il 

yaşayıb sağ qayıdan doktor Cahangir Ağazadəni Bakıda güllələdilər // Respublika. 

- 2012. - 17 avqust. - № 183. - S. 5. ; 18 avqust. - № 184. - S.5.  

Salmanlı R. Qaçağın vəsiyyəti : Quruluxlu Əbdüləli : repressiya qurbanları // 

Azərbaycan. - 2016. - 10 iyul. - № 145. - S. 7.  



Salmanlı R. Məşəqqətli ömür : 1930-1937-ci illər repressiya qurbanlarından biri 

Ələsgər Şahbazov haqqında  // Azərbaycan. - 2009. - 24 sentyabr. -  211. - S. 7.  



Salmanlı R. "Sürgün edilib" adıyla Bakıda güllələndi : Repressiya qurbanları  // 

Azərbaycan. - 2015. - 8 fevral. - № 30. - S. 7.  



Salmanlı R. Ot kökü üstə bitər... // Azərbaycan. - 2009. - 14 noyabr. - № 255. - S. 

7.  


Salmanlı R. Ölüm kamerasında "ürəyi dayanan" şair : repressiya qurbanlarından 

olan Hacı Kərim Sanılı haqqında // Azərbaycan. - 2010. - 27 iyul. - № 160. - S. 4.  



Salmanlı R. Yarını aldılar, özünü də məhv etdilər : 1937-1938-ci illərin repressiya 

qurbanlarından biri Cabbar Məmmədəliyev haqqında // Azərbaycan. - 2014. - 15 

noyabr. - № 249. - S. 6.  

Sərvi S. "Şanlı nəsillərin yadigarıyam" : Rəfibəylilər nəsli Azərbaycan tarixində // 

El. - 2011. - № 5. - S. 2-13.  



Sərvi S. Ağlıma gəlməzdi kiç onu güllüləyəcəklər : repressiya qurbanı Xədicə 

Qayıbova haqqında // Hüquqi dövlət və qanun : Elmi-nəzəri, təcrübi aylıq jurnal. - 

2013. - № 8. - S. 69-72.  

Şərifli B. Almas İldırım günahı: Vətənə "can" deməsi... : repressiya qurbanları // 

Azərbaycan. - 2014. - 23 may. - № 107. - S. 7.  



Şərifli B. Gecə yarısı döyülən qapılar... : repressiya qurbanları // Azərbaycan. - 

2015. - 15 sentyabr. - № 201. - S. 7.  



Şərifli B. Sibirə qədər uzanan yol : ədəbiyyatşünas-alim Salman Mümtaz haqqında  

// Azərbaycan. - 2015. - 19 aprel. - № 82. - S. 6.  



Sərvi S. KQB-nin izlədiyi adam : ədəbiyyatşünas-alim Salman Mümtaz haqqında  

// El. - 2011. - № 2. - S. 40-44.  



Turan A. Seyid Hüseyn və Ümgülsüm Sadıqzadənin həyat dramı // Xalq qəzeti. - 

2016. - 13 dekabr. - № 276. - S. 7.  



Vahid T. Repressiyaya məruz qalan aşıqlar : Mirzə Bilal haqq aşığı idi, kimsə 

onun ruhunu satın ala bilməzdi // Mədəniyyət. - 2012. - 3 avqust. - № 56. - S. 15.  




 

 

Mövzuya həsr olunmuş bədii əsərlər 

 

Axundzadə D. Müşfiqli günlər. - Bakı : "XAN" nəşriyyatı, 2015. - 175 s. : foto. - 

("XAN" Xatirə Ədəbiyyatı ; VI kitab) 

Əziz oxucu, Dilbər Axundzadənin "Müsfiqli günlərim" xatirə əsərinin hər bir 

səhifəsində Müsfiqin həyat sevgisi hiss olunur. Əsərin bir maraqlı cəhəti də budur 

ki, Dilbər Axundzadə xatirələr içərisində də xatirələrə yer ayırıb, bu da o dövr üçün 

az xarakterikdir, əsərdə Müsfiqi yaxından tanıyan bir çox insanların da 

xatirələrindən söz açılır... 

Əfsəroğlu K. Bəraət  : hekayə : repressiya qurbanlarının xatirəsinə // Ulduz. - 

2006. - № 2. - S.65-68.  



 

Hüseyn M.  Yeraltı çaylar dənizə axır [səs yazısı]. - Bakı : "Avrasiya" Fondunun 

maliyyə dəstəyilə Azərbaycan Gözdən Əlillər Cəmiyətinin Bakı Tədris 

Müəssisəsinin Səsyazma studiyası, 2004. - 6 ak. - (Danışan kitabxana 

silsiləsindən). 

 

Hüseynov R. Cavidlər // Vaxtdan uca. – Bakı : İşıq, 1989. – S.151-362. 

Kamal R. Repressiya yuxuları : hekayə // Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - 20 yanvar. - 

№ 2. - S. 9.  

 

Qurbanov Ş. Sənsiz : 3 pərdəli drama. // Əsərləri. 3 cilddə. – Bakı : Azərnəşr, 



1968. – C.1. – S.91-145. – kiril əlifbası ilə. 

Qurbanov Ş. Sənsiz // Sənsiz : pyeslər, librettolar, hekayələr və şeirlər. – Bakı : 

Yazıçı, 1988. – 183-215. 

 

Qurbansoy F. Göylərin lacivərd ətəklərində : sənədli povest-kollaj. - Bakı : 

Qərənfil MMC, 2008. - 240 s. : foto. 

Görkəmli Azərbaycan şairi Mikayıl Müşfiqin həyat və yaradıclığının əsas 

mərhələlərini əhatə edən bu povest zəngin faktiki materiallar əsasında qələmə 

alınmışdır. Burada şairin bədii obrazı və dövrü sənədlərin dili ilə daha qabarıq 

şəkildə təqdim edilir.  

 

Rza X. (Ulutürk). Azərbaycan : Almas Yıldırıma ithaf olunur // Seçilmiş əsərləri. 

2 cilddə. - Bakı : Şərq-Qərb, 2005. - C.1. - S. 278.  



 

 

Rza R. Qızıl gül olmayaydı : poema // Seçilmiş əsərləri. 5 cilddə. – Bakı : Öndər, 

2005. – C.4. – S. 216-262. 

 



Sadıqzadə Q. Analar tək qalmasın. - Bakı : Şirvannəşr, 2009. - 312 s.  

Kitabda Azərbaycan qadınlarının müxtəlif çeşidli taleləri, onların rast gəldikləri 

haqsızlıq, biganəlik və bu kimi mənfi cəhətlərdən bəhs edən əsərlər toplanmışdır. 

Müəllif bu əsərlərin qəhrəmanları haqqında baş verən təəssüf doğuran hadisə və 

əhvalatları inandırıcı şəkildə oxuculara çatdıra bilər. A.P.Çexovun da bir neçə 

hekayəsi də müəllifin tərcüməsində kitaba daxil edilmişdir. Bu hekayələrin də 

mövzusu qadınların həyatından alınmışdır. 

 

Sadıqzadə Q. Mənim nakam qardaşım. - Bakı : Çaşıoğlu, 2002. - 286 s.  

Kitab müəllifin "Son mənzili Xəzər oldu"adlı iki hissədən ibarət sənədli-tarixi 

romanın davamı kimi maraqlıdır. Burada 1937-ci ildə repressiya qurbanları olmuş 

Seyid Hüseyn-Ümmügülsüm ailəsinin başsız qalmış övladlarının əzab-əziyyətli, 

məşəqqətli həyatından, çətinliklərə, məhrumiyyətlərə məğrurluqla dözməsindən, 

xüsusən ortancıl oğul, böyük istedad sahibi olan Cığatayın başına gətirilən 

ədalətsizliklərdən bəhs edilir. 

 

Sadıqzadə Q. Son mənzili Xəzər oldu : tarixi publisistik roman. I hissə. - Bakı : 

Gənclik, 1991. - 248 s. - kiril əlifbası ilə. 



 

Sadıqzadə Q. Son mənzili xəzər oldu. II hissə : Tarixi-publisistik roman. – Bakı : 

Boz oğuz, 1998. – 325 s. – kiril əlifbası ilə. 

 

Səfiyev N.   Nicat : Hekayələr. - Bakı : Adiloğlu, 2012. - 68 s. : il.  

Bu kitab müəllifin onuncu kitabıdır. "Nicat" toplusundakı hekayələrdə gənclərin 

sevgisindən, anaların müqəddəsliyindən, 1937-ci il repressiya qurbanlarının əzablı-

əziyyətli həyatlarından və digər mövzulardan bəhs olunur. 

 

 

 



Tərtibçi:                                                                                Sevil Əhmədova 

 

 



Ünvan:AZ-1022 Bakı şəh.,S.Vurğun küç.88; 

E-mail: info@clb.az 

URL:www.clb.az 

 

 

 



© F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası, 2017 

 

 

 

 

 


 

 

 



Yüklə 104,78 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə