2. Gəlir vergisindən azadolmalar və güzəştlər. Əmək haqqından vergi tutularkən fiziki şəxslərin vergi güzəşti hüququnun
Yüklə 55,03 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SUMQAYIT DÖVLƏT UNİVERSİTETİ. KURS: 4
|
Fiziki şəxslərdən gəlir vergisi üzrə hesablaşmalar. 1. Muzdlu işlə əlaqədar olan və olmayan fəaliyyətdən alınan gəlirlər. 2. Gəlir vergisindən azadolmalar və güzəştlər. 3. Əmək haqqından vergi tutularkən fiziki şəxslərin vergi güzəşti hüququnun müəyyənləşdirilməsi. G İ R İ Ş. Rezident və qeyri-rezident fiziki şəxslər gəlir vergisinin ödəyiciləridirlər. rezidentlərin gəlirləri üzrə vergitutma obyekti vergi ili üçün rezidentlərin bütün gəlirləri ilə həmin dövr üçün gəlirdən çıxılan xərclər arasındakı fərqdən ibarət olan vergiyə cəlb edilən gəlirdir. Ödəmə mənbəyindən vergi tutulduğu halda vergitutma obyekti vergiyə cəlb olunan gəlirdir. Azərbaycan Respublikasında daimi nümayəndəlik vasitəsi ilə fəaliyyət göstərən qeyri-rezident vergi ödəyicisi daimi nümayəndəliyi ilə əlaqədar olan vergiyə cəlb edilən gəlirləri üzrə gəlir vergisinin ödəyicisidir. Vergiyə cəlb olunan gəlir konkret dövrdə Azərbaycan mənbələrindən daimi nümayəndəliklə bağlı əldə edilən ümumi gəlirlə həmin dövrdə bu gəlirlərin əldə edilməsi ilə əlaqədar çəkilən və gəlirlərdən çıxılan məbləğ arasındakı fərqdir. Məşğulluqdan və ya əmlakın təqdim edilməsindən gəlir əldə edən qeyri-rezident fiziki şəxs Azərbaycan mənbəyindən təqvim ili ərzində əldə etdiyi bu növümumi gəlirin Vergi məcəlləsində müəyyənləşdirilən hmin dövrdə bu gəlirə aid olan və ondan çıxılan xərclər qədər azaldılan məbləği üzrə gəlir vergisinin ödəyicisidir. Gəlir rezident vergi ödəyicisinin gəliri onun AR-da və AR-nın hüdudlarından kənarda əldə etdiyi gəlirdən ibarətdir. 1. Fiziki şəxs tərəfindənmuzdlu işlə əlaqədar alınan gəlir - əmək haqqı, bu işdən alınan hər hansı ödəmə və ya fayda həmçinin əvvəlki və ya gələcək iş yerindən alınan gəlirdir. Gəlirin məbləği aşağıda göstərilən məbləğdən işçinin əldə etdiyi gəlirə görə ödədiyi hər hansı xərc çıxıldıqdan sonra qalan məbləğə bərabərdir: 1. İşəgötürənin öz işçisinə malı, işi, xidməti təqdim etdiyi halda bu cür malların, işlərin, xidmətlərin bazar qiyməti ilə dəyəri 2. İşçinin xərclərinin əvəzi ödənildiyi halda ödənən vəsaitin məbləği 3. İşçinin işə götürənə olan borcunun vəya öhdəliyinin başlandığı halda həmin borcun vəya öhdəliyin məbləği 4. İşəgötürən tərəfindən ödənilən sığorta haqları Faktiki ezamiyyə xərclərinin habelə 10 manatadək dəniz nəqliyyatında ezamiyyə xərcləri əvəzinə sutkalıq ödənişlərin əvəzinin ödənilməsi gəlirə daxil deyildir. Muzdlu işə aid olamyan fəaliyyətdən gəlirlər sahibkarlıq və qeyri-sahibkarlıq fəaliyyətindən gəlirlərdən ibarətdir. Sahibkarlıq fəaliyyətindən gəlirə aşağıdakılar aiddir:
Qeyri – sahibkarlıq fəaliyyətindən gəlirə aşağıdakılar aiddir:
Gəliri dəqiqləşdirmək üçün fiziki şəxsin aldığı və Azərbaycan Respublikasında ödəmə mənbəyindən vergi tutulmuş dividend, faiz, icarə haqqı və royalti gəlirdən çıxılır. Aylıq gəlirdən aşağıdakı dərəcələrlə vergi tutulur: Vergitutulanın aylıq gəliri 2000 manatadək olduqda 14 faiz, 2000 manatdan çox olduqda yəni 280man + 2000 manatdan çox olan məbləğin 35 faizi tutulur. İki və ya daha çox yerdə işləyən fiziki şəxslərinn gəlirlərindən gəlir vergisi hər bir iş yerində ödənilən məbləğdən ayrıca hesablanır və dövlət büdcəsinə ödənilir. İllik gəlirlərdən aşağıdakı vergi dərəcələri tutulur: Vergitutulanın illik gəliri 24.000 manatadək olduqda 14 faiz, 24.000 manatdan çox olduqda 3.360man + 24.000 manatdan çox olduqda məbləğin 35 faizi tutulur. 2. Fiziki şəxslərin aşağıdakı gəlirləri gəlir vergisindən azaddır: - Azərbaycan Respublikasının rezidenti olmayan şəxsin iş yerindən gəlir. - Rotasiya qaydasında xaricə ezamiyyətə göndərilən diplomatik xidmət əməkdaşlarının və diplomatik xidmət orqanlarının inzibati-texniki xidmətini həyata keçirən şəxslərin xarici ölkədə aldığı əməkhaqqı, Azərbaycan vətəndaşı olmayan diplomatik və ya konsulluq əməkdaşının rəsmi məşğulluğundan gəlir. - əmək qabiliyyətinin müvəqqəti itirilməsinə görə ödənilən müavinətlər istisna olmaqla, dövlət müavinətləri, əvəzsiz dövlət köçürmələri, dövlət təqaüdləri, işçilərin sayının və ştatların ixtisar edilməsilə əlaqədar olaraq əmək müqaviləsinə xitam verildikdə işçilərə Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinə müvafiq ödənilən təminatlar, birdəfəlik ödəmələrvə ya maddi yardımlar. Misal: işçiyə noyabr ayında 400,00 man əmək haqqı, əmək qabiliyyətini 5 gün itirdiyinə görə 80,00 man müavinət, 100,00 man dövlət təqaüdü hesablanıb. Gəlir vergisi isə (400,00+80,00)x14%=67.2 man olur - təqvim ili ərzində alınan hədiyyə, maddi yardım, birdəfəlik müavinət və miraslar - hədiyyələrin, təhsil və ya müalicə haqlarını ödəmək üçün maddi yardımın dəyərinin 1.000,00 man-dək olan hissəsi, mirasların dəyərinin 20.000,00 man-dək olan hissəsi, xaricdə müalicə haqlarını ödəmək üçün maddi yardımın dəyərinin 2.000,00 manatadək olan hissəsi - alimentlər - aylıq gəliri 200,00 manatadək olduqda minimum əmək haqqının 1 misli, illik gəliri 2.400,00 manatadək olduqda minimum əmək haqqının 12 misli məbləğində olan hissəsi Bir çox ölkələrdə gross (hesablanmış) və net (ödəniləsi) əmək haqqı terminlərindən istifadə edilir. Fikrimcə bizim qanunlarda da bu cür terminlərdən istifadə olunmalıdır. Qanunvericilikdə isə əmək haqqının hansı məbləğindən tutulmanın aparılması konkret olaraq göstərilir. Vergi Məcəlləsində alimentin vergidən azad olunması göstərilib ancaq hansı məbləğin tələbkara ödənilməsi məbləğin yoxsa hesablanmış əmək haqqına düşən aliment məbləğinin gəlir vergisindən azad olmağı dəqiq göstərilməyib.
Aşağıdakı fiziki şəxslərin hər hansı muzdlu işdən vergi tutmalı olan aylıq gəliri 400 manat məbləğində azaldılır:
Aşağıdakı fiziki şəxslərin hər hansı muzdlu işdən vergi tutmalı olan aylıq gəliri 55,00 manat məbləğində azaldılır:
Qohumluq dərəcəsindən asılı olmayaraq himayəsində azı üç nəfər o cümlədən, gündüz təhsil alan 23 yaşınadək şagirdlər tələbələr olan ər və ya arvaddan birinin vergi tutulmalı olan aylıq gəliri 20,00 manat məbləğində azaldılır. Bu qayda uşaqların 18 yaşa tələbəlrin və şagirdlərin 23 yaşa çatdığı ilin sonunadək, habelə uşaqların və himayədəkilərin öldüyü hallarda ölüm ilinin sonunadək saxlanılır. Fiziki şəxslərin vergi tutulan gəliri uşağın doğulduğu və himayədə olanın himayəyə götürüldüyü aydan başlayaraq azaldılır. Himayədə olanların sayı il ərzində azaldıqda himayədə olanların sayının azaldığı aydan sonrakı aydan başlayaraq onların saxlanması üçün məbləğin çıxılmasına xitam verilir. Aşağıdakılar himayədə olanlara aid edilmirlər:
Əmək haqqından tutulan vergi hesablanarkən fiziki şəxslərin bu maddədə sadalanan vergi güzəştləri hüququ Nazirlər Kabineti tərəfindən müəyyənləşdirilmiş aşağıda göstərilən sənədlərin təqdim edildiyi andan yaranır və yalnız fiziki şəxsin əmək kitabçasının olduğu yerdə həyata keçirilir. 3. Əmək haqqından tutulan vergi hesablanarkən fiziki şəxslərin güzəşt hüququ aşağıdakı sənədlər əsasında müəyyənləşdirilir: - Azərbaycan Respublikasının Milli Qəhrəmanları Azərbaycan Respublikasının Milli Qəhrəmanlarının təltif edilmə barədə vəsiqəsi - Sovet İttifaqı və Sosialist Əməyi Qəhrəmanları Sovet İttifaqı və Sosialist Əməyi Qəhrəmanlarının təltif edilmə barədə vəsiqəsi - “Şöhrət” orderinin hər üç dərəcəsi ilə təltif edilmiş şəxslər Şöhrət” orderinin hər üç dərəcəsi ilə təltif edilmə barədə vəsiqə - I və II qrup əlilləri I və II qrup əlilinin vəsiqəsi hərbi komissarlığın vəsiqəsi rayon əhalinin sosial müdafiəsi mərkəzinn arayışı - həlak olmuş və ya sonradan vəfat etmiş döyüşçülərin dul arvadları (ərləri) hərbi komissarlığın vəsiqəsi rayon əhalinin sosial müdafiəsi mərkəzinn arayışı Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin, Ədliyyə Nazirliyinin, Daxili işlər Nazirliyinin, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin, Dövlət Sərhəd Xidmətinin arayışları - 1941 – 1945–ci illərdə arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallarla təltif edilmiş şəxslər orden və medallarla təltif olunma haqqında vəsiqələr
müharibə veteranı vəsiqəsi hərbi komissarlığın arayışı Nazirliyinin, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin, Ədliyyə Nazirliyinin, Daxili işlər Nazirliyinin, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin, Dövlət Sərhəd Xidmətinin arayışları
tibbi – sosial ekspert komissiyasının rəyi və ya arayışı hərbi komissarlığın, Müdafiə Nazirliyinin, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin, Ədliyyə Nazirliyinin, Daxili işlər Nazirliyinin, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin, Dövlət Sərhəd Xidmətinin arayışları
rayon əhalinin sosial müdafiəsi mərkəzinn arayışı tibbi sosial ekspert komissiyasının rəyi və ya arayışı.
rayon əhalinin sosial müdafiəsi mərkəzinn arayışı hərbi komissarlığın, Müdafiə Nazirliyinin, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin, Ədliyyə Nazirliyinin, Daxili işlər Nazirliyinin, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin, Dövlət Sərhəd Xidmətinin arayışları
hərbi komissarlığın və hərbi hissənin arayışları Müdafiə Nazirliyinin, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin, Ədliyyə Nazirliyinin, Daxili işlər Nazirliyinin, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin, Dövlət Sərhəd Xidmətinin arayışları
hərbi komissarlığın arayışı hərbi hissənin və hərbi tədris müəssisəsinin arayışları AR Müdafiə Nazirliyinin, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin, Ədliyyə Nazirliyinin, Daxili işlər Nazirliyinin, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin, Dövlət Sərhəd Xidmətinin arayışları
himayədə olma faktı barədə məhkəmə orqanlarının qərarı; ər və arvaddan birinin güçəştdən istifadə edib etməməsi barədə onların əmək kitabçasının olduğu işəgötürənin arayışı; uçağın doğulması haqqında şəhadətnamənin surəti; birgə yaşamaq haqqında mənzil-komunal istismar sahələrinin, yaxud icra hakimiyyəti nümayəndəliklərinin arayışları; rayon əhalinin sosial müdafiəsi mərkəzinn arayışı;
Azərbaycan Respublikası Qaçqınların və məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin qaçqın və ya məcburi köçkün statusu haqqında vəsiqəsi
ər və arvaddan birinin güzəştdən istifadə edib –etməməsi barədə onların əsas iş yerindən işəgötürənin arayışı; AR Vergilər Nazirliyinin təsdiq etdiyi formada yerli icra hakimiyyəti və ya bələdiyyələr tərəfindən verilmiş arayışları; Güzəşt hüququna malik olan şəxslər yuxarıda adları çəkilən sənədlərdən birini təqdim etməlidirlər.
QRUP: 79-3 TƏLƏBƏ: Abdullayev Cavid KAFEDRA: Mühasibat uçotu və audit FƏNN: Mühasibat uçotu
Aşağıdakılar himayəndəkilərə aid edilmir: 1.Təqaüd pensiya və işsizlik müavinəti alan şəxslər. 2. Dövlət əmlakında olan şəxslər. Yüklə 55,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|