1- yeni çek yasasına göre çek karnesi tipleri nelerdir? a Tacir çeki b Tacir olmayan kişi çeki

 

Çek Ve Çek Keşide Etmek İle İlgili Faydalı Bilgiler

1- Yeni çek yasasına göre çek karnesi tipleri nelerdir?

a) Tacir çeki

b) Tacir olmayan kişi çeki

c) Tacir hamiline çeki

d) Tacir olmayan hamiline çeki

 

2- Çek keşide edilirken nelere dikkat edilmelidir?

** Tacir ve tacir olmayan çek yaprakları keşide edilirken, çekin emre ( isim veya unvan yazılarak ) düzenlenmesi gerekmektedir. Bu tip çekler kesinlikle hamiline düzenlenmemelidir. Düzenlenmesi halinde çek keşidecisi her bir çek için bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabilir.

** Hamiline çek keşide etmek isteyen keşideciler “Tacir Hamiline” veya “Tacir Olmayan Hamiline” çek defterlerini kullanmalıdır.

** Çek keşide edilirken; Keşide Yeri, Keşide Tarihi, Çek Tutarı, Keşidecinin Adı ve Soyadı ile Emrine Düzenlenen Kişinin Adı-Soyadı veya Unvanı okunaklı şekilde yazılarak imzalanmalıdır. Çekin geçerliliğini etkileyen bu kısımlar boş bırakılmamalıdır.

** Çek düzenlendikten sonra keşideci tarafından çek üzerinde herhangi bir düzeltme yapılması gerekiyorsa yapılan düzeltme mutlaka keşideci imzası/parafı ile onaylanmalıdır.

** Tüzel kişi tarafından keşide edilecek olan çeklerde, çeke imzasını atan yetkilinin ad ve soyadının belirtilmesi kanunen gereklidir.

** Çek yapraklarının keşideci tarafından doldurulması gereken kısımları doldurulmadan, boş olarak imzalanıp hamile verilmemelidir.

** Bankalardan alınan çek karnelerinin özenle saklanması gerekmektedir.

 

3- Tacir olan bir kişi bankadan tacir olmayan kişinin kullanması gereken çek karnesini talep eder ve bu çeki kullanırsa ne olur?

Tacir kişi, ticari işletmesi ile ilgili iş ve işlemlerinde, “tacir olmayan” çek defteri kullanarak çek keşide ederse 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabilir.

 

4- Karşılıksız çek keşide etmenin cezası nedir?

Hamilin şikayeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adli para cezası hükmolunur. Belirlenen adli para cezasının ödenmemesi halinde hapis cezası uygulanır.

 

5- Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, elindeki çek yapraklarını ait oldukları bankalara iade etmek zorunda mıdır?

Keşideci bütün çek yapraklarını ait olduğu bankalara iade etmekle yükümlüdür.

 

6- Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, yasaklı olmasına rağmen çek keşide ederse cezası nedir?

Bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

 

7- Keşidecinin adres değişikliği olması halinde, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı ile ilgili olarak eski adrese yapılan tebligatlar geçerli midir?

Keşideci herhangi bir adres değişikliği bildiriminde bulunmadığı sürece hesap sahibinin çek hesabı açtırırken bildirdiği adrese tebligat çıkarılır.Adresin bankaya yanlış bildirilmesi veya fiilen terk edilmiş olması halinde de tebligat yapılmış sayılır.

 

8- Keşidecinin çek yapraklarını kaybetmesi/çaldırması durumunda ne yapması gerekmektedir?

Bankaya yazılı olarak bilgi verilmeli ve aynı gün savcılığa başvurulmalı, mahkemeden çek iptal/tedbir kararı alınmalıdır. Bankanın çeki ödememesi ancak mahkeme kararı veya savcılığın bankaya talimatı ile mümkün olabilir.

 

9- Keşideci tarafından elden ödenen çekler bankaya iade edilmeli midir?

Çekin banka aracılığı ile değil keşideci tarafından hamile elden ödenmesi durumunda, ödenen çekin mutlaka bankaya iade edilmesi gerekir.

 

10- Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, bu karardan önce keşide ederek müşterilerine verdiği ancak henüz ibraz edilmemiş olan çeklerle ilgili ne yapmalıdır?

Keşideci, kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren on gün içinde, bu karardan önce keşide ederek müşterilerine verdiği ancak henüz ibraz edilmemiş olan çekleri, düzenleme tarihlerini, miktarlarını ve varsa lehtarlarını da göstermek suretiyle, muhatap bankaya liste halinde vermekle yükümlüdür.

 

11- Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, düzeltme hakkını nasıl kullanacaktır?

Karşılıksız çeklerde “düzeltme hakkı” kavramı, yeni çek kanunu ile birlikte yerini “etkin pişmanlık” kavramına bırakmıştır.

Bu uygulamaya göre;

** Karşılıksız kalan çek bedelini, üzerinde yazılı bulunan keşide tarihine göre kanuni ibraz tarihinden itibaren işleyecek ( 3095 sayılı kanuna göre ticari işlerde temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak ) faizi ile birlikte tamamen ödeyen kişi hakkında;

- Soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığına,

- Kovuşturma aşamasında mahkeme tarafından davanın düşmesine,

- Mahkumiyet hükmünün kesinleşmesinden sonra mahkeme tarafından hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına, karar verilir.

** Çek alacaklısının şikayetten vazgeçmesi halinde de yukarıda belirtilen hükümler

uygulanır.

** Keşidecinin, mahkum olduğu adli para cezasını tamamen ödemesinden veya bu cezayı ödemediği için hakkında hapis uygulanıp serbest bırakılmasından itibaren üç yıl ve her halde yasağın konulduğu tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra keşideci, hükmü veren mahkemeden çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasını isteyebilir.

 

12- Şahıs hesaplarından vekaletname ile çek keşide edilir mi?

Gerçek kişi, kendisi adına çek keşide etmek üzere bir başkasını temsilci veya vekil olarak tayin edemez. Vekaleten çek keşide edilmiş ise bu çekten dolayı hukuki ve cezai sorumluluk çek hesabı sahibine aittir.