3-mavzu so‘z birikmalarining turlari



Yüklə 12,47 Kb.
tarix28.11.2023
ölçüsü12,47 Kb.
#133261
5-mavzu 7-semestr


3-MAVZU
SO‘Z BIRIKMALARINING TURLARI

So'z birikmalari tuzilishiga ko'ra ikki turli bo'ladi:


1) sodda so'z birikmalari;
2) murakkab so'z birikmalari.
Ikki mustaqil so'zdan hosil bo'lgan birikmalar sodda so’z birikmalari hisobianadi. Masalan: shahar ko'chalari, bozor darvozasi, ertangi imtihon, tez yurmoq kabi.
Tarkibida ikkidan ortiq mustaqil so'z bo'lgan birikma murakkab so’z birikmasidir. Masalan, katta baland bino, yangi kalta gulli ko’ylak, qoraqosh go’zal qiz kabi.
So'z birikmalari hokim so'zning ifodalanishiga ko 'ra ikki turli bo'ladi:
1) otli birikma;
2) fe’lli birikma
Hokim so'z ot va otlashgan so'zlar, sifat, son, olmosh, ravish, modal so'z bilan ifodalansa, otli birikma hisoblanadi. Masalan, erta bahor, qiziqarli kitob, hammadan yaxshi, yugurishda birinchi, bolalarning barchasi kabi.
Hokim so'z fe'l va uning vazifadosh shakllari: sifatdosh, ravishdosh bilan ifodalansa, fe’lli birikma hisoblanadi. Masalan, kitob оqimoq, rasm chizmoq, ohista yurib, bozorda yura-yura, alamdan yig‘lay-yig‘lay, maktabda o'qiyotgan, kuz oftobida toblangan kabi.
어휘범주, 구 범주
다음 예문을 보겠습니다.
(A) 민수-가 빵-을 먹었다.
(B) [내 친구 민수]-가 [어제 산 빵]-을 먹었다.
(A)의 ‘민수’와 (B)의 ‘내 친구 민수’는 문장에서의 문법적 역할이 같습니다. 마찬가지로 ‘빵’과 ‘어제 산 빵’도 그렇습니다. 이처럼 명사와 명사구의 문법적 역할이 동일하므로 명사 단독으로 쓰이나 명사구로 쓰이나 모두 같은 문법적 범주라는 이야기입니다. 이와 관련해 명사는 원칙적으로 언제라도 명사구로 확장되어 쓰일 수 있다고 합니다.
따라서 (A)에서 ‘민수’, ‘빵’이라는 명사가 단독으로 쓰였지만, ‘민수’와 ‘빵’은 명사구 ‘내 친구 민수’, ‘어제 산 빵’과 같이 명사구와 같은 자격을 지니는 것으로 보아야 합니다. 다시 말해 얼핏 보면 그냥 명사인 것 같아도 내재해 있는 문법적 역할은 명사구라는 이야기입니다. 이는 생성문법에서 비롯된 생각으로, 생성문법에서는 어떤 어휘 범주 X가 단독으로 쓰여도 구 범주 XP와 같은 자격을 가지는 것으로 일관되게 기술합니다.
Yüklə 12,47 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə