1
2008-ci ildə Bakıda böyük özbək şairi və mütəfəkkiri 2008-ci ildə
Bakıda böyük özbək şairi və mütəfəkkiri ..................... abidəsi
açılmışdır. Mərasimdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və
Özbəkistan Prezidenti İslam Kərimov iştirak etmişdir. Nöqtələrin
yerinə hansı şairin adı yazılmalıdır?
a) Mir Heydər Xarəzminin b) Əhməd Yasəvinin c) Yusif Əmirin d)
Əlişir Nəvainin e) M.Fərabinin
2
Nəvai «Xəmsə»sinin misilsiz tarixi əhəmiyyəti ondadir ki, dahi şair
................ ədəbi dilinin əsasini qoymuşdur. Nəvai 1499-cu ildə
«Mühakimətül-lüğəteyn» (2 dilin mübahisəsi) əsərini yaqaraq ürki
dilini gözdən salanlara qarşi çixmişdir. Nöqtələrin yerinə hansı söz
yazılmalıdır?
a) qırğız b) urdu c) özbək d) türkmən e) başqırd
3
Nəvai zəmanəsinin hökmdarlarına xas olan bütün mənəvi eybəcərlikləri
Xosrovun simasinda tənqid etmiş, Fərhadin şəxsində isə ədəbiyyata
adil hökmdar və ideal qəhrəman gətirmişdir. Bu deyilənlər Nəvainin
hansı poemasına aiddir?
a) “Səbeyi-səyyarə” b) “Xosrovnamə” c) “Fərhad və Şirin” d)
“Fərhadnamə” e) “Xosrov və Şirin”
4
Cahanda hər kəsin bəlli işi var,
İşinə müəyyən bir vərdişi var.
Vərdişin yox isə çətin olur iş,
İş çox asan olur olunca vərdiş.
Həmin bu vərdişi mən qazananda,
Nə hökm eyləsəniz, eylərəm onda.
Bu misralar Nəvainin hansı qəhrəmanının dilindəndir?
a) Bəhramın b) Xosrovun c) Fitnənin d) Fərhadın e) Şirinin
5
Nəvainin poemasında o, çin xaqaninin oğludur. Atasi ona taxt-tac
təklif etdikdə bundan rəsmən boyun qaçırmasa da, düşünmək üçün vaxt
istəyir. Söhbət Nəvainin qələmə aldığı hansı qəhrəmandan gedir?
a) Bəhramdan b) Fərhaddan c) Gavədən d) Xosrovdan e)
Şapurdan
6
Nəvainin «Səbeyi-səyyarə» əsərində ov zamanı Bəhramın hünərini
qiymətləndirmədiyinə görə öz saçları ilə sarılıb səhraya atılan kənizin
adı nədir?
a) Dilaram b) Fitnə c) Güləndam d) Diləfruz e) Şiruyyə
7
Nəvainin “Səbeyi-səyyarə” əsərində göstərilir ki, ov zamanı Bəhramın
hünərini qiymətləndirmədiyinə görə Dilaramı öz saçları ilə sarıyıb
səhraya atırlar. Sonradan onu gətirmək üçün gedənlər Dilaramı səhrada
tapmayırlar. Bundan sonra Bəhram hansı hadisə ilə qarşılaşır?
a) Bəhram yenə də günlərini ovda keçirir b) Bəhram Fitnə ilə evlənir
c) Bəhram qonşu ölkələri istila etməklə məşğul olur d) Bəhram
yuxusuzluq xəstəliyinə tutulur e) Bəhram hakimiyyətdən əl çəkir
8
Mövlana Cəlaləddin Rumi neçənci illərdə yaşayıb-yaratmışdır?
a) 1207-1263 b) 1207-1273 c) 1217-1283 d) 1211-1273 e) 1217-
1263
9
Badam kimi gözlərinə, çıxıq almacıq yanaqlarına görə onu monqol
adlandıranlara cavab olaraq demişdir : «Məni özgə hesab etməyin. Mən
də bu eldənəm. Sizin şəhərinizdə evimi axtarıram. Düşmən üzlü isəm
də, düşmən deyiləm. Hindcə (farsca) danışsam da, əslim türkdür.» Bu
sözlər hansı şairə aiddir?
a) Yunis Əmrəyə b) Mövlana Cəlaləddin Rumiyə c) Əlişir Nəvaiyə
d) Aşıq Veysələ e) Molla Qasıma
10
«Mövlananın türkcə şeirlərinin çox az olmasına, demək olar ki,bütün
şeirlərinin və dünyada didaktik ədəbiyyatın şah əsəri olan
«Məsnəvi»sinin farsca yazılmasına baxmayaraq, əsərlərinin hamısı ruh
etibarilə türkcədir.» Cəlaləddin Rumi haqqında bu fikirlərin müəllifi
kimdir?
a) İ.Qaspıralı b) Yusif Akçura c) Ə.Gölpınarlı d) İ.Ortaylı e)
Y.Akpınar
11
“Oxumayan üçün heç bir şey yazılmamışdır”. Bu fikrin müəllif
kimdir? a) İ.Qaspıralı b) Mövlana Cəlaləddin Rumi c) Əlişir Nəvai
d) Namiq Kamal e) Əziz Nesin
12
XIV yüzildə şairə aid rəvayətləri toplayan Əhməd Əflaki «Mənaqibül-
arifin» əsərində şairin 1207-ci ildə Xorasanın Bəlx şəhərində anadan
olduğunu yazmışdir. Söhbət hansı türk şairindən gedir?
a) Yunis Əmrədən b) Aşıq Veysəldən c) Əlişir Nəvaidən d)
Mövlana Cəlaləddin Rumidən e) Molla Qasımdan
13
Gəl-gəl, yenə gəl!
Kim olursan-ol, yenə də gəl.
İstər xristian, istər məcusi, istər bütpərəst ol,
Bizim dərgahımız ümidsizlik dərgahı deyil,
Tövbəni yüz dəfə pozmuş olsan belə, yenə gəl!
Bu misralar hansı şairə məxsusdur? a)
Yunis Əmrəyə b) İ.Qaspıralıya c) Əlişir Nəvaiyə d)
M.Fərabiyə e) Mövlana Cəlaləddin Rumiyə
14
Şair məşhur alimlər nəsli olan Xətiboğullarından Bəhaəddin Vələd adlı
bir şəxsin ailəsində anadan olmuşdur. Uşaqlıq illəri Bəlxdə keçmişdir.
Daha sonra Bəhaəddin Vələd Bəlxi tərk etmiş, Nişapur, Bağdad,
Məkkə, Mədinə, Qüds, Şam, Hələb, nəhayət, Anadolu torpaqlarına
gəlmişdir. Burada hansı şairin ailəsindən danışılır? a) Yunis Əmrədın
b) Molla Qasımdan c) Əlişir Nəvaidən d) Aşıq Veysəldən e)
Mövlana Cəlaləddin Rumidən
15
“Sən varını-yoxunu, malını-mülkünü ver və bir qəlb al! Al ki, o qəlb
qəbirdə, o qapqara gecədə sənə bir işiq versin, nur versin.” Bu fikirləri
hansı türk şairi söyləmişdir?
a) Mövlana Cəlaləddin Rumi b) Nazim Hikmət c) Əlişir Nəvai d)
Qaracaoğlan e) Molla Qasım
16
Onun dünyagörüşünün yetkinləşməsində atasından sonra Seyid
Bürhanəddin Termezinin təlimi mühüm əhəmiyyət kəsb etmişdir. Şair
də atası Bəhaəddin Vələd kimi tanınmış bir alim olaraq ad çıxarmışdır.
O, hansı şairdir?
a) Qaracaoğlan b) Nazim Hikmət c) Əlişir Nəvai d) Mövlana
Cəlaləddin Rumi e) Molla Qasım
17
1. Şəfqət və mərhəmətdə günəş kimi ol.
2. Qüsurları örtməkdə torpaq kimi ol.
3. Dostluq və qardaşlıqda axar su kimi ol.
4. Təvazödə gecə kimi ol.
5. Hiddət və qəzəbdə ölü kimi ol.
6. Hər nə olursan ol, ya olduğun kimi görün, ya da göründüyün kimi ol
Mövlanaya məxsus bu fikirlərin hansında yanlışlıq var?
a) 2 və 4-də b) 1 və 4-də c) 3və 4-də d) 4 və 5-də e) 5 və 6-da
18
“Hiddət və qəzəbdə ölü kimi ol”, deyən şair Konyada ən böyük Altun-
aba mədrəsəsində dərs deməklə bərabər, camaat arasında alovlu
təsiredici vəz söyləyən, şəriət qanunları və hüquq məsələlərini idarə
edən bir xadim kimi şöhrət qazanmışdır. Bu hansı şairdir? a)
Qaracaoğlan b) Nazim Hikmət c) Əlişir Nəvai d) Mövlana Cəlaləddin
Rumi e) Molla Qasım
19
Ruminin ən məşhur əsəri «Məsnəvi»dir. .................... beytdən ibarət
«Məsnəvi» 6 cildlik bir poemadır. Nöqtələrin yerinə hansı bənddəki
rəqəm yazılmalıdır?
a) 23600 b) 24610 c) 25000 d) 25618 e) 27608
20
«Kim ki, səhər-axşam «Məsnəvi»ni oxusa, cəhənnəm odu ondan uzaq
olar. Mövlananın «Məsnəvi»si pəhləvi dilində yazılmış Qurandır». Bu
fikirlərin müəllifi kimdir?
a) İ.Qaspıralı b) Əbdülhəq Hamid c) Əziz Nesin d) Abdulla Cövdət e)
Əbdürrəhman Cami
21
Ən böyük əsəri «Divani-kəbir»dir (böyük divan). Bu divan 40 000
beytdən artıq, çoxu farsca, ərəbcə, az bir qismi türkcə və yunanca
şeirlər toplusudur. Divanda 2073 qəzəl, 1791 rübai vardır. Bu
deyilənlər hansı şairə aiddir?
a) Rudəkiyə b) Sədi Şiraziyə c) Əlişir Nəvaiyə d) Mövlana
Cəlaləddin Rumiyə e) Hafiz Şiraziyə
22
Mövlana Cəlaləddin Ruminin ən böyük əsəri «Divani-kəbir»dir
(böyük divan). Bu divan 40 000 beytdən artıq, çoxu farsca, ərəbcə, az
bir qismi türkcə və yunanca şeirlər toplusudur. Divanda ...............
qəzəl, 1791 rübai vardır. Nöqtələrin yerinə hansı bənddəki rəqəm
yazılmalıdır?
a) 2073 b) 1073 c) 1173 d) 1273 e) 3073
23
Mövlana Cəlaləddin Ruminin ən böyük əsəri «Divani-kəbir»dir
(böyük divan). Bu divan 40 000 beytdən artıq, çoxu farsca, ərəbcə, az
bir qismi türkcə və yunanca şeirlər toplusudur. Divanda 2073 qəzəl,
............ rübai vardır. Nöqtələrin yerinə hansı bənddəki rəqəm
yazılmalıdır?
a) 1073 b) 1791 c) 1173 d) 1273 e) 1373
24
Mövlana Cəlaləddin Ruminin ən böyük əsəri necə adlanır?
a) «Divani-səğir» b) «Divani-bəbir» c) «Divani-dəbir» d) «Divani-
kəbir» e) «Divani-səbir»
25
1210-1292-ci illərdə yaşayıb-yaratması güman edilən şair “Gülüstan”
əsərinin müəllifıdir. Bu şair kimdir? a) Rudəki b)
Sədi Şirazi c) Əlişir Nəvai d) Mövlana Cəlaləddin Rumi e) Hafiz
Şirazi
26
“Oxuduğuna əməl etməyən alim məşəl gəzdirən kora bənzər”. Bu fikrin
müəllifi kimdir? a) Hafiz
Şirazi b) Mövlana Cəlaləddin Rumi c) Əlişir Nəvai d) Sədi
Şirazi e) Rudəki
27
"Ağıllı adamın axmaq qarşısında susması təəccüblü deyildir. Çünki
nağara səsi tar səsinə, sarımsaq iyi ənbər qoxusuna həmişə üstün gələr."
Bu fikrin müəllifi kimdir? a) Hafiz Şirazi b)
Mövlana Cəlaləddin Rumi c) Əlişir Nəvai d) Rudəki e) Sədi
Şirazi
28
«Mənim bu möhtərəm dоst, bu sevgili şairimiz haqqında mütaliatım
dоğru isə, yəni kəsrəti-məhəbbətim mübaliğata sövq etməyirsə, deyə
bilərəm ki, Sabir əfəndi Şatоbriyandan ziyadə İran şairlərindən
Firdövsiyə və Türkiyə şairlərindən məşhur həcvgu Əşrəfə bənzər; hər
birindən guya bir hissə alıb təbində cəm etmişdir.» Mirzə Ələkbər
Sabiri fars şairi Firdovsiyə bərabər tutan bu Azərbaycan şairi kimdir?
a) C.Məmmədquluzadə b) F.Köçərli c) Salman Mümtaz d)
Abdulla Sur e) Abbas Səhhət
29
“İnsanlara münasibətin odla münasibətin kimi olsun. Çox yaxınlaşma
yanarsan, çox uzaqlaşma donarsan.” Bu fikrin müəllifi digər əsərləri ilə
yanaşı, "Bustan" əsərini də qələmə almışdır. Söhbət hansı şairdən
gedir? a) Hafiz Şirazidən b) Sədi
Şirazidən c) Əlişir Nəvaidən d) Rudəkidən e) Mövlana
Cəlaləddin Rumidən
30
C.Məmmədquluzadənin "Çay dəsgahı" əsərində Trubanın dilindən
söylənilən "Köç vaxtı səhərin şirin yuxusu, qoyar piyadanı yoldan
doğrusu" misralarının müəllifi hansı fars şairidir? a)
Hafiz Şirazi b) Rudəki c) Firdovsi d) Sədi Şirazi e) Mövlana
Cəlaləddin Rumi
31
XV əsrdə yaşamış özbək şairinin 4 divanından biri “Bədayiül-vəsət”
adlanır? Bu şair kimdir? a) Əhməd
Yasəvi b) M.Fərabi c) Yusif Əmir d) Əlişir Nəvayi e) Mir Heydər
Xarəzm
32
XV əsrdə yaşamış özbək şairinin 4 divanından biri “Nəvadirüş-şəbab”
adlanır? Bu şair kimdir? a) Əlişir
Nəvayi b) M.Fərabi c) Yusif Əmir d) Əhməd Yasəvi e) Mir
Heydər Xarəzm
33
XV əsrdə yaşamış özbək şairinin 4 divanından biri “Fəvaidül -kübar”
adlanır? Bu şair kimdir? a) Yusif
Əmir b) M.Fərabi c) Əlişir Nəvayi d) Əhməd Yasəvi e) Mir
Heydər Xarəzm
34
XV əsrdə yaşamış özbək şairinin 4 divanından biri “Ğərabüs-siğər”
adlanır? Bu şair kimdir? a)
Yusif Əmir b) M.Fərabi c) Mir Heydər Xarəzm d) Əhməd
Yasəvi e) Əlişir Nəvayi
35
1730-cu ildə şair ailəsində anadan olan …………… XVIII əsr
türkmən realist ədəbiyyatının banisi, böyük mütəfəkkir şairi, mövzu və
formasına görə yeni ədəbiyyatın yaradıcısı kimi şöhrət qazanmışdır. O,
mənşə etibarilə Ətrək bölgəsində yaşayan Gərgəz tayfasına mənsubdur.
Nöqtələrin yerinə hansı şair adı yazılmalıdır?
a) Bayram хan b) Məxtumqulu Fəraqi c) Mir Heydər Xarəzm d)
Əhməd Yasəvi e) Əlişir Nəvayi
36
Onun uşaqlığı saf və mənzərəli təbiətə malik Gürgəndə keçmişdir.
Şair Gürgənin füsunkar təbiətini belə təsvir edir:
Önündə uca dağ, başında duman,
Dənizdən güc alar yeli Gürgənin
Buludlar oynayar, çaylar kükrəyər,
Axar boz, bulanıq seli Gürgənin.
Söhbət kimdən gedir? a)
Bayram хandan b) Dövlətməmməd Azadidən c) Mir Heydər
Xarəzmdən d) Məxtumqulu Fəraqiqən e) Əlişir Nəvayidən
37
XVIII əsr türkmən realist ədəbiyyatının banisi, böyük mütəfəkkir şairi,
mövzu və formasına görə yeni ədəbiyyatın yaradıcısı kimi şöhrət tapan
Məxtumqulunun təxəllüsü nədir? a) Darabi b) Azadi c) Fəraqi d)
Nəvvadi e) Davadi
38
Onun atası Dövlətməmməd Azadi (1695-1760) klassik türkmən
ədəbiyyatının tanınmış şəxslərindən biri olmuşdur. O, “Behiştnamə”
və “Vəzi Azadi” adlı iki məşhur poemasında dini və əxlaqi görüşlərini
geniş təbliğ etmişdir. Şair ilk olaraq atasının işlədiyi məktəbdə oxumuş
və ondan dərs almışdır. XVIII əsr türkmən ədəbiyyatını təmsil edən bu
şair kimdir? a) Nurməhəmməd Əndəlib b) Qurbanəli Məğrubi c) Mir
Heydər Xarəzm d) Məxtumqulu Fəraqi e) Əvəztaqan
Katibi
39
Qonaq olub üç il yedim duzunu,
Gedirəm, əlvida, gözəl “Şirqazı”!
Sevdim sərt qışını, gülgün yazını
Gedirəm, əlvida, güzəl “Şirqazı”!
Haqqın dərgahına bağlıdır belim,
Səndə təlim aldım, açıldı dilim,
Yolumu gözləyir elatım-elim,
Gedirəm, əlvida, gözəl “Şirqazı”! Təhsil
aldığı Şirqazı şəhərini hansı türkmən şairi belə tərənnüm etmişdir? a)
Nurməhəmməd Əndəlib b) Məxtumqulu Fəraqi c) Mir Heydər Xarəzm
d) Qurbanəli Məğrubi e) Əvəztaqan Katibi
40
Qonaq olub üç il yedim duzunu,
Gedirəm, əlvida, gözəl “.............”!
Sevdim sərt qışını, gülgün yazını
Gedirəm, əlvida, güzəl “.............”!
Haqqın dərgahına bağlıdır belim,
Səndə təlim aldım, açıldı dilim,
Yolumu gözləyir elatım-elim,
Gedirəm, əlvida, gözəl “.............”!
Məxtumqulu Fəraqinin bu şeirində nöqtələrin yerinə hansı söz
yazılmalıdır? a)
Gurgəzi b) Nurgəzi c) Gorgəzi d) Durgəzi e) Şirqazı
41
Şairin həyatı daha çox mübarizə, kədər və möhnət içində keçmişdir.
Onun Mənli adında bir qızı sevməsinə baxmayaraq qızın atası şairin
kasıblığına görə bu sevgi qarşısında sədd çəkmiş və qızını varlı bir
oğlana vermişdir:
Ayrıldım qönçə gülümdən
O saçları sünbülümdən
Xoş avazlı bülbülümdən
Şirin güftardan ayrıldım.
Dağları var, başı çənli,
Buz bulaqlı, tər çəmənli
Eli-Güklən, adı Mənli
Nazlı dildardan ayrıldım. Burada
hansı türkmən şairindən danışılır?
a) Bayram хandan b) Dövlətməmməd Azadidən c) Məxtumqulu
Fəraqiqən d) Mir Heydər Xarəzmdən e) Əlişir Nəvayidən
42
Ayrıldım qönçə gülümdən
O saçları sünbülümdən
Xoş avazlı bülbülümdən
Şirin güftardan ayrıldım.
Dağları var, başı çənli,
Buz bulaqlı, tər çəmənli
Eli-Güklən, adı Mənli
Nazlı dildardan ayrıldım. XVIII əsr
türkmən ədəbiyyatının gözəl nümunələrindən sayılan bu misraların
müəllifi kimdir? a) Məxtumqulu
Fəraqi b) Dövlətməmməd Azadi c) Qurbandurdu Zəlili
d) Seyidnəzər Seydi e) Seydulla Seydi
43
XVIII əsr türkmən ədəbiyyatının bu görkəmli nümayəndəsi türkmən
tayfalarının birliyi uğrunda mübarizə aparmış, bu məqsədlə danışıqlar
aparmaq üçün bir sıra ölkələrə səyahət etmişdir. Onun Hindistana
getmək naminə atasından icazə istəməsi, əfqan hökmdarı Əhməd
şahla görüşmək arzusu, ........ bilavasitə türkmən xalqını yadelli
təcavüzlərdən qorumaq və xalqın birliyini təmin etmək məqsədi
daşıyırdı. Bu mübariz şair kimdir?
a) Seyidnəzər Seydi b) Dövlətməmməd Azadi c)
Qurbandurdu Zəlili d) Məxtumqulu Fəraqi e) Seydulla Seydi
44
Şair müxtəlif dövrlərdə Nadir şaha (1746) və Xivədə Nurəli xana
(1767) qarşı türkmənlərin qaldırdığı üsyanlarda iştirak etmişdir. Onun
qardaşları da türkmən xalqının birliyi, azadlığı uğrunda mübarizənin
önündə getmiş və canlarını bu yolda fəda etmişlər. Qardaşlarının
vaxtsız itkisini şair “Gəlmədi” şeirində məxsusi qələmə almışdır. Bu
hansı şairdir? a) Seyidnəzər Seydi b)
Dövlətməmməd Azadi c) Qurbandurdu Zəlili d)
Məxtumqulu Fəraqi e) Seydulla Seydi
45
Şair 1780-cı ildə vəfat etmiş, Şimali Xorasan ərazisində yerləşən
qəbirstanlıqda atası Dövlətməmməd Azadinin məzarı yanında dəfn
olunmuşdur. Bu şair kimdir? a)
Məmməd Vəli Kəminə b) Molla Nəpəs c) Qurbandurdu Zəlili d)
Seydulla Seydi e) Məxtumqulu Fəraqi
46
Tədqiqatçılar haqlı olaraq onun sənətinin realist təsvir üsulu və dil-
üslub xüsusiyyətlərinə görə M.P.Vaqif və A.S.Puşkin yaradıcılığı ilə
müqayisə edirlər. Nəticə etibarı elə demək olar ki, M.P.Vaqif
Azərbaycan ədəbiyyatında, A.S.Puşkin rus ədəbiyyatında kimdirsə,
müəyyən istisnalar nəzərə alınmazsa .......................... da türkmən
ədəbiyyatında eyni funksiyanı yerinə yetirən görkəmli sənətkardır.
Burada hansı sənətkardan danışılır? a)
Məmməd Vəli Kəminədən b) Məxtumqulu Fəraqidən c)
Qurbandurdu Zəlilidən d) Seydulla Seydidən e) Molla Nəpəsdən
47
Tayfa və feodal çəkişmələrinin, ölkələrarası müharibələrin türkmən
xalqının həyatına vurduüu ağır zərbələr bir vətəndaş kimi şairi narahat
etmiş, onun qəlbini ağrıtmış, yaradıcılığında bir haray, etiraz motivinə
çevrilmişdir. Şairin ictimai-siyasi şeirlərində əsas hədəf və tənqid
obyekti zəmanə eybəcərlikləridir.
Haray, dostlar, ömür-gün
Keçdi, deyib ağlaram.
Ağlım getdi başımdan
Qaşdı, deyib ağlaram.
Tərs dövran etdi zaman,
Gəzir dillərdə yalan,
Zülm, nifaq, ey cahan,
Coşdu, deyib ağlaram. Bu misraların müəllif kimdir?
a) Məmməd Vəli Kəminə b) Qurbandurdu Zəlili c)
Məxtumqulu Fəraqi d) Seydulla Seydi e) Molla Nəpəs
48
Şair şərin xeyrə, əyrinin düzə, gücün haqqa qalib gəldiyi cəmiyyətə
qarşı barışmaz müvqedə dayanır. Zəmanədə yaxşı ilə pisin bir-birinə
qarışmasını heç cürə qəbul etməyən .................. bunlara qarşı etiraz
səsini ucaldır:
Dərd görmüşəm diyarımdan, dövrümdən,
Xeyir hansı, ehsan hansı bilinməz.
Zalımların cəfasından, cövründən
İslam hansı, iman hansı bilinməz.
......................., can mehmandır, bədən leş,
Pisə pis ol, mərd igidə de qardaş
Bu əyyamda baş ayaqdır, ayaq baş,
Yaxşı hansı, yaman hansı bilinməz. Nöqtələrin yerinə yazılmalıdır.
a) Məmməd Vəli b) Molla Nəpəs c) Qurbandurdu d) Məxtumqulu
e) Dövlətməmməd
49
Birləşib, həmrəydir könüllər, başlar,
Qıy vursa, əriyər torpaqlar, daşlar.
Bir süfrəyə gələr çörəklər, aşlar,
Qardaşlıqdır xoş iqbalı türkmənin.
Qəmdən uzaq olar, qəlbi dağlanmaz,
Yıxar dağı-daşı, yolu bağlanmaz.
Başqa bir elatda könlü saxlanmaz,
........................, susmaz dili türkmənin.
Bu misraların müəllifi kimdir? a)
Məxtumqulu Fəraqi b) Qurbandurdu Zəlili c) Məmməd Vəli Kəminə
d) Seydulla Seydi e) Molla Nəpəs
50
Şairin həyatından məlumdur ki, onun atası D.Azadi 1760-cı ildə 65
yaşında vəfat etmişdir. Şairin “Atamın” adlı şeirində bu hal öz
əksini konkret olaraq belə tapmışdır:
Altmış beşdə novruz günü, luv ili,
Durdu əcəl, yolun kəsdi atamın.
Bu dünyanın işi beləymiş bəli,
Ömrünün yarpağı əsdi atamın.
Bu cümlələr hansı şairə aiddir? a)
Məmməd Vəliyə b) Molla Nəpəsə c) Qurbandurduya d)
Məxtumquluya e) Dövlətməmmədə
51
Sən dünyanın əşrəfi, bu can səndən xəbərsiz,
Sən cahana gəlibsən, cahan səndən xəbərsiz.
................................................................
Sən ümmanda damlasan, ümman səndən xəbərsiz.
Məxtimqulunun 2 bəndi verilmiş bu şeirində misranı bərpa et.
a) Damlanın çəkdiyini dənizlər nə bilir ki b) Hər damla bir göz yaşı,
hər damla bir ümmandır c) Qəlbinin ümmanına dənizlər baş əyərlər d)
Məxtumqulu sənin tək bir ümmanı vəsf edər e) İstər səni dənizlər,
sahillər səni gözlər
52
Asiman zəmindədir, zəmin də asimanda
Bunlar bəlkə gümandır, güman səndən xəbərsiz.
………………………………………..
Sən canandan xəbərdar, canan səndən xəbərsiz.
Məxtimqulunun 2 bəndi verilmiş bu şeirində misranı bərpa et.
a) Damlanın çəkdiyini dənizlər nə bilir ki, b) Maxdımqulu, gör, indi
aşinalar neyləyir c) Məxtimquıu dünyada təkbaşına neyləsin d)
Məxtumqulu sənin tək bir ümmanı vəsf edər e) İstər səni dənizlər,
sahillər səni gözlər
53
İşim yoxdu bir mərd ilə,
Tutuşdum mən bu dərd ilə,
Qiyamətə bu qurd ilə
Qalan dünya deyilmisən?!
Bu misraların müəllifi kimdir? a)
Molla Qasım b) Aşıq Veysəl c) Qaracaoğlan d) Növrəs Kərim e)
Yunis Əmrə
54
İşim yoxdu bir mərd ilə,
Tutuşdum mən bu dərd ilə,
..................................
Qalan dünya deyilmisən?!
Yunis Əmrəyə məxsus bu bənddə misranı bərpa et.
a) Qiyamətə bu zərd ilə b) Qiyamətə bu yurd ilə c) Qiyamətə bu qurd
ilə d) Qiyamətə bu şərt ilə e) Qiyamətə bu fərd ilə
55
Yunis Əmrə sür səfanı
Sür Səfanı, çək cəfanı!
.................................
Alan dünya deyilmisən.
Bənddə misranı bərpa et. a) O
damardan çıxan qanı b) O Məhəmməd Mustafanı c) Bu bazarda hər
sultanı d) Hər özündən deyən canı e) Yeddi qatlı dəyirmanı
56
Əlişir Nəvayi təhsil illərində görkəmli şair Fəridəddin Əttarin
«Məntiqüt-teyr» poemasını mütaliə etmişdir. «Məntiqüt-teyr» nə
deməkdir?
a) Daş dili b) Quş dili c) Od dili d) Su dili e) Ot dili
57
Şərq ədəbiyyatında məşhur olan "Gülüstan" və "Bustan" əsərlərinin
müəllifi kimdir? a)
Hafiz Şirazi b) Rudəki c) Firdovsi d) Rumi e) Sədi Şirazi
58
1840-1888-ci illərdə yaşayıb-yaratmışdır. "Vətən və Silistirə" əsərinin
müəllifidir. Bu türk şairi kimdir? a) İbrahim
Şinasi b) İ.Qaspıralı c) Namiq Kamal d) Əbdülhəq Hamid e)
Rəcaizadə Mahmud Əkrəm bəy
59
“Tərcüman” qəzetəsinin iyirmi beş illiyi tamam oldu. Yəni tamam
iyirmi beş ildir ki, məşhur ədibimiz İsmayıl bəy Qasprinski qələm
vurur.
..........
Mən elə bilirdim ki, iyirmi beş il tamam olandan sonra dəxi dəftəri
büküb gedəcək alış-verişə.
...Amma “Tərcüman” genə çıxır və irəlikindən dəxi gözəl çıxır. Əgər
elə bu gün İsmayıl bəy qəzetini bağlasa, heç kəs gərək buna təəccüb
eləməyə”. İ.Qaspıralın nəşr etdirdiyi "Tərcüman" qəzetinin 25 illiyi ilə
əlaqədar bu fikirlərin müəllifi kimdir?
a) İbrahim Şinasi b) Ö.F.Nemanzadə c) Salman Mümtaz d)
Abdulla Sur e) C.Məmmədquluzadə
60
Son dövrlərə aid elmi ədəbiyyatlarda çox haqlı olaraq
............................ “XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində krım-tatar
ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi”, öz zamanında “Rusiya
müsəlmanlarının lideri”, “türk millətinin müəllimi”, “xalq maarifi
islahatçısı”, “bütün türkçülük hərəkatının mərkəzi siması” kimi
öyrənilir və öyrədilir. Bu türk yazarı kimdir? a) Əbdürrəşid İbrahimov
b) İbrahim Əbilov c) Namiq Kamal d) İsmayıl bəy Qaspıralı e)
Abdulla Cövdət bəy
61
«İqbal» bir nömrəsində (müəllif Hacı İbrahim Qasımov. 15 sentyabr
1914, № 738) .....................(ona) «Sizə «həkim» - deyə xitab edirəm,
ey dahi!» - deyərək yazırdı: «Bizim bir çox həkim, təbiblərimiz var,
onlar ayrı-ayrı adamların bədənini müalicə edirlər. Sən də həkim idin
və lakin ümumi millətin ruhunu müalicə edirdin». Böyük ziyalının
vəfatı münasibətilə yazılan bu fikirlərin kimə aidliklə söylənildiyini
müəyyənləşdirin. a) Əbdürrəşid
İbrahimova b) İbrahim Əbilova c) Rəcaizadə Mahmud Əkrəm bəyə d)
Həsən bəy Zərdabiyə e) İsmayıl bəy Qaspıralıya
62
Böyük idealist və ideoloq .......................... vəfatı (24 sentyabr 1914-
cü il) xəbəri bütün türk-islam dünyasını kədərə, qəm dəryasına qərq
etmiş, sarsıtmışdı. Məscidlərdə mərhumun adına Quran oxudulur,
ehsanlar verilir, başda «Tərcüman» olmaqla, Rusiyada nəşr olunan
bütün türk qəzetləri başsağlığı dərc edir, böyük xalq xadiminə həsr
olunmuş yazılar verirdi. Nöqtələrin yerinə yazılacaq adı
müəyyənləşdirin.
a) İsmayıl bəy Qaspıralının b) İbrahim Əbilovun c) Rəcaizadə
Mahmud Əkrəm bəyin d) Həsən bəy Zərdabinin e) Əbdürrəşid
İbrahimovun
63
Böyük xalq xadiminin fəaliyyəti çoxşaxəli olduğu qədər də faydalı və
zəngin olmuşdur. Məktəbi millətin nicat yolu kimi qəbul edən
maarifpərvər ziylı 1884-cü ilin yanvarında ənənəvi məktəblərdən
fərqlənən təhsil ocağı açdı. Yeni üsulla fəaliyyət göstərən bu məktəbdə
tətbiq olunan təcrübə özünü doğrultdu –şagirdlər
qısa müddət ərzində oxuma və yazmağa müvəffəq oldular. Onun
təhsildəki islahatı tədricən sistem kimi formalaşdı və «üsuli-cədid» -
yəni «yeni üsul» adını aldı. Bu sistem Rusiya müsəlmanları arasında
savadsızlığın hakim kəsildiyi bir cəmiyyət üçün ən səmərəli üsul
sayılırdı. Bu mətində kimdən danışılır?
a) Rüşdiyyədən b) İbrahim Əbilovdan c) İsmayıl bəy Qaspıralıdan d)
Həsən bəy Zərdabiən e) Əbdürrəşid İbrahimovdan
64
Nəvayinin “Səbeyi-səyyarə” poeması necə bitir?
a) Əsərin sonunda Bəhram yuxusuzluq xəstəliyindən dünyasını dəyişir
b) Əsərin sonunda Bəhram Dilaramla döyüşdə ölür c) Əsər Bəhramın
yuxusu ilə tamamlanır d) Əsərin sonunda Bəhram ömrünü nağıllara
qulaq asmaqla sona vurmağı planlaşdırır e) Əsərin sonunda Bəhram
Dilaramın ardınca elçi göndərir və əsər xoşbəxt sonluqla bitir.
65
Nəvayinin “Səbeyi-səyyarə” poemasında yeddinci səyyahın danışdığı
nağıl kimə aiddir? a) Dilarama b) Fitnəyə c) Gülbutaya d)
Güləndama e) Gavəyə
66
Nəvayi hansı poemasında Bəhram şahla bağlı əhvalatları qələmə
alınmışdır? a) "Həft
cam" b) “Səbeyi-səyyarə” c) “Leyli və Məcnun” d)
«Heyrətül-əbrar» e) “Fərhad və Şirin”
67
Nəvayi hansı poemasında 20 məqalət və bir o qədər də hikmətamiz
əhvalat qələmə almışdır? a)
"Həft cam" b) “Səbeyi-səyyarə” c) “Leyli və Məcnun” d)
«Heyrətül-əbrar» e) “Fərhad və Şirin”
68
Bu əsərlərdən hansı Nəvayinin deyil?
a) "Həft cam" b) “Səbeyi-səyyarə” c) “Leyli və Məcnun” d)
«Heyrətül-əbrar» e) “Fərhad və Şirin”
69
Bu əsərlərdən hansı Nəvayinin deyil?
a) «Heyrətül-əbrar» b) “Səbeyi-səyyarə” c) “Leyli və Məcnun” d)
"Miratül-cəmal" e) “Fərhad və Şirin”
70
Bu əsərlərdən hansı Nəvayinin deyil?
a) «Heyrətül-əbrar» b) "Müşkatül-ənvar" c) “Fərhad və Şirin” d)
“Səbeyi-səyyarə” e) “Leyli və Məcnun”
71
Bu əsərlərdən hansı Nəvayinin deyil?
a) «Heyrətül-əbrar» b) “Leyli və Məcnun” c) “Fərhad və Şirin” d)
“Səbeyi-səyyarə” e) “Həft peykər”
72
Nəvainin divanlarında toplanan şeirlərin həcmi haqqında doğru cavab
hansıdır?
a) 17000 beytdən artıqdır b) 27000 beytdən artıqdır c) 37000 beytdən
artıqdır d) 47000 beytdən artıqdır e) 57000 beytdən artıqdır
73
Əlişir Nəvayinin dördüncü divanı necə adlanır?
a) “Ğərabüs-siğər” b) “Bədayiül-vəsət” c) “Fəvaidül-kübar” d)
“Fəvaidül-vəsət” e) “Nəvadirüş-şəbab”
74
Əlişir Nəvayinin üçüncü divanı necə adlanır? a)
“Ğərabüs-siğər” b) “Bədayiül-vəsət” c) “Fəvaidül-kübar” d)
“Fəvaidül-vəsət” e) “Nəvadirüş-şəbab”
75
Əlişir Nəvayinin ikinci divanı necə adlanır? a)
“Ğərabüs-siğər” b) “Bədayiül-vəsət” c) “Fəvaidül-kübar” d)
“Fəvaidül-vəsət” e) “Nəvadirüş-şəbab”
76
Əlişir Nəvayinin dördüncü divanı “Fəvaidül-kübar” adlanır. Bu nə
deməkdir? a)
Gəncliyin nadirlikləri b) Orta yaşın bədiələri c) Uşaqlığın qəribəlikləri
d) Ömrün nadirlikləri e) Qocalığın faydaları
77
Əlişir Nəvayinin üçüncü divanı “Bədayiül-vəsət” adlanır. Bu nə
deməkdir? a)
Gəncliyin nadirlikləri b) Orta yaşın bədiələri c) Uşaqlığın qəribəlikləri
d) Ömrün nadirlikləri e) Qocalığın faydaları
78
Əlişir Nəvayinin ikinci divanı “Nəvadirüş-şəbab” adlanır. Bu nə
deməkdir? a)
Gəncliyin nadirlikləri b) Orta yaşın bədiələri c) Uşaqlığın qəribəlikləri
d) Ömrün nadirlikləri e) Qocalığın faydaları
79
Əlişir Nəvayinin birinci divanı “Ğərabüs-siğər” adlanır. Bu nə
deməkdir? a)
Gəncliyin nadirlikləri b) Orta yaşın bədiələri c) Uşaqlığın qəribəlikləri
d) Ömrün nadirlikləri e) Qocalığın faydaları
80
Əlişir Nəvayinin birinci divanı necə adlanır? a)
“Nəvadirüş-şəbab” b) “Bədayiül-vəsət” c) “Fəvaidül-kübar” d)
“Fəvaidül-vəsət” e) “Ğərabüs-siğər”
81
Şair ilk divanlarını Hüseyn Bayqaranın məsləhəti ilə tərtib etmiş,
sonradan Əbdürrəhman Cami ona tövsiyə etmişdir ki, lirik əsərlərini 4
divana bölsün. Şairin birinci divanı “Ğərabüş-siğər” adlanır. Bu, hansı
şairdir? a) Mirzə
Uluqbəy b) M.Fərabi c) Əlişir Nəvayi d) M.Şeyxzadə e)
K.Yaşen
82
1469-cu ildə Səmərqənddən Herata –Hüseyn Bayqara sarayına gəldikdə
o, artıq görkəmli şair kimi tanınırdı. Hüseyn Bayqara (1438- 1506) ona
əvvəlcə mülazim rütbəsi vermiş, sonra möhrdar təyin etmişdir. Şair
1472-ci ildə vəzir vəzifəsinə yüksəlmişdir. Bu şair kimdir?
a) Mirzə Uluqbəy b) M.Fərabi c) M.Şeyxzadə d) K.Yaşen e) Əlişir
Nəvayi
83
1441-1501-ci illərdə yaşayıb-yaradan şair 3-4 yaşlarında Şah Qasım
Ənvarın şeirlərini əzbər bilirmiş. Onun məktəb yoldaşları Sədinin
«Gülüstan» və «Bustan» əsərlərini oxuduqları halda, o, görkəmli şair
Fəridəddin Əttarın «Məntiqüt-teyr» («quş dili» ) poemasını mütaliə
etmişdir. Bu hansı şairdir? a) Mirzə Uluqbəy b)
M.Fərabi c) M.Şeyxzadə d) Əlişir Nəvayi e) K.Yaşen
84
Xorasan vilayətinin Herat şəhərində iri feodal ailəsində anadan olan bu
özbək şairi 1447-1465-ci illərdə İraqda və Məşhəddə, 1466-1469-cu
illərdə isə Səmərqənddə yaşamışdır. Söhbət kimdən gedir? a) Mirzə
Uluqbəydən b) Əlişir Nəvayidən c) M.Fərabidən d) M.Şeyxzadədən
e) K.Yaşendən
85
Əlişir Nəvayi neçənci illərdə yaşayıb-yaratmışdır? a)1441-1501 b)
1431-1500 c)1421-1491 d) 1431-1999 e) 1421-1494
86
Ensiklopedik yaradıcılığa malik olan, böyük şair, alim, görkəmli
dövlət xadimi 57000 misradan artıq liril əsərlər, möhtəşəm epik
poemalar müəllifidir. Özbək ədəbiyyatını ədəbi-bədii, elmi-nəzəri
əsərləri ilə zənginləşdirən şair XV əsrdə yaşamış, 1501-ci ildə vəfat
etmişdir. Bu, hansı şairdir? a) Mirzə Uluqbəy b) M.Fərabi c)
Əlişir Nəvayi d) M.Şeyxzadə e) K.Yaşen
87
2010-cu ildə Bakıda "Elm və təhsil" nəşriyyatında çapdan çıxmış "Orta
əsrlər Şərq ədəbiyyatı" əsərinin müəllifi kimdir?
a) Pənah Xəlilov b) Cəlil Nağıyev c) Ramil Əliyev d) Məmməd Cəfər
e) Elman Quliyev
88
O, 8-ci sinfi bitirdikdən sonra Cambul zootexnikumuna daxil olmuş,
həmin təhsil ocağını əla qiymətlərlə bitirmişdi. 1948-1953-cü illərdə
Bişkekdəki Kənd Təsərrüfatı Universitetində təhsil alıb. 1952-ci ildən
yazıçının dövri mətbuatda qırğız dilində ilk əsərləri çap olunmağa
başlamışdır. Bu, hansı yazıçıdır? a) Luis Araqon
b) Çingiz Aytmatov c) Çingiz Əliyev d) Georgiy Qaçev
e) Oljas Süleymanov
89
Yazıçı ali təhsil aldıqdan sonra 3 il ərzində Qırğızıstan Respublikasının
Maldarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunda işləyib. Yazıçının Moskvadakı
Ali ədəbiyyat kursuna yazılması yalnız 1956-cı ildə , atasının bəraət
almasından sonra mümkün olmuşdur. "Cəmilə" əsərinin müəllifidir.
Söhbət hansı yazıçıdan gedir?
a) Çingiz Aytmatovdan b) Luis Araqondan c) Çingiz Əliyevdən
d) Georgiy Qaçevdən e) Oljas Süleymanovdan
90
O, millət vəkili, QırğızıstanYazıçılar İttifaqının və Kinematoqrafçılar
İttifaqının katibliyinin üzvü, Asiya və Afrika ölkələri ilə Həmrəylik
Komitəsinin rəhbərlərindən biri, "Xarici ədəbiyyat" jurnalının baş
redaktoru, "İssıkkul forumu" adlı beynəlxalq intellektual hərəkatın
təşəbbüskarı idi. "Köçəri quşun ağlaması“ əsərində insanların
məsuliyyətindən ayrıca söz aşır. Bu müəllif kimdir?
a) Oljas Süleymanov b) Luis Araqon c) Çingiz Əliyev d)
Georgiy Qaçev e) Çingiz Aytmatov
91
Yazıçının "Köçəri quşun ağlaması“ əsərindən oxuyuruq: "Amma yenə
də, hər halda ey insanlar, qeyri-insani bəlalardan, sönməyən
yanğınlardan, qarşısı alınmayan qanlı qırğınlardan, düzəlməyən
işlərdən qurtulun. Ey insanlar, pis adamların bəlalarından qurtulun!.."
Bu sətirlərin müəllifini müəyyənləşdirin. a) Oljas Süleymanov b) Luis
Araqon c) Çingiz Əliyev d) Georgiy Qaçev e) Çingiz Aytmatov
92
Yazıçı "Çingiz Aytmatov dünya mədəniyyəti aləmində“ məqaləsində (
1977) yazmışdır: “Çingiz Aytmatovun əsərləri son onilliklərdə bizim
ayrılmaz tərkib elementimiz və həyat amilimiz olmuşdur: onlar
ruhlarımızı düşüncələrimizlə, qəlblərimizi, xəyallarımızı gözəlliklə
qidalandırır, bizdə daxili insanı dərinləşdirir. Çingiz Aytmatov əsl:
həyat həmrahı, düşüncələrin dolandırıcısı və bizim nəslin hisslərinin
ifadəçisidır". Bu məqalənin müəllifi kimdir? a) Oljas Süleymanov b)
Luis Araqon c) Çingiz Əliyev d) Georgiy Qaçev e) Hüseynbala
Mirələmov
93
Fransız yazıçısı Luis Araqon əsərlə tanışlıqdan sonra heyrətini belə
ifadə etmişdir: "Qeyd etmək istəyirəm ki, bu əsər dünyada sevgi
haqqında yazılan ən gözəl hekayətdir. Gənc yazıçı məhəbbət haqqında
indiyə qədər heç kimin danışmadığı kimi danışır.” Yazıçını və əsəri
müəyyənləşdirin.
a) Çingiz Aytmatov, "Əlvida Gülsarı" b) Georgiy Qaçev, "Dəniz
kənarı ilə qaçan alabaş" c) Çingiz Aytmatov, "Cəmilə" d) Oljas
Süleymanov, "Gün var əsrə bərabər" e) Çingiz Əliyev,
"Kassandra
damğası"
94
Fransız yazıçısı Luis Araqon əsərlə tanışlıqdan sonra heyrətini belə
ifadə etmişdir: "Qeyd etmək istəyirəm ki, bu əsər dünyada sevgi
haqqında yazılan ən gözəl hekayətdir. Gənc yazıçı məhəbbət haqqında
indiyə qədər heç kimin danışmadığı kimi danışır.” Bu, Çingiz
Aytmatovun hansı əsəridir? a) "Əlvida
Gülsarı" b) "Dəniz kənarı ilə qaçan alabaş" c) "Cəmilə"
d) "Gün var əsrə bərabər" e) "Kassandra damğası"
95
"Cəmilə" romanını fransız dilinə tərcümə edən və ön sözün müəllifi
olan tanınmış fransız yazıçısı .................. əsərlə tanışlıqdan sonra
heyrətini belə ifadə etmişdir: "Qeyd etmək istəyirəm ki, bu əsər
dünyada sevgi haqqında yazılan ən gözəl hekayətdir. Gənc yazıçı
məhəbbət haqqında indiyə qədər heç kimin danışmadığı kimi danışır.”
Nöqtələrin yerinə hansı müəllifin adı yazılmalıdır?
a) Şarl Perro b)Anri Truaya c) Alber Kamü d) Pol Elüar e) Luis
Araqon
96
Əsərin baş qəhrəmanı Yedigey vicdanlı, yorulmaq bilməyən
zəhmətkeş, öz yüksək mənəvi borcuna sadiq bir insandır. Müəllif
qəhrəmanın taleyini müasir dövrün bir sıra problemləri və bütün
bəşəriyyətin sabahkı günü ilə müqayisə edir, dünyada əminamanlığın,
xeyirxahlığın və humanizmin təntənəsini ən böyük qələbə kimi
səciyyələndirir. Söhbət Çingiz Aytmatovun hansı əsərindən gedir?
a) "Əlvida Gülsarı" b) "Dəniz kənarı ilə qaçan alabaş" c)
"Cəmilə" d) "Gün var əsrə bərabər" e) "Kassandra damğası"
97
Çingiz Aytmatovun "Gün var əsrə bərabər" romanının baş qəhrəmanı
kimdir? a) Əbutalib b)
Kazangap c) Stalin d) Yedigey e) Toktoqul
98
Romanları, hekayələri 150-dən çox dilə təcümə edilən yazıçının
əsərlərini "Yer üzündə yaşayan bütün insanlar haqqında ensiklopediya"
adlandırırlar. «Ağ gəmi» povestinin qəhrəmanı Uşaqdır. Söhbət hansı
qırşız yazıçısından gedir? a) Oljas Süleymanova b)
M.Fəraqidən c) Çingiz Aytmatovdan d) Tölöqon Qasımbekovdan e)
Toktoqul Satılqanovdan
99
1928-2008-ci illərdə yaşayıb-yaratmışdır. Atası görkəmli dövlət xadimi
idi, lakin 1937-ci ildə həbs olunmuş, 1938-ci ildə isə güllələnmişdir.
Milliyyətcə tatar olan anası Naqima ................ yerli teatrda aktrisa idi.
Qırğızıstanın Talas vadisi bölgəsində Şəkər kəndində anadan olmuşdur.
Bu deyilənlər hansı yazıçıya aiddir:
a) Oljas Süleymanova b) Çingiz Aytmatova c) Çingiz Əliyevə d)
Georgiy Qaçevə e) Hüseynbala Mirələmova
100
Sevərəm bən seni candan içerü,
Yolum ötməz bu ərkandan içərü. …O bir
dilbərdürür, yoqdur nişanı, Nişan yoqdur
binişandan içərü. Bu misraların müəllifi kimdir? a) Molla Əli b)
Yunis Əmrə c) Molla Qasım d) Dərviş Əli e) Tapdıq Əmrə
101
Bəni sorma bana, bəndə degülvən, Surətüm boş
yürir təndan içərü.
.............................................. Qədəm kim
basa sultandan içərü?! Yunis İmrəyə məxsus
bu beytlərdə buraxılmış misranı bərpa et. a) Bəni bəndən alana
irmez elüm b) O bir dilbərdürür, yoqdur nişanı c) Kimə degdi isə ol
dost nəzəri d) Çıxıç getdi o can ki, irmez elüm e) Dolaşdım səhranı,
yoqdur nişanı
102
Yunis Əmrə ilə əlaqələndirilən bu misralarda nöqtələrin yerinə
yazılmalıdır.
Dərvis Yunus, bu sözü əyri-bəyri söyləmə, Səni
sınağa çəkər bir ................. gəlir. a) Molla Əli
b) Molla Cuma c) Molla Qasım d) Dərviş Əli e) Tapdıq
Əmrə
103
Rəvayətə görə, şairin 3000 şeiri olmuş və bir divanda toplanmışdır.
Guya həmin “Divan”ı Molla Qasım adlı birisi oxuyarkən 1000 şeir
bitdikdən sonra «bunlar şeirdirmi» deyə yandırmışdır. Daha 1000 şeiri
də bəyənməmiş və suya atmışdır. Bu rəvayətdə hansı şairdən danışılır?
a) Dərviş Əlidən b) Yusif Əmrədən c) Abdal Abbasdan d) Aşıq
Veysəldən e) Rumidən
104
Dərviş .............. söylər sözü,
Yaş doludur iki gözü Bilməyən nə
bilsin bizi?! Bilənlərə
salam olsun! Nöqtələrin yerinə
hansı bənddəki ad yazılmalıdır? a) Əli b) Yusif c)
Yunus d) Əmrə e) Qasım
105
Yunis Əmrənin müəllimlərindən söz düşərkən ............... adı məxsusi
çəkilir. Guya Yunis İmrə ............ yanında şagird olaraq çalışmış, əsasən
odunçu işlərini görmüşdür. Rəvayətə görə, Yunis Əmrə ustadı
............... 30-40 il çalışmış, təriqətin bütün qaydalarını mənimsəmişdir.
Yunis Əmrənin onun qızına aşiq olduğunu bilən gəncləri
evləndirmişdir. Burada Yunis Əmrənin ustadı olaraq kimdən danışılır?
a) Molla Qasımdan b) Dəqiqidən c) Mövlanadan d) Tapdıq Əmrədən
e) İmran Əmrədən
106
Kimsə durmaz qəsdimizə, Gedər
olduq dostumuza, Namaz üçün
üstümüzə Duranlara salam
olsun!
Bu misralar hansı türk şairinə məxsusdur? a) Mövlana Cəlaləddin
Rumiyə b) Aşıq Veysələ c) Molla Qasıma d) Yuniz Emrəyə e)
Nəvaiyə
107
Tənim ortaya açıla,
Yaxasız köynək biçilə, Bizi
asan vəch ilə Yuyanlara
salam olsun! Bu misralar hansı
türk şairinə məxsusdur? a) Mövlana
Cəlaləddin Rumiyə b) Aşıq Veysələ c) Molla Qasıma d) Yuniz
Emrəyə e) Nəvaiyə
108
Şair Əskişəhərin Sivrihisar qəzası yaxınlığındakı Sarıköydə əslən
Xorasan türklərindən olan Hacı İsmayıl adlı bir şəxsin ailəsində anadan
olmuş (1240 \1241), bu şəhərdə də dünyasını dəyişmişdir. Bu hansı
şairdir?
a) Mövlana Cəlaləddin Rumi b) Aşıq Veysəl c) Molla Qasım d)
Yuniz Emrə e) Nəvai
109
Şairin 1320-1321-ci illərdə vəfat etməsi güman edilir. Şeirlərindən
öyrənirik ki, şair Konyada məşhur alim və şair Mövlana Cəlaləddin
Rumi ilə görüşmüş, önun şeirlərindən zövq almışdır. Söhbət hansı
şairdən gedir? a) Yuniz Emrədən b) Aşıq Veysəldən c) Molla
Qasımdan d) Namiq Kamaldan e) Nəvaidən
110
Əcəl bükə belimizi
Söylətməyə dilimizi Xəstə
ikən halımızı
........................................
Nöqtələrin yerinə yazılacaq misra hansı bənddədir?
a) Görənlərə salam olsun! b) Bilənlərə salam olsun! c) Duyanlara
salam olsun! d) Əyənlərə salam olsun! e)Soranlara salam olsun!
111
Bəyazid Dövlət Kitabxanasında üzə çıxarılan bir məcmuədə Yunis
Əmrənin hicri ...............-ci ildə vəfat etdiyi və ............ ömür sürdüyü
qeyd edilmişdir. Nöqtələrin yerinə müvafiq surətdə hansı rəqəmlər
yazılmalıdır?
a) 712, 89 b) 729, 89 c) 720, 82 d) 702, 82 e) 730, 82
112
Biz dünyadan gedər olduq, Qalanlara
salam olsun!
.................................
Qılanlara salam olsun!
Nöqtələrin yerinə yazılacaq misra hansı bənddədir?
a) Gecə-gündüz el namazı b) Bir qəlblik sirat namazı c) Bizim üçün
xeyir-dua d) Nəşimizə bütöv namaz e)Tanrı dərgahında namaz
113
Biz dünyadan gedər olduq, Qalanlara
salam olsun! Bizim üçün xeyir-dua
Qılanlara salam olsun! Bu misraların müəllifi hansı türk şairidir?
a) Nazim Hikmət b) Əbdülhəq Hamid c) Rumi d) Aşıq Veysəl
e) Yunis Əmrə
114
Türk ədəbiyyatşünası S.K.Karaalioğlu şairi «Anadolu türkcəsinin şeir
peyğşmbəri» adlandırmışdır. Bu hansı şairdir?
a) Molla Abbas b) Yunis Emre c) Rumi d) Aşıq Veysəl e)
Qaracaoğlan
115
Yunis İmre neçənci illərdə yaşayıb-yaratmışdır?
a) 1221-1298 b) 1241-1291 c) 1231-1321 d) 1241-1321 e) 1241-
1311
116
Əbülqasim Firdovsinin "Şahnamə" əsəri Bakıda "Öndər" nəşriyyatı
tərəfindən latın qrafikalı Azərbaycan əlifbası ilə neçənci ildə nəşr
olunmuşdur?
a) 2003-cü ildə b) 2004-cü ildə c) 2005-ci ildə
d) 2006-cı ildə e) 2007-ci ildə
117
Ə.Firdovsi hansı şairin min misrasını özünün "Şahnamə"sinin əvvəlinə
əlavə etmişdir? a) Dəqiqinin
b) Rudəkinin c) Xəyyamın d) Nəvainin e)
Ruminin
118
"Heyif olsun Firdövsi əminin şahlar naminə yazdığı «Şahnamə»sinə;
həmən «Şahnamə»yə ki, dünya yaranandan indiyə kimi bircə nəfər türk
oğlu türk o kitabı əlinə alıb, oxuyanda başa düşməyib ki, nə oxuyur və
niyə oxuyur."
Bu sətirlərin yer tutduğu "Heyif olsun" felyetonunu kim yazmışdır?
a) Ə.Qəmküsar b) M.S.Ordubadi c) F.Köçərli d)
Ü.Hacıbəyov e) C.Məmmədquluzadə
119
Mürsəl Nəbidən sonra mötəbər,
Əbu Bəkrə tay olmamış bir nəfər.
Ömər dini-islama verdi rəvac,
Müsəlmanlığın başına qoydu tac.
Çatıb vəsf üçün Osmanın növbəti,
Həmi izzəti vardı, həm isməti.
Xəlifə olub növbət ilə Əli,
Məhəmməd onu vəsf edibdir, bəli.
Demiş ki: “Əli olmasaydı əgər,
Qazanmazdı islam bunca zəfər.
Mənəm elm şəhri, Əlidir qapım”.
Necə mən bu sözlərdə nöqsan tapım?
Bu misraların müəllifi kimdir? a)
Hafiz Şirazi b) Sədi Şirazi c) Ömər Xəyyam d)
Firdovsi e) Rumi
120
Əbülqasım Firdovsi neçənci illərdə yaşayıb-yaratmışdır?
a) 914-1004 b) 924-1004 c) 944-1004 d) 904-1000 e) 934-1024
Dostları ilə paylaş: |