16
Aralashmalami 100°C gacha qizdirish kerak bo'lganda
odatda suv hammomi
ishlatiladi. Suv hammomining issiqlik energiyasi uncha katta bo‗lmaganligi uchun
haroratni aniq sozlab olish mumkin.
Qum hammomining issiqlik energiyasi katta bo‘ladi. Qum hammomi tayorlash
uchun metall kosacha tagiga qum solinadi. Unga reaksion aralashmasi bor kolba
tushiriladi vaqum bilan ko‗miladi.
Bu hammomning kamchiligi shuki, u birtekis
qizimaydi, shuning uchun haroratni doimiy saqlash qiyin.
Qizdirish.
Ko‗pchilik organik reksiyalar tezligini oshirish,
moddalami bir-
biridan ajratish va tozalash ham da moddalaming fizik doimiylarini aniqlash
maqsadida ular qizdiriladi. Qizdirishning turli usullari mavjud. Reaksion aralashma
solingan idishlarto‗g‗ridan-to‗g‗ri gaz alangasida yoki elektr
plitasi ustida qizdirilsa
moddalar kuyishi yoki qisman parchlanishi mumkin.
Qaynash xarorati 100 °C dan past boigan alangalanuvchi suyuqliklar faqat suv
hammomida qizdiriladi. Dietil efir va uglerod sulfid suv hammomida isitilayotganda
hammomni biror istgich asbob yordamida isitib bo‗ lmaydi, ular oldindan qizdirilgan
suv hammomida isitiladi.
Spirt va benzol eritmalarini qizdirishda suv hammomini usti berk holda elektr
plitada qizdirish mumkin. Lekin suv hammomi elektr plitaning ustini qoplab turishi
kerak.
Natriyli suyuqliklar suv hammomida qizdirilmaydi.
Suv hammomi asbobga qaytarma ulangan,
sovuq suv oqimi bilan
sovitilayotgan sovutgichni terlatibyubormasligi va hammom ichidagi suvning tez
bug
1
lanib ketmasligi uchun suv hammomi maxsus halqa qopqoqlar bilan berkitiladi.
Halqalaming diametri reaksion aralashma solingan idishning o‗lchamiga to‗g‗ri
kelishi kerak.
Suyuqliklar 100 - 250°C atrofida qizdiraladigan boMsa, moy hammom- lardan
foydalaniladi. Moy hammomi uchun mineral, parafln
yoki silikon moyi soligan
metall kastryul yoki kosachalar ishlatiladi. Reaksiya yuqori xaroratda olib borilganda
moy ko‗pincha tutashi mumkin, shuning uchun bunday xammomlarda qilinadigan
ishlar tortma shkafda bajariladi.
Ish tugagandan so‗ng kolba issiq moydan olinadi va uning sirti filtr qog‗oz
bilan artiladi.
Moddalami
yuqori
haroratgacha
qizdirish
uchun
suyultirilgan
tuz
hammomlaridan foydalaniladi. Bunday hammomlar suyuqlanish harorati 219 °C
bo‗lgan teng miqdordagi natriy nitrat va kaliy nitrat aralashmasi
bilan toMdirilgan
bo‗ladi.
Dostları ilə paylaş: